Canal Hoteldagi portlash

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Canal Hotel portlashi 2003-yil 19-avgust kuni tushdan keyin Iroqning Bagʻdod shahrida xudkush yuk mashinasini portlatib yuborgan. Bu 22 kishi, jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iroqdagi maxsus vakili Serjio Vieyra de Melloni o'ldirdi va 100 dan ortiq kishi, jumladan, huquqshunos va siyosiy faol doktor Amin Mekki Medani yaralandi. Portlash besh kun avval yaratilgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iroqdagi yordam missiyasini nishonga olgan. (Birlashgan Millatlar Tashkiloti 1990-yillarning boshidan buyon mehmonxonadan Iroqdagi shtab -kvartirasi sifatida foydalangan.) 19-avgust kungi portlash natijasida bir necha hafta ichida Iroqdan 600 nafar BMT xodimlarining aksariyati olib chiqildi.[1] Bu voqealar BMTning global xavfsizlik amaliyotiga chuqur va doimiy ta'sir ko'rsatishi kerak edi.[2][3]

Hujum ortidan 2003-yil 22-sentabrda BMTning Bagʻdoddagi qarorgohi yaqinida bomba oʻrnatilgan xudkush mashinasiga hujum uyushtirilib, bir qoʻriqchi halok boʻldi va 19-kishi yaralandi.[4]

2004-yil aprel oyida 19-avgustdagi portlash uchun javobgarlikni "Jama'at at-Tawhid val-Jihad" terrorchilik tashkiloti rahbari Abu Musab al-Zarqawi o'z zimmasiga oldi.[5]

Portlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Britaniyalik siyosatchi va yozuvchi Rory Stewart oʻzining “The Prince of the Marshes” kitobida portlash sodir boʻlgan kuni Canal mehmonxonasida boshidan kechirganlarini soʻzlab beradi.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti a'zolari BMTning Iroq bo'yicha gumanitar yordam koordinatori idorasidan (UNOHCI) portlash qurbonlari qoldiqlari bo'lgan bayroq bilan o'ralgan metall qutilarni yuklashga tayyorlanmoqda.

Portlash BMTning Minalar bilan kurashish xizmati (UNMAS) direktori Martin Barber matbuot anjumani oʻtkazayotgan vaqtda sodir boʻlgan. Portlash oqibatida qoʻshni kasalxonadagi orqa miya davolash markazi va Canal mehmonxonasining orqa tomonida joylashgan AQSh armiyasining harbiy-fuqarolik operatsiyalari markazi shikastlangan va zarba toʻlqini bir mil uzoqlikda sezilgan.

Amerikalik zobitlar Bag'dod xalqaro aeroportida xotira marosimidan oldin Serjio Vieyra de Melloning transfer qutisi ustidan Birlashgan Millatlar bayrog'ini qo'yishdi.

Portlash bomba yuk mashinasini boshqargan xudkush terrorchi tomonidan sodir etilgan. Mashina 2002-yilda ishlab chiqarilgan yirik yassi Kamaz (Sharqiy Yevropada ishlab chiqarilgan va sobiq Iroq muassasasi parkining bir qismi) ekanligi aniqlangan.[6] Iroqdagi tergovchilar bomba eski o'q-dorilardan, jumladan Iroqning urushdan oldingi arsenalidagi 500 funtlik bitta havo bombasidan tayyorlangan deb gumon qilishdi.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iroq bo'yicha gumanitar masalalarni muvofiqlashtirish boshqarmasi (HIC) gumanitar ma'lumot markazi (UNOHCI) to'g'ridan-to'g'ri BMTning Inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari Serjio Vieira de Mello idorasi ostida joylashgan edi va to'g'ridan-to'g'ri zarbaga uchradi. O'sha paytda ofisdagi sakkiz xodim va bir mehmondan yetti nafari bir zumda halok bo'lgan, ammo de Mello va Gil Loescher og'ir yaralangan va binoning qulagan qismi ostida vayronalar ostida qolgan. Amerika askari-Birinchi serjant William von Zehle–qulagan bino ichidan emaklab oʻtib, ikki kishini olib chiqishga harakat qildi. Keyinroq unga yana bir amerikalik askar qoʻshildi. Shtab serjanti Andre Valentine-va ikki kishi keyingi uch soat davomida hech qanday qutqaruv uskunasidan foydalanmasdan omon qolgan ikki kishini olib chiqishga harakat qilishdi. Loescher ezilgan oyoqlarini askarlar kesib tashlaganidan keyin qutqarildi, ammo Vieyra de Mello uni olib tashlashdan oldin vafot etdi.[7]

Abu Musab az-Zarqawining soʻzlariga koʻra, portlashda Vieyra de Mello maxsus nishonga olingan. Al-Zarqawi Vieyra de Melloni nishonga olishiga sabab, u Sharqiy Timorning mustaqil davlat boʻlishiga yordam bergani boʻlgan.

Ikkinchi bomba[tahrir | manbasini tahrirlash]

Portlashdan soʻng 2003-yil 22-sentabrda Canal mehmonxonasi oldida yana bir mashina portlatilgan. Portlash oqibatida portlash sodir etgan shaxs va bir iroqlik politsiyachi halok boʻldi, 19 kishi, jumladan, BMT xodimlari ham yaralandi. Ikkinchi hujum BMTning 600 ga yaqin xalqaro xodimlarini boshqa yordam agentliklari xodimlari bilan birga Bagʻdoddan olib chiqib ketishga olib keldi. 2004-yilning avgustida de Melloning o'rniga kelgan Ashraf Qozi oz sonli xodimlar bilan Bag'dodga keldi.

Jabrlanganlar ro'yxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ismo Yoshi Millati Lavozimi
Sérgio Vieira de Mello 55  Braziliya Special Representative of the UN Secretary-General to Iraq
Nadia Younes 57  Misr Chief of Staff for Vieira de Mello
Fiona Watson 35  Buyuk Britaniya Member of Vieira de Mello's staff, political affairs officer
Jean-Sélim Kanaan 33  Misr

 Italiya

 Fransiya 		Member of Vieira de Mello's staff, political officer
Richard Hooper 40  AQSh Senior advisor to the UN Under-Secretary-General for the Department of Political Affairs
Manuel Martín-Oar 56  Ispaniya Naval captain, assistant to the Spanish special ambassador to Iraq
Christopher Klein-Beekman 32  Kanada UN Children's Fund's program coordinator
Reham Al-Farra 29  Iordaniya Department of Public Information, Deputy Spokesperson
Martha Teas 47  AQSh UNOHCI Manager
Leen Assad Al-Qadi 32  Iroq UNOHCI Information Assistant
Ranillo Buenaventura 47  Filippin UNOHCI Secretary for Vieira de Mello
Reza Hosseini 43  Eron UNOHCI Humanitarian affairs officer
Ihsan Taha Husein 26  Iroq UNOHCI Driver
Basim Mahmoud Utaiwi 40  Iroq UNOHCI Security guard
Raid Shaker Mustafa Al-Mahdawi 32  Iroq United Nations Monitoring, Verification and Inspection Commission (UNMOVIC)
Gillian Clark 47  Kanada Christian Children's Fund
Arthur Helton 54  AQSh Director of peace and conflict studies at the U.S. Council on Foreign Relations
Dr. Alya Ahmad Souza 54  Iroq World Bank
Khidir Saleem Sahir  Iroq Civilian
Ali Mohammed Hindi  Iroq Civilian
Saad Hermis Abona 33  Iroq Working for a UN subcontractor (Canal Hotel cafeteria worker)
Omar Kahtan Mohamed Al-Orfali 34  Iroq Driver/interpreter, Christian Children's Fund
Emaad Ahmed Salman al-Jobody 45  Iroq Electrician

Filippinlik Vieira de Mello xodimlarining a'zosi Merilin Manuel dastlab bedarak yo'qolganlar ro'yxatiga kiritilgan va binoning qulagan qismida o'lgan deb taxmin qilingan.[8] Biroq, u Iroq kasalxonasiga evakuatsiya qilingan, ammo u BMTga uning mavjudligi haqida xabar bermagan. Uning tirikligi toʻrt kundan keyin tasdiqlandi.[9]

Qo'shimcha manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Gumanitar xodimlarga hujumlar
  • Butunjahon gumanitar yordam kuni

Filmlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yilda suratga olingan hujjatli film va 2020-yilda chiqarilgan “Sergio” deb nomlangan film Sergio Vieyra de Melloning hayoti va Canal mehmonxonasining portlashi haqida hikoya qiladi.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Ghattas, Kim. „Mixed feelings over UN Iraq role“. BBC News (11-avgust 2007-yil). Qaraldi: 22-fevral 2015-yil.
  2. ↑ United Nations. „Press Briefing by Manoel de Almeida e Silva, Spokesman for the Special Representative of the Secretary-General on Afghanistan“. United Nations (21-avgust 2003-yil). Qaraldi: 6-fevral 2011-yil.
  3. ↑ United Nations. „UN wrestling with security questions one year after Baghdad bombing – Annan“. United Nations (19-avgust 2004-yil). Qaraldi: 6-fevral 2011-yil.
  4. ↑ „Blast Near Baghdad U.N. Compound“. CBS News (22-sentabr 2003-yil).
  5. ↑ Benson, Pam. „CIA: Zarqawi tape 'probably authentic'“. CNN (7-aprel 2004-yil). 3-oktabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-fevral 2015-yil.
  6. ↑ „Baghdad Bomb Crude But Deadly“ (21-avgust 2003-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2014-yil.
  7. ↑ OCHA bulletin tribute.
  8. ↑ The Independent Panel on the Safety and Security of UN Personnel in Iraq
  9. ↑ Cardwell, Diane. „First, Terrible News. Then a Call From Iraq Brings Joy.“. The New York Times (23-avgust 2003-yil). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Canal_Hoteldagi_portlash&oldid=4208127" dan olindi