Ichki kasalliklar kitobi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Kitob haqida[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu darslik tibbiyot institutlari talabalari uchun moʻljallangan boʻlib, uning ichki aʼzolar barcha tizimlarining kasallikari yoritilgan. Bunda nafas olish, yurak-qon tomir, ovqat hazm qilish, siydik ajratish, qon yaratish va biriktiruvchi toʻqimaning tizimli kasalliklarining etiologiyasi, patogenezi, patomorfologiyasi, klinikasi, tashxisi, qiyosiy tashxisi va davosi aks ettirilgan. Darslik kasalliklar haqidagi yangi maʼlumotlar: kasalliklar rivojlanishining yangi Mexanizmlari, xalqaro Tasniflar, kasalliklarni tashxislash va davolashning xalqaro standarlari bilan boyitildi. Kitobdan shuningdek, amaliyot shifokorlari – terapevtlar, kardiologlar, pulmanologlar foydalanishlari mumkin. Kitob jami 680 sahifadan iborat boʻlib, 6 ta bobni oʻz ichiga oladi. Kitob soʻngida qisqartmalar qismi ham mavjud bu esa oʻquvchiga tushunishni yanada ossonlashtiradi.

Boblar:[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Nafas olish aʼzolari kasalliklari
  2. Yurak-qon tomir kasalliklari
  3. Ovqat hazm qilish aʼzolari kasalliklari
  4. Buyrak kasalliklari
  5. Biriktiruvchi toʻqima va boʻgʻimlarning diffuz kasalliklari
  6. Qon tizimi kasalliklari

Qisqartmalar:[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • AHQFI – angiotenzin hosil qiluvchi fermentlar ingibitori[1]
  • AKSH – aorta-koronar shuntlash[2]
  • BKA – ballonli koronar angioplastika[3][4]
  • BSY – buyraklarning surunkali yetishmovchiligi[5][6]
  • DAB – diastolik arterial bosim[7]
  • EIT – elektro-impuls terapiya[8]
  • EKS – elektrokardio stimulyatsiya[9]
  • FTQV – faollashtirilgan tromboplastin qisman vaqti[10]
  • GLP – giperlipidemiya[11]
  • JNCHH – jadal nafas chiqaruv hajmi[12][13]
  • JSST – jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti
  • MH – minutlik hajm[14]
  • MVT – maksimal ventilyatsiya tezligi
  • NYQDV – nosteroid yalligʻlanishga qarshi vositalar
  • NCHTCH – nafas chiqarish tezligi choʻqqisi
  • OITS – odam immun tanqisligi sindromi[15]
  • PZLP – past zichlikdagi lipoproteid
  • QHF – qon haydash fraksiyasi
  • RAT – renin-angiotenzin sistemasi
  • SAB – sistolik Arterial bosim
  • SAT – [[simpato-adrenal tizim
  • SDB – soʻnggi diastolik bosim
  • SDH – soʻnggi diastolik hajm
  • SI – sistolik indeks[16]
  • SSH – soʻnggi sistolik hajm
  • TBS – turgʻun boʻlmagan stenokardiya
  • TG – triglitseridlar[17]
  • TNF – tashqi nafas faoliyati
  • TTUQ – tarmoqli tomirlarning umumiy qarshiligi
  • XGT – xalqaro gipertoniya tashkiloti[18]
  • YGA – yuksta glomerulyar apparat
  • YIK – yurak ishemik kasalligi
  • YQHF – yurakning qon haydash faoliyati
  • YZLP – yuqori zichlikdagi lipoproteid[19]
  • OʻJTH – oʻpkaning jadallashtirilgan tiriklik sigʻimi
  • OʻPZLP – oʻta past zichlikdagi lipoproteid[20]
  • OʻSOK – oʻpkaning surunkali obstruktiv kasalligi[21]
  • CHQ – chap qorincha[22]

Mualliflar:[tahrir | manbasini tahrirlash]

Darslik mualliflarining barchasi Toshkent pediatriya tibbiyot instituti fakultet terapiya, gospital terapiya, harbiy dala terapiyasi, kasb kasalliklari propedevtikasi kafedrasida oʻz faoliyatlarini olib boradilar.

Kafedra tarixi[23][tahrir | manbasini tahrirlash]

1972 yil Oʻrta Osiyo pediatriya tibbiyot instituti Oʻzbekiston hukumati tomonidan tashkil etilgan. Dastlab ichki kasalliklar kafedrasi tashkil etilgan. Kafedra rahbari etib Bahodirov A. B. tayinlangan. Kafedra 17 shahar klinik shifoxonasiga yangi kafedra boʻlib kelgan. Kafedrada dotsenti Inoyatova L.H, assistentlar Jalolova D.M, Tadjiyev D.Sh, Irismetova N.S, Gaffarova F.K, Vasilenko L.I, Suyumova, Lukyanchikov ish olib borgan. 1979 yilda SAMPI da ichki kasalliklari boʻyicha 1-2-4-5 kurslar oʻqitildi. Ichki kasalliklar kafedrasini dastlab kafedra professori Babaxodjayev N. K. boshqargan. 1979 yildan buyon institut kengayib bormoqda. Fakultet terapiya boʻlimiga propedevtika ajratilgan. Va shu yildan boshlab ichki kasalliklar kafedrasi tashkil etildi. Kafedra rahbari Sharapov U.B, dotsent Gaffarova F.K, assistentlar Jalolova D.M, Shodmonov U, Tuyjonova G. M. rahbarligida terapiya uchun oʻquv-uslubiy qoʻllanma chop etildi. Kafedrada 150 ga yaqin ilmiy maqolalar, 5 ta uslubiy qoʻllanmalar chop etilgan. 1994 yil Sharapov U. B. rahbarligida dotsent Gaffarova F.K, Shodmonov U. „Ichki kasalliklar“ darsligi chop etishdi. 2005 yilda kafedrada „Kardiologiya“ mutaxassisligi boʻyicha magistratura ochildi. 2004 yilda kafedra ikkiga boʻlindi: Gospital terapiya va xarbiy dala terapiyasi (kafedra mudiri Babadjanov A) va ichki kasalliklar va ichki kasalliklar propedevtikasi (kafedra mudiri Rahimov Sh. M). 2016-yilgacha Rahimov Sh. M kafedra mudiri sifatida faoliyat olib borgan.

Taqrizchilar:[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muharrir: H.Alimuhamedova[tahrir | manbasini tahrirlash]

Badiiy Muharrir: A.Yoqubjanov

Sahifalovchi: D.Hasanova

Nashriyotchi[tahrir | manbasini tahrirlash]

<<Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi>> Davlat ilmiy nashriyoti

<<Paper Max>> xususiy korxonasida chop etildi. Toshkent, Navoiy koʻchasi, 30-uy

2014-yil 04.10 da bosishga ruxsat etildi. Qogʻoz bichimi 60x90 1/16

TaymsUz garniturasi. 42,50 shartli bosma taboq. 41,04 nashriyot hisob tabogʻi. Adadi 2000. Buyurtma No 2

Bu turkum uchun asosiy maqola: Ichki kasalliklar kitobi
  1. „Angiotensin“, Wikipedia (inglizcha), 2023-08-18, qaraldi: 2023-09-16
  2. https://meduniver.com/Medical/Xirurgia/aorto-koronarnoe_shuntirovanie.html
  3. https://thoracickey.com/coronary-balloon-angioplasty/
  4. „Angioplasty“, Wikipedia (inglizcha), 2023-09-16, qaraldi: 2023-09-16
  5. „Buyrak yetishmovchiligi“, Vikipediya, 2022-09-03, qaraldi: 2023-09-16
  6. https://mymedic.uz/kasalliklar/urologiya/buyrak-yetishmovchiligi/
  7. https://uz.approby.com/sistolik-va-diastolik-qon-bosimi/
  8. https://volynka.ru/articles/text/1485
  9. „Электрокардиостимулятор“, Википедия (ruscha), 2023-07-22, qaraldi: 2023-09-16
  10. https://uz.shizensui.com/partial-thromboplastin-time-ptt-20064
  11. „Hyperlipidemia“, Wikipedia (inglizcha), 2023-06-25, qaraldi: 2023-09-16
  12. „Nafas“, Vikipediya, 2022-12-01, qaraldi: 2023-09-16
  13. https://uzsmart.uz/library/pdf/6388[sayt ishlamaydi]
  14. https://elib.buxdu.uz/index.php/pages/referatlar-mustaqil-ish-kurs-ishi/item/13829-nafas-olish-organlarining-yoshga-xos-xususiyatlar[sayt ishlamaydi]
  15. https://kun.uz/uz/news/2017/12/01/oits-havfi-akida-oskora-gapiris-kerak
  16. „Systolic geometry“, Wikipedia (inglizcha), 2023-08-18, qaraldi: 2023-09-16
  17. https://uz.lightbridges.org/triglycerides-why-they-matter-and-how-to-lower-them-3879
  18. https://whleague.org/#:~:text=The%20World%20Hypertension%20League%20(WHL), and%20control%20of%20hypertension%20globally
  19. https://uz.medicinehelpful.com/17212586-high-density-lipoproteins-hdl-norm-decrease-and-increase
  20. https://uz.kineshma.net/Low-density-2008
  21. „Oʻpkaning surunkali obstruktiv kasalligi“, Vikipediya, 2023-08-25, qaraldi: 2023-09-16
  22. „Chap qorincha“, Vikipediya, 2023-07-22, qaraldi: 2023-09-16
  23. https://tashpmi.uz/uz/talim/bakalavriyat/tibbiy-pedagogik-va-davolash-ishi-fakulteti/kafedralar/fakultet-ichki-kasalliklari-xdt-kasb-kasalliklari-gospital-ichki-kasalliklari-va-ichki-kasalliklar-propedevtikasi/kafedra-tarixi/