Ignobel mukofoti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ig Nobel mukofoti—1991-yildan beri har yili ilmiy tadqiqotlardagi oʻnta noodatiy yoki ahamiyatsiz yutuqlarni nishonlash uchun beriladigan satira mukofotidir. Uning maqsadi „avval odamlarni kuldiradigan, keyin esa oʻylantiradigan yutuqlarni sharaflash“. Mukofotning nomi parodiya qilingan Nobel mukofoti va ignoble („nobel emas“) soʻzining oʻyinidir.

Umumiy maʼlumot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ignobel mukofotlari 1991-yildan beri berilib kelinmoqda. Birinchi yilda 2005-yilda bitta, 2009-yilda ikkita, 2011-yilda boshqa va 2013-yilda yana ikkitasi berilgan ettita mukofot bundan mustasno, ular haqiqiy mehnat uchun taqdim etildi. Birinchi taqdirlash marosimlari MITda boʻlib oʻtdi. Bu bugun Garvard universitetida Stokgolmdagi Nobel mukofotini topshirish marosimi arafasida sodir boʻlmoqda. Mukofotlarni haqiqiy Nobel laureatlari topshiradilar.

Mukofotning berilishi baʼzi hollarda yashirin tanqidni ifodalaydi, masalan, gomeopatiya boʻyicha tadqiqotlar uchun mukofotlar va shtatlarning taʼlim boʻlimlariga mukofotlar bilan taqdirlanganda. Kanzas va Koloradolarning evolyutsiya taʼlimotidagi pozitsiyasi uchun. Koʻpgina hollarda, ushbu mukofotlar sarlavhasi yoki mavzusi kulgili elementlarni oʻz ichiga olgan ilmiy maqolalarga eʼtibor qaratadi. Masalan, quyidagilar mukofotga sazovor boʻldi: odamlarning borligi tuyaqushlarni jinsiy uygʻotishini koʻrsatadigan tadqiqot; qora tuynuklar parametrlaridagi jahannama joylashuvi uchun mos degan xulosa; Yerga tushib, besh soniyadan kamroq vaqt davomida oʻtirgan ovqat ifloslangan boʻladimini oʻrganuvchi qogʻoz; itlar janubga qarab najas qilishlari. 1995-yilda Britaniya hukumatining ilmiy maslahatchisi Robert Mey tashkilotchilardan inglizlarga Ignobel mukofotini bermaslikni soʻradi, chunki haqiqiy tadqiqotni masxara qilish xavfi mavjud. Biroq, koʻpchilik britaniyalik olimlar uning dalillariga qoʻshilmaydi.

Nobel mukofoti va Ignobel mukofotini qoʻlga kiritgan birinchi odam Bart Knols edi. 2005-yilda Nobel tinchlik mukofoti o‘sha paytda Knols ishlagan MAGATE jamoasiga berildi[1]. Va 2006 yilda u shaxsan biologiya boʻyicha Ignobel mukofotini oldi.

  1. „Imkonsiz tadqiqot. Geim birinchi Nobel va Ignobel sovrindori bo'ldi“ (deadlink). 2010-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 6-oktyabr.