Islom hamkorlik tashkilotining Islom sammiti
Islom Hamkorlik Tashkilotining Islom Sammiti (Arab: القمة الإسلامية لمنظمة التعاون الإسلامي ; fransuz: Sommet islamique de l’Organisation de la coopération islamique) OIC ning boshqa toʻrtta xorijiy kengashi qarorlaridan biri hisoblanadi. Vazirlar, Doimiy qoʻmitalar, Ijroiya qoʻmitasi va Xalqaro Islom Sudi. Islom sammiti OIC Tashqi ishlar vazirlari kengashining asosiy organi boʻlib, 57 aʼzo davlat tomonidan qabul qilingan qarorlarni shakllantirish, ishlab chiqish va amalga oshirishga qaratilgan. Sammitda manfaatdor davlat rahbarlari, jumladan, bosh vazirlar, prezidentlar, amirlar va boshqa tengdosh]]lar rahbarlari ishtirok etadilar. Sammit har uch yilda bir marta OIC Tashqi ishlar vazirlari kengashing nizomi doirasidagi maqsadlarga erishish bilan birlashtirilgan holda oʻtkaziladi. Ular siyosatlarni shakinlashtirib chiqadi va sammit yakunida rezolyutsiya qabul qiladi. Xuddi shunday, OCI Tashqi ishlar vazirlari kengashi sessiyalari, islom sammiti muqobil ravishda manfaatdor hukumatlar tomonidan Arab, Osiyo va Afrika kabi geografik guruhlar boʻyicha oʻtkaziladi. 2022-yil holatiga koʻra, uchta qitʼaning turli mamlakatlarida jami 14 ta Islom sammitlari va 7 ta favqulodda sammitlar oʻtkazildi[1]
Ovoz berish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi, har bir Islom sammiti ishtirokchisi ovoz berish tizimi boʻyicha aʼzo davlatlar tomonidan qatʼiy qabul qilingan yoki rad etilgan muayyan masala boʻyicha oʻz rezolyutsiyasini taqdim etadi. Sammitlar tom maʼnoda ishtirokchilarning umumiy hissiyotiga asoslangan deklaratsiya hisoblanadi. Deklaratsiyani amalga oshirishda Islom hamkorlik tashkiloti bosh kotibi muhim rol oʻynaydi[2]
Turkiyaning roli[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turkiya OICni mezbon va doimiy aʼzosi sifatida ifodalaydi va bir Islom sammiti va ikkita favqulodda sammitga, jumladan, 2016-yil 14-15-aprel kunlari Isroil-Falastin mojarosiga doir „Adolat uchun birlik va birdamlik“ nomli 13-islom sammitiga mezbonlik qildi. Shuningdek, u 2017-yil 13-dekabrda 6-chi va 2018-yil 18-mayda Isroilning Falastindagi roli boʻyicha 7-favqulodda sammitga mezbonlik qildi.[3]
Sammitlarni royxati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Islom sammiti uch tamoyilga asoslanadi; Yakuniy bayonot, rezolyutsiya va deklaratsiya. Birinchi sammit 1969-yil sentabr oyida Marokashning Rabat shahrida boʻlib oʻtgan boʻlsa, oxirgi va 15-sammit 2022-yil 23-martda Pokistonning Islomobod[4] shahrida boʻlib oʻtgan.
| Sammit | Sana | Davlat | Joylashuv | Adabiyot(lar) |
|---|---|---|---|---|
| 1chi | Sentyabr 1969 |  Marokash
|
Rabat | |
| 2chi | 22–24 Fevral 1974 |  Pokiston
|
Lohur | |
| 3chi | 25–28 Yanvar 1981 |  Saudiya Arabistoni
|
Makka | |
| 4chi | 16–19 Yanvar 1984 | Marokash
|
Kasablanka | |
| 5chi | 26–29 Yanvar1987 |  Quvayt
|
Kuwait | |
| 6chi | 9–11 Dekabr1991 |  Senegal
|
Dakar | |
| 7chi | 13–15 Dekabr 1994 | Marokash
|
Kasablanka | |
| 8chi | 9–11 Dekabr 1997 |  Eron
|
Tehron | |
| 9chi | 12–13 Noyabr 2000 |  Qatar
|
Doha | |
| 10chi | 16–17 Oktyabr 2003 |  Malayziya
|
Putrajaya | |
| 11chi | 13–14 Mart 2008 | Senegal
|
Dakar | |
| 12chi | 6–7 Fevral 2013 |  Misr
|
Cairo | |
| 13chi | 14–15 Aprel 2016 |  Turkiya
|
Istanbul | |
| 14chi | 31 May 2019 | Saudiya Arabistoni
|
Makka |
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Islamic_Summit_of_the_Organisation_of_Islamic_Cooperation#cite_note-Republic_of_T%C3%BCrkiye_Ministry_of_Foreign_Affairs_1969-1
- ↑ Ibrahim, Arwa „All you need to know about the OIC - Religion News“. Al Jazeera (31-may 2019-yil). Qaraldi: 3-fevral 2022-yil.
- ↑ „From Rep. of Türkiye Ministry of Foreign Affairs“. Republic of Türkiye Ministry of Foreign Affairs (25-sentabr 1969-yil). Qaraldi: 3-fevral 2022-yil.
- ↑ „Islamic Summit“. Organisation of Islamic Cooperation (25-sentabr 1969-yil). Qaraldi: 3-fevral 2022-yil.