Maxambet Oʻtemisuli nomidagi Atirau viloyat akademik drama teatri
| Turi | theatre building |
|---|---|
| Xizmatlari | Drama |
| Qachon asos solingan | 1938 |
| Joylashuvi |
Atirau,  Qozogʻiston |
| Direktori | Berik Jamenov |
| Vebsayti | https://mahambet-teatr.kz/ |
Maxambet Oʻtemisuli nomidagi Atirau viloyat akademik drama teatri - Atirau shahrida tashkil etilgan Qozogʻistondagi mahalliy xalq teatrlaridan biridir.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Poydevori 1938-yili qoʻyilgan, uning tarkibiga oʻsha yili Petropavl teatrining truppasi kelib qoʻshildi. Teatr pardasi 1938-yili M.Avezovning „Tungi sarin“ spektakli bilan ochildi. Ulugʻ Vatan urushi boshlanib, truppadagi barcha erkaklarning hammasi frontga ketishdi. Biroq, truppadagi ayollar toʻxtovsiz teatrda ishlashda davom etishdi. 1948-yilda Ural musiqa va komediya teatri bilan birlashgandan soʻng Guryev teatri viloyatlararo qozoq musiqa va drama teatriga, 1960-70-yillarda esa butun mamlakat boʻylab mashhur badiiy jamoaga aylandi.[1]
Teatr repertuarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Teatr ochilgani beri qozoq dramaturgiyasi bilan chet el klassiklarining hammasi uch yuzdan ortiq asari sahnalari qoʻyildi; „Abay“, „Qaragoʻz“, „Qaraqipchaq Qoblandi“, „Englik-Kebek“, „Ayman-Sholpan“, N.V.Gogolning „Revizor“, K.A.Trenevning „Lyubov Yarovaya“, Shekspirning „Asaugʻa-tusau“ pyesalari; A.B.Aleksandrovning „Malinovkadagʻi toy“, U.Gojibekovning „Arshin mal alan“, V.B.Vishnevskiyning „Optimistik tragediya“, K.M.Simonovning „Rus muammosi“, Nozim Hikmatning „Eʼtiborsiz qolgan er kishi“va boshqa spektakllar; milliy dramaturgiyadan Gʻ.Musirepovning „Qozi Koʻrpesh-Bayan sulu“, B.Mylin bilan birgalikda yozilgan „Amangel“, S.Muqonovning "Boʻtagoʻz ", M.Aqinjonovning „Isatay-Mahambet“, B.Qorqitov va Q.Toʻlekovning „Asil jandar“, S.Junisovning „Ajar va ajal“, T.Axtanovning „Kutpegen kezdesu“, Q.Shangitboyev va Q.Bayseyitovning „Beu, qizdar-ay!“, „Aqsaqal ang-tang“, Gʻ.Slanovning „Maxambet“, Ch.Aytmatovning „Ana Jer ana“, S.Adambekovning „Bizding uyding julduzdari“ va boshqa pyesalar.
Oʻzining yarim asrlik ijodiy tarixi tufayli teatr jamoasi 1989-yili Olmaotada S.Muqonovning „Moʻldir maxabbat“, A.Tajiboyevning „Dubay Shubaevich“, A.Volodinning „Qos jebe“, O.Bodikovning „Qorqit“, A.Sarsenbayevning „Tengiz maxabbati“ asarlari namoyish etildi. „Jarali jolbars“ spektakli bilan teatr Misrdagi xalqora festivalga ishtirok etdi. Q.Toʻlekov, A.Axmetova, J.Manapova, Z.Sulaymenova, I.Imonqulov, K.Imangʻaliyeva kabi keksa avlod vakillari teatrning shakllanishiga katta hissa qoʻshgan.
Teatrda har yili Sh.Gataulin, A.I.Susanov-Sayanskiy, A.Esenboyev, N.L.Legotin, R.M.Sharafutdinova, M.Qambarov, Q.Jetpisboev, Men Don-Uk, Sh.Zulqashev rejissyorlik qildi.[2][3]
Yutuqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Teatr bir qancha marta respublika tanlovlarning gʻolibi boʻlgan. Ikki marta Qozogʻiston SSR Oliy Kengashining Faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi.
- 1957-yilda „Teatr bahori“ (Almati) tanlovida qatnashib, laureat boʻldi.
- 1969-yilda teatrga Maxambet Oʻtemisov nomi berildi.
- YuNESKO doirasida nishonlangan Mahambet botir tavalludining 200 yilligiga bagʻishlangan tantanali marosimda dramaturg Sayin Nazarbekulining „Mahambetning bir kuni“ spektakli tanqidchilar tomonidan ijobiy baholandi.
- 2008-yilda Qozogʻiston XIV Respublika teatrlari festivalida Muxtor Avezovning „Qorakoʻz“ dramasi diplom, teatr aktyori Sobit Qoʻjabekov esa „Eng yaxshi yordamchi erkak obrazi uchun“ diplomi bilan taqdirlangan.
- 2010-yilda Taraz shahrida Baurjon Momishuli tavalludining 100 yilligiga bagʻishlab oʻtkazilgan respublika teatr festivalida Mukangali Toʻmanovning „Siylanbagʻan sezim“ spektakli „Koʻrermen koʻzayimi“ sovrinini qoʻlga kiritdi.
- 2012-yilda Ural shahrida boʻlib oʻtgan Ozarbayjon Mambetovning 80 yilligiga bagʻishlangan Qozogʻiston drama teatrlarining 20-Respublika festivalida ishtirok etgan.
- 2015-yilda Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan arbob, Chingiz Aytmatov nomidagi xalqaro mukofot laureati, atoqli yozuvchi-dramaturg Rahimjon Oʻtarboyevning viloyatda oʻtkazilgan xalqaro teatr festivalida 2-oʻrinni qoʻlga kiritdi.
- 2016-yilda rejissyor Gulnaz Qamisboyeva „Qozogʻiston Respublikasi Mustaqilligining 25 yilligiga“ bagʻishlangan Qozogʻiston drama teatrlarining 24-Respublika festivalida ishtirok etib, „Eng yaxshi rejissyor“ nominatsiyasini qoʻlga kiritdi.
- Qrim Respublikasining Kerch shahrida boʻlib oʻtgan „Bosporskiy ogoniyasi“ 19-xalqaro qadimiy sanʼat teatrlari festivalida ishtirok etgan.
- 2017-yil iyun oyida teatr jamoasi Kerch shahrida boʻlib oʻtgan 19-xalqaro qadimiy sanʼat „Bosfor Agon“ festivalida ishtirok etdi va „Qadimiy mavzuni zamonaviy usulda oʻzlashtirish“ nominatsiyasida gʻolib boʻldi; Davlat mukofoti laureati, xalqaro „Alash“ va mustaqil „Platina tarlan“ mukofotlari sovrindori, shoir-dramaturg „Boqiy yurt oltin odami“ respublika teatr festivalida „Tomoshabinlar hamdardligi“ nominatsiyasi bilan taqdirlandi. Eron — koʻrinmas; Teatr Qayrat Sugirbekov nomidagi yosh rejissyorlarning I respublika forumi festivalida Chingiz Aytmatovning „Mangʻurt“ dramasi bilan ishtirok etdi va rejissyor Gulnaz Qamisboyeva 1-oʻrinni qoʻlga kiritdi; Qozogʻistonda xizmat koʻrsatgan arbob, Qozogʻiston davlat mukofoti laureati, professor Ashirbek Sygay tavalludining 70 yilligiga bagʻishlangan Qozogʻiston drama teatrlarining XXV respublika festivalida Raqimjon Otarbayevning „Bas“ dramasi bilan ishtirok etdi va „Oʻz tarbiyasi uchun“ nominatsiyasi bilan taqdirlandi. dolzarb masala".
- 2018-yilda teatr rahbari Berik Jamenov „Saxnager — 2018“ milliy teatr mukofotining „Eng yaxshi boshqaruvchi“ nominatsiyasida gʻolib boʻldi; teatr aktyori Asxat Musagaliyev „Sahnager — 2018“ milliy teatr mukofotining „Umid“ nominatsiyasi bilan taqdirlandi.
- Qozogʻiston Respublikasi Hukumatining 2018-yil 13-fevraldagi 52-sonli qarori bilan teatrga ilmiy unvon berilgan.
Atirau drama teatri spektakllari tarixi (1938-2015)[tahrir | manbasini tahrirlash]
1938-yil. „Tungi sarin“, „Bulinshilik“, „Tas tulekteri“, „Qoʻzi Koʻrpesh — Bayan sulu“.
1939-yil. „Enlik-Kebek“, „Ayman-Shoʻlpan“, „Aq qayin“, „Boran“, „Kurash kunlarida“, „Vatan uchun“, „Chegarada“
1940-yil. „Amangeldi“, „Ikki xoʻjayinga bir xizmatkor“, „Isatay-Mahambet“, „Revizor“, „Skapenning nayrangi“, „Qiz ipak“.
1941-yil. „Estrada“, „Olma bogʻida“, „Yovuzlik va ishq“, „Kaziret Sulton“, „Qoʻzi Koʻrpesh-Bayan Sulu“
1941—1945-yillar. Urush yillarida konsertlar bilan „Qoʻzi Koʻrpesh-Bayan sulu“, „Qiz Jibek“ spektakllaridan parchalar namoyish etildi.
1945-yil. „Mayra“, „Aldar Kose“
1946-yil. „Erlar“, „Bosqin“, „Rus muammosi“, „Qozoq qizi“
1947-yil. „Aqan seri-Aqtoʻqti“, „Arshin-mal alan“, „Arqaliq“, „Doʻstlik bilan ishq“, „Mushuk har kuni toʻy olmaydi“, „Qobiloniy“.
1948-yil. „Men sovet shifokoriman“, „Shalqigʻan tengiz“, „Asal bahori“, „Roza Mari“, „Inspektor“, „Mening goʻzalligim“
1949-yil. „Malinovkadagi toʻy“, „Millioner“, „Ikkinchi front“
1950-yil, „Er Targʻin“, „Vassa Jeleznova“, „Koʻk dala“, „Dudarai“, „Qoʻjanasir“
1951-yil. „Begunohlar“, „Yaxshi niyatlar“
1952-yil. „Oltin soqol“. „Ehtiyot boʻling“. „Yosh umr“, „Amangeldi“, „Ibroy Oltinsarin“, „Ota hukmi“.
1953-yil. „Bahor shamoli“, „Narki tomonda“, „Ipak Suzanna“, „Lyubov Yarovaya“
1954-yil. „Qoʻzi Koʻrpesh-Bayan goʻzal“, „Asauga tusau“, „Toʻy“, "Gullar, dala! ", „Mast odam“, „Oʻrtadagi sevgi“, „Nazar Stodolya“
1955-yil. „Ayagoʻz aru“, „Aldar koʻse“, „Yurak sirlari“, „Mening muhabbatim“, „Kuireu“, „Kunildi zhoz“, „Tas Talkan“.
1956-yil. „Qiz Jibek“, „Shaxsiy odamning ishi“, „Qaytarmidingiz?“ ", „Minusinskiydan kelgan qiz“, „Kecha va bugun“, „Allaning oilasi“
1957-yil. „Kunshildik“, „Dala shapagʻi“ („Jil. Bokin“), „Otamiz“, „Boʻtakoz“, „Enlik-Kebek“, "Otam kim? ", „Isatay — Machambet“, „Soʻnggi kecha“
2015-yil. „Mangʻurt“, „Revizor“, „Zhangirxon“, „Bos“[4]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Qazaqstanniң mәdeni oshaqtari. Kulturnie sentri Kazaxstana: Fotoalbom. — Almati:"ASA" Baspa үyі" JShS, 2012. — 288 b. (qazaq, oris, tіlderіnde) ISBN 978-601-80325-0-9
- ↑ Qazaq mәdenietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- ↑ "Qazaqstan": Ұlttiq ensiklopediya/Bas redaktor Ә. Nisanbaev — Almati „Qazaq ensiklopediyasi“ Bas redaksiyasi, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- ↑ Bөpejanova A.Q. Atirau oblistiq drama teatri: jetpіs jetі jil biіgіnen. Astana „Beybaris“ baspasi, 2016