Utair

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(UT havo aviatsiyasidan yoʻnaltirildi)
Utair
IATA ICAO Identifikatori
UT[1] UTA[2] UTAIR[1]
Tashkil topgan 1967-yil fevral
(Aeroflot tarkibida)
1991-yil
Baza aeroporti Vnukova xalqaro aeroporti
Surgut xalqaro aeroporti
Park hududi 63
Parvoz yoʻnalishlari 72
Bosh qarorgohi Xanti-mansiysk, Rossiya
Muhim shaxslar
Sayti https://www.utair.ru/
UTairning Tupolev 134 samolyoti

UTair (ruscha: ОАО «Авиакомпания «ЮТэйр») — bosh ofisi Xanti-mansiysk aeroportida joylashgan Rossiya aviakompaniyasi[3]. Utairning Surgut va Vnukovo xalqaro aeroportlarida ham markazlari mavjud. Aviakompaniya Gʻarbiy Sibir boʻylab neft va gaz sanoatini qoʻllab-quvvatlash uchun rejalashtirilgan ichki va baʼzi xalqaro yoʻlovchilar xizmatlarini, rejali vertolyot xizmatlarini va doimiy qanotli samolyotlar va vertolyotlar bilan keng charter reyslarini amalga oshiradi.

1967-yilda Aeroflot aviakompaniyasi tomonidan tashkil etilgan va hozirda Markaziy Osiyo, Janubiy Osiyo, Janubi-Sharqiy Osiyo, Gʻarbiy Osiyo va Yevropaning 72 ta yoʻnalishlariga har kuni toʻgʻridan-toʻgʻri reyslarni amalga oshiradi.

UT Air Aviation bosh ofisi Xanti-Mansiyskda (Rossiya) joylashgan va Xanti-Mansiysk aeroporti,Surgut xalqaro aeroporti,Siktyvkar aeroporti, Vnokova xalqaro aeroporti, Domodedovo xalqaro aeroporti, Reschino xalqaro aeroporti va Novibarsk aeroportlari bu markazlar hisoblanadi. aviakompaniya keladi. Utair aviaparkida hozirda 115 ta yoʻlovchi samolyoti mavjud. Ushbu kompaniyaning aktsiyalari,Moskva fond birjasi qoshida sotiladi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

UTairning eski logotipi.

1967-yil fevral oyida Gʻarbiy Sibirda tez rivojlanayotgan neft va gaz sanoatining transport ehtiyojlarini qondirish uchun Aeroflot Tyumen direksiyasi tashkil etildi[4]. Aeroflot tashkilotining parchalanishidan soʻng, 1991-yilda Aeroflot Tyumen direksiyasi oʻrnida Tyumenaviatrans aviatsiya (TAT) tashkil etilgan[5]. TAT 2002-yilda UTair nomini qabul qildi[5]. Aviakompaniya aksiyadorlari safida Xanti-Mansiysk tumani maʼmuriyati (23%), Surgut shahri maʼmuriyati (19%), rus aksiyadorlari va kompaniyalari (33%), Rossiya Federatsiyasi (2%) va xususiy xorijiy investorlarga (20%) bor.

2010-yil oktyabr oyida Utair oʻzining Tupolev Tu-134 parkini Sukhoi Superjet 100 bilan almashtirishni rejalashtirayotganini eʼlon qildi[6] Dekabr oyida UTair 2013-yilda 24 ta samolyotni ishga tushirish uchun rasman buyurtma berdi[7]. Shuningdek, 2010-yilda aviakompaniya Tu-154 samolyotiga tyumenlik arbob Boris Evdokimovich Sherbina nomini berdi[8].

2014-yil noyabr oyida Utair moliyaviy qiyinchiliklarga duch keldi va obligatsiyalar toʻlay olmadi[9]. 2015-yil aprel oyida Utair moliyaviy qiyinchiliklar tufayli 50 dan ortiq samolyotlar parkini qisqartirishini eʼlon qildi[10]. Shuningdek, u 24 ta Suxoi Superjet 100 samolyotiga buyurtmani bekor qildi[11]. Bir necha hafta oʻtgach, uning mintaqaviy aviakompaniyasi UTair Express oʻz faoliyatini toʻxtatdi[12].

2015-yil dekabr oyida Utair oʻzining Azur Air shoʻba korxonasini bir necha hafta oldin UTair-Ukrainani sotib olgan Turkiyaning Anex Tourism Group sayyohlik kompaniyasiga sotgani eʼlon qilindi[13]. 2017-yil 31-oktabrda Utair oʻzining rebrendingini eʼlon qildi va nomini „UTair Aviation“ dan „Utair“ ga oʻzgartirdi[14].

2022-yil 8-aprelda AQSh Savdo vazirligi Aeroflot, Aviastar, Azur Air, Belavia, Rossiya va Utairning AQShda ishlab chiqarilgan samolyotlarida parvozlarni chekladi. Aftidan, AQSh intellektual mulkka egalik huquqini qaytarib olmoqchi[15]. 16-iyun kuni AQSh sanksiyalar rejimining buzilishi aniqlanganidan keyin oltita aviakompaniyaga nisbatan cheklovlarni kengaytirdi. Cheklovlarning taʼsirida samolyot parkining Amerikada ishlab chiqarilgan qismini yerda qoldirish hisoblanadi[15] .

Utair parvoz yoʻnalishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kodshering shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Utair quyidagi aviakompaniyalar bilan kodshering shartnomalari tuzgan[16]:

Aviaparki[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aviakompaniya libosida bezalgan Utair Boeing 737-400
Utair — Boeing 767-200ER samolyotining dunyodagi soʻnggi operatorlaridan biri (aviakompaniyaning eski logotipida).

Aviaparkining joriy holati[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yil iyul holatiga koʻra, Utair magistral parki quyidagi samolyotlardan iborat (vertolyotlar va shoʻba kompaniyalarning samolyotlaridan tashqari)[20]:

Samolyot rusumi Xizmat qilgan muddati Buyurtmalar Yoʻlovchilar Eslatmalar
B E Jami Manba
ATR 72-500 15 — — 70 70 [21]
Boeing 737-400 6 — 6 144 150 [22] Xususan, Boeing 737 Classicning ishlab chiqarilgan eng oxirgi rusumi RA-73069 / MSN 28478ni oʻz ichiga olgan[23]
Boeing 737-500 30 — 8 108 116 [24]
— 126 126
Boeing 737-800 9 — 8 165 173 [25]
Boeing 767-200ER 3 — — 249 249 [26]
Jami 63 30

Faoliyatini toʻxtatgan samolyotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Utairning Tupolev Tu-154M rusumli sobiq samolyoti

Aviakompaniya ilgari quyidagi samolyotlardan foydalangan[27]:

Samolyot rusumi Faoliyatini boshlagan yili Faoliyatini tugatgan yili Eslatmalar
Airbus A321-200 2013 2015 Utair aviaparkidagi yagona Airbus samolyoti
Antonov An-24 1993 2014
ATR 42-300 2005 2014
Bombardier CRJ100LR 2010 2014
Bombardier CRJ200LR 2010 2014
Boeing 757-200 2010 2015
Boeing 767-300 2014 2015
Tupolev Tu-134 1999 2014
Tupolev Tu-154M 1992 2014 Ushbu turdagi samolyotlardan foydalangan eng soʻnggi rus aviakompaniyalaridan biri
Yakovlev Yak-40 1992 2012
Yakovlev Yak-42 2006 2013

Baxtsiz hodisalar va falokatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 2007-yil 17-martda UTair aviakompaniyasining 471-reysi, Tupolev Tu-134 samolyoti Samaraga halokatga uchradi, natijada 7 kishi halok boʻldi va 26 kishi jarohatlandi[28].
  • 2008-yil 2-iyulda Utair Mi-8 vertolyoti Yamal yarim orolida qulab tushdi, bortda 9 kishi halok boʻldi va 7 kishi yaralandi[29].
  • 2010-yil 16-yanvarda VQ-BAC ro‘yxatiga ega Utair Boeing 737-500 samolyoti Vnukovo xalqaro aeroportiga qo‘nayotganda uchish-qo‘nish yo‘lagidan chiqib ketdi va burun g‘ildiragi yiqilib tushganda jiddiy shikastlangan[30].
  • 2011-yil 20-dekabrda Utair Mil Mi-26T vertolyoti Gʻarbiy Sibirdagi neft koniga qulab tushdi, natijada bir kishi halok boʻldi. Utair ushbu hodisadan soʻng barcha Mil Mi-26T vertolyotlarini yerdan toʻxtatdi[31].
  • 2012-yil 2-aprel kuni VP-BYZ nomi bilan roʻyxatdan oʻtgan UTair 120-reysi, ATR 72-200 rusumli samolyoti Gʻarbiy Sibirning Tyumen shahriga xizmat koʻrsatuvchi Roshchino xalqaro aeroportidan Surgut xalqaro aeroportiga parvoz qilayotganda taxminan 1.4 nautical mile (2.6 km; 1.6 mi) masofada qulab tushdi. Samolyot bortida 39 yoʻlovchi va 4 ekipaj aʼzosi boʻlgan. Bugungi kunga qadar ogʻir jarohatlar va kuyishlar bilan tirik qolgan 10 kishi tasdiqlangan[32].
  • 2012-yilning 4-iyulida Utair tomonidan neft va gaz kompaniyasiga tegishli vertolyot Lensk aeroportining uchish-qo‘nish yo‘lagidan taxminan 4 kilometr uzoqlikdagi chekka hududda qulab tushdi. Bir necha soatdan keyin vayronalar topildi va uchta jasad topildi, toʻrtinchi odam halok boʻlgan deb taxmin qilingan. Oʻsha paytda hodisa sababi maʼlum emas edi, biroq Utair barcha samolyotlarni Lensk aeroportida yonilgʻi bilan taʼminlash sifati boʻyicha tekshiruv oʻtkazilgunga qadar parvozdan oldi[33].
  • 2018-yil 4-avgust kuni Utairga tegishli MI-8 vertolyoti Krasnoyarsk o‘lkasidagi Igarka shahridan 180 km uzoqlikda qulab tushdi va bortdagi 18 kishi halok bo‘ldi[34].
  • 2018-yil 1-sentabr kuni Vnukovodan 164 yo‘lovchi va 6 ekipaj aʼzosi bilan parvoz qilayotgan Utairning 579-reysli Boeing 737-800 samolyoti Sochiga qo‘nayotganda uchish-qo‘nish yo‘lagidan chiqib ketdi va yonib ketdi, 18 kishi jarohatlandi[35].
  • 2020-yil 9-fevral kuni Utair aviakompaniyasining 595-reysi, Moskvaning Vnukovo xalqaro aeroportidan ichki reysni amalga oshirayotgan Boeing 737-500 samolyoti qo‘nish moslamasi qulashi oqibatida Rossiyaning Usinsk aeroportiga avariya holatida qo‘ndi[36]. Barcha 100 yoʻlovchi va ekipaj hodisadan omon qolgan[37].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Federal State Unitary Enterprise "State Air Traffic Management Corporation", Airline Reference, Vol. 1, Russian Federation, 20 February 2007, p. 500
  2. ↑ ICAO Doc 8585
  3. ↑ "2010 Annual Report." (Archive) UTair Aviation. 58. Retrieved on 27 February 2012. „Airport, Khanti-Mansiysk, Tyumen region, 628012 Russian Federation“. — Russian (Archive): „628012, Rossiyskaya Federatsiya, gorod Xanti-Mansiysk, aeroport“
  4. ↑ Wragg 2007, s. 181.
  5. ↑ 5,0 5,1 Mills 2016, s. 52.
  6. ↑ „UTAir selects two Superjet variants to replace Tu-134s“. Qaraldi: 2010-yil 7-oktyabr.
  7. ↑ „Utair purchases 24 Sukhoi jets“. 2012-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-iyul.
  8. ↑ "Utair names plane after Boris Sherbina." UTair Aviation. 19 February 2010. Retrieved on 2 March 2010.
  9. ↑ Doff, Natasha. „UTair Misses Bond Payment in Russia Funding-Crunch Sign“. Bloomberg (2014-yil 20-noyabr).
  10. ↑ „44 Flugzeuge weniger: Utair dezimiert Flotte - aeroTELEGRAPH“. aeroTELEGRAPH. Qaraldi: 2015-yil 4-noyabr.
  11. ↑ „Superjet Boost“. Airliner World. October 2015. 10-bet.
  12. ↑ „Russia suspends UTair-Express' AOC“. ch-aviation. Qaraldi: 2015-yil 4-noyabr.
  13. ↑ ch-aviation.com — Russiaʼs UTair Group offloads Azur Air unit to Turkey’s ATG 7 December 2015
  14. ↑ „Авиакомпания "ЮТэйр" - Встречайте новый Utair“ (ru). www.utair.ru. ПАО «Авиакомпания «ЮТэйр». Qaraldi: 2017-yil 1-noyabr.
  15. ↑ 15,0 15,1 „US Broadens Restrictions on Belarus National Airline After Violations“. VOA News (2022-yil 16-iyun).
  16. ↑ „Авиакомпания "ЮТэйр" - Авиакомпании-партнёры“ (ru). utair.ru. Utair. Qaraldi: 2017-yil 3-noyabr.
  17. ↑ Liu, Jim. „FlyOne / Utair begins codeshare partnership from March 2019“. Routesonline (2019-yil 26-aprel). Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  18. ↑ Yuri Plokhotnichenko. „"Руслайн" совместно с Utair намерен летать из Москвы в Саратов“ (2018-yil 2-iyun).
  19. ↑ „Profile on UTair Aviation“. CAPA. Centre for Aviation. 2016-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 1-noyabr.
  20. ↑ „Utair aircrafts [sic]“. Utair. Qaraldi: 2022-yil 2-iyul.
  21. ↑ „ATR 72-500 Salon scheme“. Utair. Qaraldi: 2019-yil 30-dekabr.
  22. ↑ „Boeing 737-400 Salon scheme“. Utair. Qaraldi: 2019-yil 30-dekabr.
  23. ↑ planespotters.net — RA-73069 UTair Aviation Boeing 737-400 retrieved 2 July 2022
  24. ↑ „Boeing 737-500 Salon scheme“. Utair. Qaraldi: 2019-yil 30-dekabr.
  25. ↑ „Boeing 737-800 Salon scheme“. Utair. Qaraldi: 2019-yil 30-dekabr.
  26. ↑ „Boeing 767-200 Salon scheme“. Utair. Qaraldi: 2019-yil 30-dekabr.
  27. ↑ „ЮТэйр Авиапарк“. russianplanes.net.
  28. ↑ „Seven die in Russian air crash“. BBC News (2007-yil 17-mart). Qaraldi: 2022-yil 19-aprel.
  29. ↑ „Крушение Ми-8: Оставшиеся в живых получили сильные ожоги – Ми-8, крушение – Росбалт-Север“. Rosbalt.ru. 2012-yil 9-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 14-may.
  30. ↑ „Recent accidents / incidents worldwide“. JACDEC. Qaraldi: 2010-yil 17-yanvar.
  31. ↑ „UTAir grounds Mi2-6 fleet after December crash“. Flightglobal. Qaraldi: 2012-yil 17-yanvar.
  32. ↑ „Crash: Utair AT72 near Tyumen on April 2nd 2012, lost height in initial climb“. Aviation herald. Qaraldi: 2012-yil 2-aprel.
  33. ↑ „Utair helicopter crashes in Russia's Far East, killing 4“. BNO News (2012-yil 5-iyul). 2013-yil 18-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-iyul.
  34. ↑ „Russian helicopter crash kills 18“ (en-GB). BBC News (2018-yil 4-avgust). Qaraldi: 2018-yil 4-avgust.
  35. ↑ „Russian air crash: Utair jet catches fire after landing at Sochi“. BBC News (2018-yil sentyabr).
  36. ↑ „Причиной жесткой посадки Boeing 737 в Коми мог стать резкий сдвиг ветра“ (ru). Kommersant (2020-yil 9-fevral). Qaraldi: 2022-yil 19-aprel.
  37. ↑ Дарья Шучалина. „Лайнер приземлился на брюхо“ (ru). Kommersant (2020-yil 9-fevral). Qaraldi: 2022-yil 19-aprel.
  • „2010 Annual Report بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۰-۱۰ توسط Wayback Machine.“ () UTair Aviation. 58. Retrieved on 27 February 2012. „Airport, Khanti-Mansiysk, Tyumen region, 628012 Russian Federation“. — Russian بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine(): „628012, Rossiyskaya Federatsiya, gorod Xanti-Mansiysk, aeroport“
  • …مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا."UTair Aviation".در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۴

Tashqi havola[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Utair&oldid=4218888" dan olindi