Gudauta
Gudauta (gruzincha: გუდაუთა, (abxazcha: Гәдоуҭа, Gwdowtha; ruscha: Гудаута, Gudauta)) — Abxaziya, Gruziyadagi shahar va shu nomli tuman markazi. U Qora dengizdan 37 km shimoli-gʻarbiy Sukhumida joylashgan. Abxaziya poytaxti boʻlib, Gudauta koʻrfazining nomi hisoblanadi.
Umumiy koʻrinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gudautada shahri Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi havo mudofaasi kuchlarining Bombora aerodromi joylashgan boʻlib, u yerda 171-gvardiya qiruvchi aviatsiya qoʻshini 1982-yilgacha Su-15TM samolyotlarida parvoz qilgan. Keyin 171-qiruvchi aviatsiya qoʻshini Chukotiya avtonom okrugi Anadir Ugolniy aeroportiga koʻchirilgan[1]. 529-qiruvchi aviatsiya qoʻshini Sovuq urushning soʻnggi yillarida bazadan Su-27 „Flankers“ ni uchirgan[2]. Ushbu harbiy qism Havo mudofaasi kuchlarining 19-armiyasi qoʻmondonligi ostida edi. Gudauta 1992–1993-yillar gruzin-abxaz mojarosi paytida Gruziya hukumat kuchlariga abxaz separatistlarning qarshilik koʻrsatish markazi boʻlgan.
Gudauta shahri tashqarisidagi Bombora aerodromida keyinchalik, Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi havo-desant kuchlari boʻlinmasi, 345-mustaqil gvardiya havo-desant qoʻshini joylashgan boʻlib, keyinchalik Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi parchalanganidan keyin 50-harbiy baza, soʻngra 10-mustaqil tinchlikparvar havo-desant qoʻshini nomini oʻzgartirgan. Boʻlim toʻgʻridan-toʻgʻri Rossiya Bosh shtabiga boʻysungan (ilgari u Rossiya Havo-desant kuchlari shtab-kvartirasi qoshida edi). 1999-yilda uning uskunasiga 142 ta AIFV/APC kiradi (ular orasida-62 BMD-1 va 11 BMD-2) va 11 ta oʻziyurar artilleriya tizimi 2S9 „Nona-S“.
Baza har doim Abxaziya mojarosida muhim omil boʻlib kelgan. Gruziya tomoni va koʻplab gʻarb mustaqil kuzatuvchilari Gudauta 1992–1993-yillardagi urush paytida abxaz isyonchilariga asosiy harbiy yordam berganini daʼvo qilingan. 1995-yil sentabr oyida Gruziya Rossiyaning mamlakatdagi uchta bazalar va ular orasida Gudauta bazasini ijaraga olishni qonuniylashtirishi kerak boʻlgan edi.
Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkilotining (YXHT) 1999-yilda Istanbulda boʻlib oʻtgan sammitida Rossiya Gudautadagi bazasini yopish, qoʻshin va texnikalarini olib chiqib ketishga rozi boʻlgan. Shundan soʻng, MDH tinchlikparvar kuchlari („Tinchlikparvar qoʻshinlarni reabilitatsiya qilish markazi“) ga faqat foydalanish uchun vaʼda qiladi. Biroq, Abxaziya hukumati YXHT inspektsiyasi tashriflariga toʻsqinlik qilmoqda va bazadan chiqish sanasi belgilanmagan. Gruziya hamon abxaz separatistlariga harbiy yordam berish uchun foydalanilganini daʼvo qilmoqda.
Rossiya-Gruziya urushidan keyin Rossiya Abxaziyani Avtanom Respublikasi sifatida tan oladi. Gruziya hukumati bilan Rossiyaga Gudauta shahridagi harbiy bazasini saqlab qolish va uni T-62 tanklari, yengil zirhli transport vositalari, S-300 havo mudofaa tizimlari va bir nechta samolyotlar bilan mustahkamlashga ruxsat beruvchi shartnoma imzolaydi[3].
Hozirgacha Gudauta bazasi murakkab Rossiya-Gruziya munosabatlaridagi asosiy muammolardan biri boʻlib qolmoqda.
Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gәdou-ҭa: Gәdou-daryoning koʻrfazi, ҭa- joylashish qoʻshimchasi.
Xalqaro munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Egizak shaharlar-Qardosh shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gudauta quyidagi shahar bilan qardosh:
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Michael Holm, 171st Fighter Aviation Regiment PVO, accessed October 2011
- ↑ V. I. Feskov et al, 'The Soviet Army in the Years of the Cold War,' Tomsk, 2004
- ↑ Infos at en.rian.ru