Turklar migratsiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Turklar migratsiyasi turkiy qabilalar va turkiy tillarning Yevrosiyo boʻylab 6—11-asrlarda tarqalishidir[1]. 6-asrda Koʻkturklar hozirgi Mongoliya hududida Jujan xonligini agʻdarib tashladilar va har tomonlama kengayib, turkiy madaniyatni butun Yevrosiyo dashtlarida yoyishdi. Koʻkturk imperiyalari 8-asrda tugatilgan boʻlsa-da, ularning oʻrnida Uygʻur xoqonligi, Qoraxoniylar xonligi, xazarlar va kumanlar kabi koʻplab turkiy davlatlar shakllandi. Baʼzi turklar oxir-oqibat Qocho va Ganchjou uygʻurlari kabi oʻtroq jamiyatlarga aylandilar. Saljuqiylar sulolasi 11-asrdan Onadoʻliga joylashgach, turkiylar bu hududda doimiy oʻrnashib qoldilar. Aholisi soni koʻp boʻlgan zamonaviy turkiy davlatlar qatoriga Qirgʻiziston, Turkmaniston, Turkiya, Ozarbayjon, Oʻzbekiston va Qozogʻiston kiradi. Turkiy xalqlar Chuvashiston, Boshqirdiston, Tatariston, Qrim-tatarlar, Mongoliyadagi qozoqlar, Xitoydagi uygʻurlar, Erondagi ozarbayjonlar, Sibirda Saxa respublikasi kabi boshqa davlatlar tarkibida ham mavjud.

Kelib chiqishi boʻyicha nazariyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xunn nazariyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻkturk toʻlqini[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tele va turk[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bulgʻor[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Turkic peoples | History & Facts | Britannica“. 2015-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-sentyabr.