Venetsiya lagunasi
Venetsiya lagunasi (italyancha: Laguna di Venezia ; Venetian) Adriatika dengizining yopiq koʻrfazi boʻlib, Italiyaning shimolida, Venetsiya shahriyaqinida joylashgan. Uning nomi italyan va venetsiya tillarida, Laguna Veneta — lotincha lacus qarindoshi, „koʻl“ — , lagunachada shoʻr, yopiq, sayoz suv havzasi maʼnolarini bildiradi.
Joylashuv[tahrir | manbasini tahrirlash]
Venetsiya lagunasi shimolda Sile daryosidan janubda Brentagacha choʻzilgan boʻlib, uning maydoni taxminan 212 kv milni tashkil etadi. Bu Venetsiyaning oʻzi va koʻplab kichik orollarni oʻz ichiga olgan. Uning hududidagi orollar 8% atrofida. Taxminan 11% doimiy ravishda ochiq suv havzalari bilan qoplanadi. Lagun Oʻrta yer dengizi havzasidagi eng katta botqoq yerdir[1].
Adriatika dengizi bilan birgalikda uchta kirish yoʻli bilan bogʻlangan: Lido, Malamokko va Chioggia. Keng va yopiq dengizning oxirida joylashgan laguna suv sathining yuqori oʻzgarishikuzatiladi[2]. Eng ekstremali acqua alta deb nomlanuvchi bahorgi toʻlqinlardir . Venetsiyaning katta qismini muntazam ravishda suv bosadigan joylar tashkil etadi (italyancha „yuqori suv“).
Rivojlanish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Venetsiya lagunasi Rim davrida Ravenna shimolidan Triestegacha choʻzilgan estuar lagunalaridan iborat tizimlarni oʻz ichiga olgan. VI asrda Lagun bosqinchilardan (asosan xunlar) qochgan, rimlashgan odamlarga xavfsizlikni taʼminlagan. Keyinchalik u Venetsiya Respublikasi va uning dengiz imperiyasining oʻsishi uchun tabiiy himoyalangan sharoitlarni yaratdi. U hali ham dengiz porti, shuningdek, cheklangan miqdordagi ovchilik va baliq yetishtirishning yangi sanoati uchun asos boʻlib xizmat qiladi.
Orollar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Venetsiya lagunasi asosan Venetsiya Metropolitan shahri tarkibiga kiradi, ammo janubi-gʻarbiy hudud Padova provinsiyasining bir qismidir.
Maydoni boʻyicha eng katta orollar yoki arxipelaglar, qirgʻoqboʻyi qayta tiklangan yerlar va qirgʻoq toʻsiqlari plyajlari bundan mustasno:
- Venetsiya 5.17 km 2
- SantʼErasmo 3.26 km 2
- Murano 1.17 km 2
- Chioggia 0.67 km 2
- Giudecca 0,59 km 2
- Mazzorbo 0.52 km 2
- Torcello 0.44 km 2
- SantʼElena 0.34 km 2
- La Certosa 0.24 km 2
- Burano 0.21 km 2
- Tronchetto 0,18 km 2
- Sacca Fisola 0.18 km 2
- San-Mishel 0.16 km 2
- Sacca Sessola 0.16 km 2
- Santa Kristina 0.13 km 2
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Poggioli, Sylvia. „MOSE Project Aims to Part Venice Floods“. Morning Edition. NPR (2008-yil 7-yanvar).
- ↑ „Venice, Italy (1985–2003) - 25 Years of Landsat 5 - Landsat 5 showcase - Earth Watching“. earth.esa.int. Qaraldi: 2019-yil 1-fevral.