Al-Ashrof masjidi
| Masjid | |
Al-Ashrof masjidi
مسجد ومدرسة الأشرف برسباي | |
 | |
| Joylashuvi | 30°02′51″N 31°15′28″E / 30.0474403°N 31.2578523°E G OKoordinatalari: 30°02′51″N 31°15′28″E / 30.0474403°N 31.2578523°E G O |
| Manzil | Muizz koʻchasi, Islomiy Qohira, Qohira, Misr |
| Meʼmoriy uslub | Islom Mamluk |
| Binokorlik | ?—826 hijriy 1424 milodiy |
 Al-Ashrof masjidi Vikiomborda
| |
Al-Ashrof masjidi yoki Sulton al-Ashrof Barsbay masjidi-madrasasi (arabcha: مسجد ومدرسة الأشرف برسباي) – Misrning Qohira shahrida joylashgan masjid va madrasalarning tarixiy majmuasi. Masjid Mamluklar davrida Burji Sulton Al-Ashrof Al-Barsbay tomonidan qurilgan[1]. Majmua masjid-madrasa, maqbara va soʻfiylarning turar joylaridan iborat[1]. Masjid oʻzining marmar va vitraj oynalarini oʻzida aks ettirgan dizayni bilan ajralib turadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Masjid majmuasi 825/1422-yildan 841/1438-yilgacha Mamluklar imperiyasini boshqargan cherkes sultoni Barsbay tomonidan qurilgan[2]. Barsbayning hashamatli tovarlarga cheklovlar va qalampir kabi ziravorlar uchun qatʼiy narxlarni oʻz ichiga olgan monopolistik savdo siyosati uning fuqarolarini nochor qilib qoʻydi va Misr va Yevropa oʻrtasidagi savdoni toʻxtatdi. Biroq, savdo yoʻllarini nazorat qilish va diniy ozchiliklardan olinadigan soliqlar mamluklarga Qohirada koʻplab kichik va oʻrta hajmdagi binolarni, jumladan, koʻpincha madrasa va xonaqohlarni oʻz ichiga olgan nisbatan kichik masjidlarni qurishni moliyalashtirishga imkon berdi[3]. Natijada Barsbay Qohirada turli inshootlar qurdirdi[4]. U Al-Ashrof masjidida qurilishni hijriy 826/1424-yilda boshlagan[1].
Barsbay oʻzining iqtisodiy muvaffaqiyatsizliklari va ekspansionizmi, jumladan, Kiprni bosib olishi bilan mashhur boʻlsa-da, oʻrta asr manbalari uni diniy binolarni qurish va tiklashga sarmoya kiritgan taqvodor odam sifatida ham taqdim etadi[2]. Bu Misrda hukmron diniy anʼana sifatida sunniylikni qayta tiklagandan keyin oʻzlarini islom dinining homiylari deb hisoblagan Mamluk hukmdorlariga xos edi[5].
Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Al-Ashrof masjidi ikki sevil, masjid-madrasa, maqbara va soʻfiylar turar joylaridan iborat Sulton Al-Ashrof Barsbayning kattaroq majmuasi ichida joylashgan. Soʻfiylarning turar joylari vayron qilingan
Masjidning uzunligi oʻn besh-yigirma metr. Masjidning ichki qismi marmar mozaikadan yasalgan yoʻlaklardan, har ikki tomonida koʻtarilgan ayvonlari boʻlgan markaziy yoʻlakdan, klassik kapitel arklardan va ikki qator derazalardan iborat. Masjidning janubi-sharqiy devorida mehrob va minbar joylashgan. Barsbay kenotafi mehrob oldida joylashgan boʻlib, marmardan qilingan[1].
Al-Ashrof masjidi qurilish hunarmandchiligining tabiati va quruvchilarning boshqa hunarmandlarga nisbatan nisbatan harakatsizligi tufayli aniq mintaqaviy oʻziga xoslikni saqlab qoladi – vizual tashqi koʻrinish anʼanalar va texnika bilan bogʻliq[5]. Gumbazli ayvonlar atrofidagi asosiy yozuv toshga oʻyilgan qogʻozning nodir namunasi boʻlib, bino nazoratchilariga texnik xizmat koʻrsatish va xodimlar uchun ajratilgan pullar qanday sarflanishi haqida doimiy eslatma boʻlib xizmat qiladi. Bu xususiyat Sulton va Qohira aholisi oʻrtasidagi shaffoflik va muloqot hissiga ishora qiladi[1].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Masjidlar roʻyxati
- Afrikadagi masjidlar roʻyxati
- Misrdagi masjidlar roʻyxati
- Mamluk arxitekturasi
- Mamluklar sultonligi
- Sulton Barsbay maqbarasi va xonaqohi (Shimoliy qabriston)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
 |
Vikiomborda Al-Ashrof masjidi haqida turkum mavjud |
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Williams, Caroline. Islamic monuments in Cairo : the practical guide. Cairo : American University in Cairo Press, 2002 — 215–217 bet. ISBN 9774246950. Williams, Caroline (2002). Islamic monuments in Cairo : the practical guide. Cairo : American University in Cairo Press. pp. 215–217. ISBN 9774246950.
- ↑ 2,0 2,1 Leonor, Fernandes (2013). "Barsbāy, al-Malik al-Ashraf" (en). Encyclopaedia of Islam 3rd. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/barsbay-al-malik-al-ashraf-COM_23996.Leonor, Fernandes (2013). „Barsbāy, al-Malik al-Ashraf“. Encyclopaedia of Islam. 3rd.
- ↑ Yeomans, Richard. The art and architecture of Islamic Cairo, 2006. ISBN 1859641547.
- ↑ Esin, Atil. Renaissance of Islam: Art of the Mamluks, 1981. ISBN 0874742145.
- ↑ 5,0 5,1 Behrens-Abouseif, Doris. Cairo of the Mamluks : a history of the architecture and its culture. London: I.B. Tauris, 2007. ISBN 9781845115494. OCLC 156831779. Behrens-Abouseif, Doris (2007). Cairo of the Mamluks : a history of the architecture and its culture. London: I. B. Tauris. ISBN 9781845115494. OCLC 156831779.