Angiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari
ACE ingibitorlari (angiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari) yurak (odatda qon bosimini pasaytirmaydigan dozalarda) va buyrak yetishmovchiligini davolash va oldini olish, qon bosimini pasaytirish uchun ishlatiladigan tabiiy va sintetik kimyoviy birikmalar guruhi hisoblanadi. Ionlashtiruvchi moddalardan himoya qilish uchun plastik jarrohlikda, radiatsiya[1] ACE ingibitorlari koronar sindromlarni davolashda keng qoʻllaniladi (masalan, angina va miokard infarkti). Oddiy jararaca (Bothrops jararaca) zahari tarkibidagi peptidlarni oʻrganish natijasida kashf etilgan. ACE ingibitorlari, gipertenziya va yurak yetishmovchiligini davolash uchun eng koʻp qoʻllaniladi.
Qoʻllash prinsiplari[tahrir | manbasini tahrirlash]
ACE ingibitorlari biologik faol boʻlmagan angiotensin I ni vazokonstriktor taʼsiriga ega boʻlgan angiotensin II gormoniga aylantiruvchi angiotensinga aylantiruvchi fermentning taʼsirini ingibitorlaydi. Renin-angiotensin tizimiga taʼsiri, shuningdek, kallikrein-kinin tizimining taʼsirini kuchaytirishi natijasida ACE ingibitorlari gipotenziv taʼsirga ega boʻladi.
ACE ingibitorlari azot (II) oksidi (NO) va prostatsiklin (prostaglandin I2) ni chiqarish orqali qon tomirlarining kengayishini kuchaytiradigan kuchli vazodilatator boʻlib hisoblanadi. Shuningdek, bradikininning parchalanishini ham sekinlashtiradi.
ACE ingibitorlarini tasnifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Sulfgidril guruhlarini oʻz ichiga olgan preparatlar: kaptopril, zofenopril .
- Dikarboksilatni oʻz ichiga olgan preparatlar: enalapril, ramipril, quinapril, perindopril, lisinopril, benazepril .
- Fosfonat oʻz ichiga olgan preparatlar: fosinopril .
- Tabiiy ACE ingibitorlari.
Kasokininlar va laktokininlar kazein va zardobning parchalanish mahsulotlari boʻlib, ular sut mahsulotlarini isteʼmol qilgandan keyin tabiiy ravishda paydo boʻladi. Qon bosimini pasaytirishdagi roli aniqlanmagan[2]. Val-Pro-Pro va Ile-Pro-Pro laktotripeptidlari Lactobacillus helveticus probiyotiklari tomonidan ishlab chiqariladi yoki kazeinning parchalanish mahsulotlari boʻlib, antigipertenziv taʼsirga ega[3][4]. ACE ingibitorlari umumiy periferik tomir qarshiligini kamaytirish orqali qon bosimini pasaytiradi. Yurak urishi unchalik oʻzgarmaydi. Ushbu dorilar toʻgʻridan-toʻgʻri vazodilatator xarakterli refleksli taxikardiya olib kelmaydi. Refleksli taxikardiyaning yoʻqligi baroreseptorlarning faollashuv darajasini pastroq darajaga tushiradi va parasempatik asab tizimini faollashtirish orqali erishiladi.
Boshqa taʼsirlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
ACE ingibitorlari yaxshi taʼsir qiladi, chunki ular beta-blokerlar va diuretiklar bilan solishtirganda kamroq idiosinkratik reaktsiyalarni keltirib chiqaradi. Shuningdek, metabolik nojoʻya taʼsirlarga ega emas[5].
Yon taʼsir doirasi: gipotenziya, quruq yoʻtal, giperkalemiya, oʻtkir buyrak yetishmovchiligi (ikki tomonlama buyrak arteriyasi stenozi boʻlgan bemorlarda), fetopatik potentsial (homiladorlikda kontrendikedir), toshmalar, disgeziya, neytropeniya, gepatotoksisite, libidoning pasayishi, libidoning pasayishi holatlarda qoʻllaniladi.
Kanadalik tadqiqotchilarning taʼkidlashicha, ACE ingibitorlarini qoʻllash bemorlarning suyak sinish xavfini 53% ga oshiradi. Dori vositalarining bunday taʼsiri suyak tuzilishidagi oʻzgarishlar bilan ham, tana holatini oʻzgartirganda bosimning sezilarli darajada pasayishi ehtimoli bilan ham bogʻliq boʻlishi mumkin deb qaraladi[6].
- ↑ Ivanova O. M. Radioproteksiya i gipertonicheskaya bolezn u bolnix ishemicheskoy boleznyu serdsa. // Vestnik novix meditsinskix texnologiy. – 2004. – T. XI, № 4. – S. 54—57.
- ↑ Template loop detected: Andoza:Doi
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by handAngiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari]] - ↑ Template loop detected: Andoza:Doi
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by handAngiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari]] - ↑ Template loop detected: Andoza:Doi
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by handAngiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari]] - ↑ Template loop detected: Andoza:Doi
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by handAngiotensinga aylantiruvchi ferment ingibitorlari]] - ↑ ot gipertonii privodyat k perelomam