Gamburg universiteti
Gamburg universiteti (nemischa: Universität Hamburg) Germaniyadagi eng yirik akademik markazlardan biri. Gamburg universiteti Germaniyadagi eng yosh universitetlardan biri boʻlishiga qaramay, universitet professor-oʻqituvchilari va bitiruvchilari, jumladan, besh nafari Nobel mukofoti sovrindorlari boʻlgan ilmiy kashfiyotlari va yutuqlari tarixga kirdi. Times Higher Education Ranking[1], CWTS Leiden Ranking[2], U. S. News & World Report[3] ning xalqaro reytinglariga koʻra, dunyodagi eng yaxshi 200 ta universitet qatoriga kirdi, bu barcha jahon oliy taʼlim muassasalarining 1% dan kamrogʻini tashkil etadi[4].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gamburg universitetining tashkil etilgan sanasi 1919-yil 1-aprel hisoblanadi[5]. Uning paydo boʻlishining asosiy sharti 1613-yilda Gamburgda " Akademik gimnaziya " (Akademik gimnaziya) ning tashkil etilishi edi. Ikki semestr davomida gimnaziya oʻquvchilari umumiy maʼruza kurslarida qatnashdilar, shundan soʻng ular ixtisoslashtirilgan kurslarga oʻtdilar, ammo talabalar soni kamligi sababli gimnaziya yopilishga majbur boʻldi.
1895-yilda tadbirkor Edmund Siemers tadqiqot va maʼruzalar uchun binoni sovgʻa qildi. Bugungi kunda bu bino Gamburg universitetining asosiy binosi hisoblanadi. XIX asrda Akademik gimnaziya bilan bir qatorda botanika bogʻi (1821), rasadxona (1833), kimyo laboratoriyasi (1878), fizikaviy laboratoriya (1885) va boshqalar paydo boʻldi. 1907-yildan ilmiy ekspeditsiyalarni va nashr etilgan tadqiqotlarni qoʻllab-quvvatlovchi „Gamburg ilmiy tashkiloti“ va 1908-yilda Colonial institut tashkil etildi. XX asrning boshlarida Verner fon Melle ushbu institutlarni universitetga birlashtirishga harakat qildi, ammo shahar parlamenti bu taklifni rad etdi. Faqat Birinchi jahon urushidan keyingina Gamburgning demokratik fikrli aholisi „Gamburg universiteti“ning ochilishi uchun ovoz berdi va Verner fon Melleni universitet rektori etib tayinladi.
Universitet negizida 4 ta: huquq, tibbiyot, falsafa va tabiiy fanlar fakulteti tashkil etildi. Tibbiyot fakultetini yaratilishining zaruriy omili XIX asrda katta vabo davrida mashhur boʻlgan Eppendorfda klinikaning ochilishi edi. 1954-yilga kelib, fakultetlar soni oltitaga koʻpayib, ijtimoiy-iqtisodiy fakultet va yuridik fakultet boʻlindi, shuningdek, yangi evangelist ilohiyot fakulteti ochildi.
1919-yilda universitetda 1729 talaba bor edi. 1950-yillar boshida talabalar soni 6000 nafarga yetdi, 1960-yillarda bu raqam ikki barobarga oshdi, 1970-yillarda bu yerda 19200 nafar boʻlajak mutaxassis oliy maʼlumot olayotgan edi. Hozirda Gamburg universitetida taxminan 39 000 talaba tahsil olmoqda [5] .
Fakultetlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yuridik fakulteti [6]
- Tibbiyot fakulteti [7]
- Biznes, iqtisodiyot va ijtimoiy fanlar maktabi [8]
- Informatika, matematika va tabiiy fanlar fakulteti [9]
- biologiya boʻlimi
- Kimyo boʻlimi
- Geologiya boʻlimi
- informatika boʻlimi
- Matematika boʻlimi
- fizika boʻlimi
- bioinformatika markazi[10]
- Gumanitar fanlar fakulteti[11]
- Evangelist ilohiyot boʻlimi
- falsafa boʻlimi
- tarix boʻlimi
- madaniyat tarixi boʻlimi
- Yevropa tillari va adabiyoti
- Osiyo va Afrika instituti
- Pedagogika va psixologiya fakulteti[12]
- pedagogika boʻlimi
- psixologiya boʻlimi
- Xulq-atvor fanlari boʻlimi
Rossiya universitetlari bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan dasturlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Xalqaro iqtisodiy huquq“ („Internationales Wirtschaftsrecht“) oʻquv kursi Sankt-Peterburg davlat universiteti bilan hamkorlikda amalga oshirilmoqda[13]
- Sankt-Peterburg davlat iqtisodiyot va moliya universiteti bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan „MiBA – xalqaro biznes boshqaruvi magistri“ magistratura dasturi[14]
- Sankt-Peterburg davlat universiteti, geo fanlar instituti bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan „CORELIS – Sovuq hududning atrof-muhit landshaftlari integratsiyalashgan fan“ magistrlik dasturi[15]
Mashhur xodimlar va talabalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Quyidagi talabalar Gamburg universitetida tahsil oldilar va ilmiy darajalarni oldilar:
- Klaus Xasselmann – Fizika boʻyicha Nobel mukofoti laureati (2021)
- Xans Krebs – tibbiyot va fiziologiya boʻyicha Nobel mukofoti laureati (1953)
- Xans Jensen – fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori (1963)
- Xarald zur Xauzen – tibbiyot va fiziologiya boʻyicha Nobel mukofoti laureati (2008)
- Shiing-Shen Chern – Boʻri mukofoti sovrindori (1983)
- Helmut Shmidt – nemis siyosatchisi, Germaniya Federativ Respublikasi Federal kansleri (1974 yildan 1982 yilgacha)
- Pol Nevermann – 1961 yildan 1965 yilgacha Gamburgning birinchi meri
- Leo Strauss – siyosiy falsafa tarixchisi, madaniyatshunos
- Richard Sorge – Sovet razvedkasi
Gamburg universitetida dars bergan:
- Otto Stern – fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori (1943)
- Volfgang Pauli – fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori (1945)
- Volfgang Pol – fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori (1989)
- Karl fon Vayszekker – nemis fizigi, faylasufi va siyosatchisi
- Karl Maynxof – nemis tilshunosi va afrikalik mutaxassisi.
- Uilyam Lyuis Stern – nemis psixologi va faylasufi, IQ tushunchasining yaratuvchisi
- Iogann Radon – avstriyalik matematik.
- Karl Rathgen – nemis iqtisodchisi, Gamburg universitetining birinchi rektori.
- Sotilmagan, Albrext Otto Yoxannes – nemis astrofiziki
- Valter Frik – nemis astronomi
- Nonne, Maks – nemis nevrologi, professor
- Konstantin Floros – nemis musiqashunosi, faxriy doktor
- Fritz Fisher – nemis tarixchisi, professor, Birinchi jahon urushi haqidagi asarlar muallifi
Astronomiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
1918-yilda kashf etilgan asteroid (905) Universitas Gamburg universiteti sharafiga nomlangan.
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „World University Rankings“ (en). Times Higher Education (THE) (2021-yil 25-avgust). 2022-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-oktyabr.
- ↑ Centre for Science and Technology Studies (CWTS). „CWTS Leiden Ranking“ (en). CWTS Leiden Ranking. 2011-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-oktyabr.
- ↑ „Best Global Universities in Germany“ (en). US News & World Report (2022). 2014-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-oktyabr.
- ↑ „About | CWUR | Center for World University Rankings“. cwur.org. 2019-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-oktyabr.
- ↑ 5,0 5,1 „официальный сайт Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-avgust.
- ↑ „сайт Юридического факультета Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт Медицинского факультета Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт Школы бизнеса, экономики и социальных наук Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт факультета Информатики, математики и естественных наук Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт центра биоинформатики Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт факультета гуманитарных наук Гамбургского университета“ (en). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт факультета педагогики и психологии Гамбургского университета“ (en). 2006-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
- ↑ „сайт филиала Северо-Запад Российско-Германской внешнеторговой палаты“ (ru). 2010-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-avgust.
- ↑ „сайт Международного института экономики и политики при СПбГУЭФ“ (ru). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-avgust.
- ↑ sch. „PROGRAM'S LEADERSHIP“ (en). corelis.spbu.ru. 2018-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-iyul.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Gamburg universitetining rasmiy sayti
- „Германская служба академических обменов“. 2011-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.