Bangladesh — Malayziya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bangladesh — Malayziya munosabatlari

Bangladesh
Malayziya

Bangladesh — Malayziya munosabatlari Bangladesh va Malayziya oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlardir.

Malayziya Dakkada yuqori komissiyaga ega va Bangladesh Kuala Lumpurda yuqori komissiyaga ega[1][2]. Har ikki davlat Millatlar Hamdoʻstligi, Islom hamkorlik tashkiloti, Islomiy sakkizlik D-8 va Qoʻshilmaslik harakatining aʼzolaridir. Malayziya 1971-yilda Bangladesh mustaqilligini tan olgan birinchi davlatlardan biri edi[3].

Ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama savdo hajmi 2012-yilda 1,19 milliard AQSH dollarini tashkil etgan[4]. Malayziya ham Bangladeshdagi eng yirik xorijiy investorlardan biridir[5].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixiy jihatdan, Portugal yozuvlari Malakka sultonligida istiqomat qiluvchi koʻp sonli boy bengal savdogarlari va kema egalarini tilga olgan. Bu savdogarlar Bengal sultonining elchilari boʻlganmi yoki yoʻqmi, nomaʼlum[6]. 1830-1867-yillar orasida Penang Britaniya imperiyasidagi Bengaliya prezidentligining maʼmuriy yurisdiksiyasining bir qismi edi[7].

1972-yil 24-fevralda Malayziya oʻzining qoʻshnisi Indoneziya bilan birgalikda Bangladeshning mustaqilligini birinchi musulmon davlatlari qatorida tan oldi[8]. 1999-yilda Malayziya Bosh vaziri Mahathir Mohamad Bangladeshga, 2000-yilda Bangladesh Bosh vaziri Shayx Xasina Malayziyaga tashrif buyurdi[9]. Ikkala tashrif ham hamkorlikning yangi koʻrinishlarini ochdi va Bangladeshdan Malayziyaga malakali kadrlar eksportini davom ettirishni taʼminladi[9].

2021-yilda al-Jazira tergov boʻlimi tomonidan olib borilgan tergov natijasida Bangladeshdan bosh vazir Shayx Hasina bilan aloqasi boʻlgan sudlangan jinoyatchilar Malayziyada soxta ismlar va pasportlar ostida bemalol yashayotganliklari aniqlandi[10][11].

Mehnat masalalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

2007-yilda Malayziya Bangladeshlik ishchilarni mamlakatga olib kirishni taqiqladi[9]. Bu Bangladesh ishchilarining Kuala-Lumpurda to‘lovlar va ish sharoitlarini yaxshilash talabi bilan o‘tkazgan namoyishi bilan yakunlandi, biroq keyinchalik ikkala hukumat tomonidan ham hal qilindi[9]. Malayziya hukumati 1999-yilda ham xuddi shunday cheklov qoʻygan, ammo 2007-yilda 300 000 ishchining qabul qilinishini maʼqullab, taqiqni bekor qilgan[9]. Bangladeshlik ishchilar orasida jinoyat, jumladan, zoʻrlash va oʻgʻirlik qilish holatlari ham bor edi[12][13][14][15][16][17]. 2009- va 2012-yillar oraligʻida Malayziya Bangladeshdan ishchilarni yollashni toʻxtatdi, ammo hali ham koʻplab ishchilar mamlakatga noqonuniy ravishda kirib kelmoqda[18]. 2013-yilgacha mamlakatning koʻplab sohalarida 320 000 ga yaqin bangladeshlik ishlaydi[19].

2014-yilda Malayziya vazirlar mahkamasi Bangladesh ishchilarining ishlashi uchun Malayziya iqtisodiyotidagi plantatsiyalardan tashqari barcha tarmoqlarni ochishga qaror qildi[20].

Iqtisodiy munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar iqtisodiy sohani ham yuksaltirmoqda. 2012-yilda ikki davlat oʻrtasida Padma koʻprigi qurilishida hamkorlik qilish boʻyicha oʻzaro kelishuv memorandumi imzolangan boʻlib, u qurib bitkazilgandan soʻng Bangladeshdagi eng katta koʻprik boʻldi[21]. Bangladeshning farmatsevtika, tikuvchilik va turizm sohalarini hamda Malayziyada infratuzilmani rivojlantirish uchun har ikki davlatga erkin savdo bitimi ham taklif qilingan[22]. Malayziya Bangladeshda Hindiston va Pokistondan keyin uchinchi yirik sarmoyaviy hamkor boʻlib, Malayziya kompaniyalari umumiy qiymati 558,86 million Malayziya ringgitti (MYR) atrofida boʻlgan telekommunikatsiya, elektr energiyasi ishlab chiqarish, toʻqimachilik va moliya sohalariga sarmoya kiritadi[5]. 2010-yildan beri Malayziyadagi Bangladesh ishchilari uylariga jami 3 milliard ringit jo‘natishgan, bu Indoneziya (2,9 milliard MYR), Nepal (1,9 milliard MYR), Hindiston (625 million MYR) va Filippin (561 million MYR) bilan solishtirganda eng yuqori ko‘rsatkichdir[19]. Malayziyaning Bangladeshga eksport qilinadigan eng yaxshi 5 ta mahsuloti: tozalangan neft mahsulotlari, palma yog‘i, kimyo mahsulotlari, temir, po‘lat va elektronika. Bangladeshning asosiy eksporti esa to‘qimachilik, kiyim-kechak, qayta ishlangan neft mahsulotlari, sabzavotlar, qayta ishlangan oziq-ovqat, dengiz mahsulotlari va elektronikadir[23].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Bangladesh High Commission Kuala Lumpur“. High Commission of the People's Republic of Bangladesh. 2014-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  2. ↑ „Official Website of High Commission of Malaysia, Dhaka“. Ministry of Foreign Affairs, Malaysia. Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  3. ↑ „Najib's visit to Bangladesh will further enhance bilateral ties – Bernama“. Bernama. The Malaysian Insider (2013-yil 16-noyabr). 2013-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 22-mart.
  4. ↑ „Bangladesh-Malaysia Bilateral Trade Statistics“. Dhaka Chamber of Commerce & Industry. 2014-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 22-mart.
  5. ↑ 5,0 5,1 Rahimy Rahim. „Ties high on Najib's agenda for first Bangladesh visit“. The Star (2013-yil 17-noyabr). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  6. ↑ Irfan Habib (2011). Economic History of Medieval India, 1200-1500. Pearson Education India. p. 185. ISBN 978-81-317-2791-1.
  7. ↑ „Reviving the Bengal Presidency template of connectivity“ (2018-yil 8-oktyabr).
  8. ↑ Salahuddin Ahmed. Bangladesh: Past and Present. APH Publishing, 2004 — 207– bet. ISBN 978-81-7648-469-5. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Dr. Abdul Ruff Colachal. „Bangladesh-Malaysia Ties“. Asian Tribune (2008-yil 7-may). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  10. ↑ Unit. „Bangladesh court rejects sedition case over Al Jazeera report“ (en). www.aljazeera.com. Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  11. ↑ All the Prime Minister’s Men | Al Jazeera Investigations (inglizcha), qaraldi: 2022-04-25
  12. ↑ „Bangladeshi baby-sitter raped a 7-year-old girl“. Kuala Lumpur Post (2012-yil 4-sentyabr). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  13. ↑ „Bangladeshi jailed for raping teen--and wants to wed her“. asiaone (2013-yil 22-may). 2014-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  14. ↑ „Bangladeshi jailed 13 years, whipping for rape of student“. The Borneo Post (2012-yil 24-iyul). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  15. ↑ Punitha Kumar. „Bangladeshi restaurant worker gets jail, rotan for rape“. New Straits Times (2013-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  16. ↑ Maizatul Nazlina. „Bangladeshi gets 29 years' jail, 16 strokes for raping and robbing clerk“. The Star (2013-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  17. ↑ „Man slashes would be rapist with machete to protect wife“. The Star (2014-yil 1-fevral). Qaraldi: 2014-yil 1-fevral.
  18. ↑ Staff Correspondent. „(Illegal Trip to Malaysia) 57 fortune seekers held in Teknaf“. The Daily Star (Bangladesh) (2014-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 25-yanvar.
  19. ↑ 19,0 19,1 „Najib on maiden visit to Bangladesh“. Malay Mail (2013-yil 17-noyabr). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  20. ↑ „Malaysia is opening all sectors to Bangladeshi workers“. Bdnews24.com (2014-yil 18-avgust). Qaraldi: 2014-yil 21-avgust.
  21. ↑ „Bridge to boost Malaysia-Bangladesh ties: PM“. New Straits Times (2012-yil 10-aprel). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  22. ↑ „Malaysia-Bangladesh FTA to enhance investment relationship further“. The Borneo Post (2012-yil 5-iyun). Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar.
  23. ↑ Zakaria Kamarudin. „Welcoming Remarks By YBhg. Dato' Zakaria Kamarudin, Business Opportunities In Bangladesh (7 March 2013)“. Malaysia External Trade Development Corporation (2013-yil 7-mart). 2013-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bangladesh_—_Malayziya_munosabatlari&oldid=3363741" dan olindi