Xiva mudofaasi (1924)
Xivani mudofaa qilish Qizil Armiyaning Xiva shahrini ushlab turish va uning bosmachilar qoʻliga oʻtib ketishiga yoʻl qoʻymaslik uchun amalga oshirgan operatsiyasidir.
Old shartlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1924-yilning yanvariga kelib Xorazmdagi vaziyat ancha murakkablashdi. Bu vaqtga kelib Junaydxon qoʻmondonligi ostidagi 3000 kishilik basmachi otliq qoʻshinlari ingliz yarim avtomatik miltiqlari va pulemyotlarini oldilar[1]. Shuningdek, 6000 kishilik mahalliy kurbashilarning bir qancha otliq otryadlari Junaydxonga[1] boʻysungan.
Bolsheviklarga qarshi yurish boshlash toʻgʻrisida qaror qabul qilingandan soʻng, choʻldan chiqqan bosmachilar bir qancha qishloqlarni egallab olishdi va Xiva xonligining sobiq vaziri Sodiq Bakalov va turkmanlar yetakchisi Agaji eshon boshchiligida bir necha qishloqlarni egallab olishdi. Sadivar, Pitnak va Xazoraspda qoʻzgʻolon koʻtarib, Xonqaga kirdi.
Operatsiyaning borishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1924- yil 19- yanvarda bosmachilar Xivani qamal qildilar. 290 kishilik shahar garnizoni hujumga urinishlarni muvaffaqiyatli qaytardi. Xiva mudofaasi uchun ishchilar shirkati va komsomol otryadlari tuzildi, ularning soni 500 ga yaqin edi.
Ushbu operatsiya davomida garnizon qoʻmondoni, millati venger boʻlgan Anjelo oʻldirildi. Ogʻir yaralanib, asirga olindi. Bosmachilar uni qiynoqqa solib, uning boshini kesib tashlashdi, uni ustunga qoʻyishdi va qal’a darvozasi oldidagi himoyachilar uchun namoyish qilishdi.
Xiva mudofaasi paytida bosmachilar otryadlari ikki yuzga yaqin qizil armiya askarini yoʻq qilib, ogʻir jarohatlar etkazdilar[1].
Bu vaqtda Qizil Armiya boʻlinmalari Xiva tomon harakatlana boshladi. Pitnak hududida og‘aji eshonning bosmachi bilan jiddiy janglar boshlandi va ular ikki kun davom etdi. Basmachilar magʻlub boʻlishdi. Toʻrtkoʻlda siyosiy instruktor Surinov boshchiligidagi otliqlar otryadi basmachilarning postlarini chetlab oʻtib, ularning orqasiga oʻtib, Xiva himoyachilari bilan bogʻlanib, bosmachilarni ogʻir magʻlubiyatga uchratib, ularni tashlab ketishga majbur qildi. qamalning davomi.
Oqibatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hujumni yanada rivojlantirish, Qizil Armiya boʻlinmalari Basmachi otryadlarini amalda yoʻq qilishga muvaffaq boʻldi. Junaydxon chet elga qochib ketdi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Игорь Бойков. „Как Туркмения стала советской“ (ru). apn-nn.ru. 2015-yil 5-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 5-aprel.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Игорь Бойков. „Как Туркмения стала советской“ (ru). apn-nn.ru. 2015-yil 5-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 5-aprel.