Temir yoʻl

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Temir yoʻlidan yoʻnaltirildi)
Temir yoʻl stansiyasi

Temir yoʻl — 1) yoʻlovchi va yuklarni tashiydigan, texnika vositalari va inshootlari (poyezdlar, vagonlar, styalar, avtomatika va telemexanika qurilmalari dispetcherlik xizmati va boshqalar) majmui bilan jihozlangan transport korxonasi. Vazifasiga qarab, umumiy foydalaniladigan (magistral); sanoat transporti, ruda konlari va boshqa joylarda ishlatiladigan; shahar temir yoʻl (tramvay, metropoliten); izlari oraligʻining kengligiga qarab, keng izli va tor izli boʻladi. Relslar oraligi 1676 mm (Hindiston, Ispaniya, Argentina, Chili va boshqalar), 1520 mm (Rossiya, Oʻzbekiston va boshqalar), 1435 mm (Yevropaning koʻpchilik mamlakatlari, Kanada, AQSH), 1067 mm (Yaponiya, Indoneziya va boshqalar); 2) temir yoʻl transporti qatnaydigan relsli iz; ustki qurilma, yer polotnosi va sunʼiy inshootlardan iborat. Ustki qurilma relslar, rels birikmalari, strelkali oʻtkazgichlar, shpal, bruslar va ballast qatlamlaridan iborat. Yer polotnosi koʻtarma va oʻymalardan iborat boʻlib, yoʻl ustki qurilmasiga zamin boʻlib xizmat qiladi. Sunʼiy inshootlarga Temir yoʻl koʻpriklari, tonnellar, viaduk, drenaj quvurlari, tirgak devorlar va boshqa kiradi. Temir yoʻl yoqalab yoʻl belgilari (kilometrlar, piketlar va shu kabilar) oʻrnatiladi (yana qarang Temir yoʻl transporti).