Latviya – Meksika munosabatlari
 | |
 Latviya |
 Meksika |
Latviya — Meksika munosabatlari Latviya va Meksika oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir sanaladi. Mamlakatlar Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) va Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) aʼzolaridir.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1918-yil noyabrda Latviya Birinchi jahon urushi tugaganidan keyin Rossiya imperiyasidan mustaqilligini eʼlon qildi. 1927-yil may oyida Meksika Latviya mustaqilligini tan oldi. Ikkinchi jahon urushi paytida Latviya hududi birinchi navbatda fashistlar Germaniyasi, keyin esa Sovet Ittifoqi qoʻshinlari tomonidan bosib olingan. 1944-yilda Latviya yana Latviya SSRga aylandi. 1990-yil may oyida Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin Latviya mustaqillikka erishdi. Meksika mustaqillikni tan oldi va 1991-yil 27-noyabrda Latviya bilan diplomatik munosabatlarni tikladi[1]. Oʻshandan beri Meksika oʻzining Stokgolmdagi (Shvetsiya) elchixonasi orqali Latviyadagi manfaatlarini himoya qilib kelmoqda, Latviyaning Meksikadagi manfaatlari esa Vashingtondagi (AQSh) elchixonasi orqali taqdim etilgan.
1993-yil sentabr oyida Latviya Mexiko shahrida, 2000-yilda esa Meksikada Rigada faxriy konsullik ochildi[1]. 2004-yil mart oyida Latviya Prezidenti Vayra Vike-Freyberga Gvadalaxarada boʻlib oʻtgan Lotin Amerikasi, Karib dengizi va Yevropa Ittifoqi sammitida ishtirok etish uchun Meksikaga tashrif buyurdi va Meksika prezidenti Visente Foks bilan uchrashdi[2]. 2007-yilda Meksika tashqi ishlar vazirining oʻrinbosari Lourdes Aranda Bezauri ikki davlat tashqi ishlar vazirliklari oʻrtasidagi siyosiy maslahatlashuvlarda ishtirok etish uchun Latviyaga tashrif buyurdi[3]. Ushbu siyosiy maslahatlashuvlar davomida Latviya va Meksika dolzarb ichki va tashqi siyosat masalalarini muhokama qildi va BMT islohoti, iqlim o‘zgarishi va atrof-muhitni muhofaza qilish, qurolsizlanish va ommaviy qirg‘in qurollari kabi global muammolar yuzasidan fikr almashdi.
So‘nggi yillarda Meksika tashqi ishlar vaziri Patrisiya Espinosa va Latviya tashqi ishlar vaziri Girts o‘rtasidagi uchrashuv kabi turli xalqaro forumlar doirasida ikki davlat tashqi ishlar vazirlarining uchrashuvlari o‘tkazildi. Valdis Kristovskis, 2011-yil sentyabr oyida Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 66-sessiyasi doirasida boʻlib oʻtdi. Tashqi ishlar vazirlari Meksikaning Cemex transmilliy kompaniyasining Latviyadagi ishini, iqlim o‘zgarishi va Birlashgan Millatlar Tashkiloti doirasidagi hamkorlik istiqbollarini muhokama qildi[1].
2013-yil aprel oyida Latviya tashqi ishlar vaziri oʻrinbosari Andris Teykmanis mamlakatlar oʻrtasidagi siyosiy maslahatlashuvlarda ishtirok etish va Meksikaning Latviya mustaqil davlatini tan olganining 80 yilligini nishonlash maqsadida Meksikaga tashrif buyurdi[1]. 2015-yil may oyida meksikalik senatorlar Rabindranat Salazar Solorio va Gabriela Kuevas Barron Rigadagi Yevro-Lotin Amerikasi Parlament Assambleyasida ishtirok etdi[4].
Shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mamlakatlar oʻrtasida bir qancha ikki tomonlama shartnomalar imzolangan, jumladan: Umumiy manfaatlar masalalari boʻyicha ikki tomonlama siyosiy maslahatlashuvlar mexanizmini yaratish boʻyicha oʻzaro anglashuv memorandumi (2000); Diplomatik va rasmiy pasport egalari uchun vizani taqiqlash shartnomasi (2002); Taʼlim, madaniyat va sport sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (2006); Ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish va daromad soligʻini toʻlashdan boʻyin tovlashning oldini olish toʻgʻrisidagi bitim (2012) [1] .
Savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]
2019-yilda mamlakatlar oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 55 million AQSH dollarini tashkil qildi[5]. Latviyaning Meksikaga eksporti: batareya chiqindilari, mineral moylar, aroq va elektron uskunalar. Meksikaning Latviyaga eksporti: tekila, apelsin sharbati, arqon yasaydigan mashinalar va solod pivosi[1].
Diplomatik missiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Latviyaning Meksikadagi manfaatlari uning Vashingtondagi (AQSh) elchixonasi va Mexiko shahridagi faxriy konsulligi[6] orqali ifodalanadi.
- Meksikaning Latviyadagi manfaatlari Stokgolmdagi (Shvetsiya) elchixonasi va Rigadagi faxriy konsulligi[7] orqali ifodalanadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Bilateral relations between Mexico and Latvia (in Spanish)“. 2021-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Vaira Vike-Freiberga in Mexico“. 2021-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Political consultations between Ministries of Foreign Affairs of Latvia and Mexico“. 2021-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Reunión de Trabajo de la Mesa Directiva de Eurolat Riga (in Spanish)“. 2022-yil 15-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Mexican Ministry of the Economy: Latvia (in Spanish)“. 2016-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Embassy of Latvia in the United States“. 2021-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.
- ↑ „Embassy of Mexico in Sweden“. 2016-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-may.