Solitudo sicula
| †Solitudo sicula | |
|---|---|
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Eukariotlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Sudralib yuruvchilar |
| Turkum: | Toshbaqalar |
| Oila: | Quruq toshbaqalar |
| Urugʻ: | † Solitudo sicula |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Solitudo sicula Valenti et al.,, 2022 | |
| Areal | |
 Sitsiliya | |
Solitudo sicula (lat.) — Oʻrta yer dengizidagi Sitsiliya orolida taxminan 12,5 ming yil avval kech pleystotsenda yashagan yirik quruqlik toshbaqalarining yoʻq boʻlib ketgan turi.
Sitsiliya orolining shimolidagi Bagheriya shahridagi (Zubbio di Cozzo San Pietro) gʻorida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar davomida dafn etilgan zonada katta toshbaqa skeletining bir nechta elementlari topilgan. mis/bronza davri. Radiokarbon tahlili shuni koʻrsatdiki, bu toshbaqa taxminan 12,5 ± 0,5 ming yil oldin yashagan. bir necha yil oldin, yaʼni gʻorda dafn marosimlari oʻtkazilishidan ancha oldin.Topilgan skelet elementlarining morfologiyasi Bolqon toshbaqasi (Testudo hermanni) morfologiyasidan farq qiladi, hozirgi paytda Sitsiliyada yashaydigan yagona mahalliy toshbaqa. Ushbu toshbaqa qobigʻining uzunligi taxminan 50-60 sm edi, bu zamonaviy Testudo hermanni va umuman, Testudo spp. jinsining barcha turlaridan, shuningdek, ularning maʼlum boʻlgan qoldiqlaridan sezilarli darajada oshadi. Zubbio di Cozzo San Pietro toshbaqasidan DNK ketma-ketligini olish uchun takroriy urinishlar muvaffaqiyatsiz tugadi, ammo uning juda yaxshi saqlangan son suyagi topildi, bu toshbaqaning morfologik xususiyatlarini Oʻrta yer dengizi havzasining barcha tirik va toshbaqalari bilan solishtirish imkonini beradi. Bu femurning morfologiyasi shu qadar oʻziga xos boʻlib chiqdiki, bunday kam maʼlumotlarga qaramay, ular asosida kashf etilgan toshbaqani yangi turga va hatto yangi jinsga ajratishga imkon berdi. Ular Malta va Menorka kabi oʻrta yer dengizi orollaridagi boshqa yirik toshbaqalarni oʻz ichiga olgan hozirgacha aniqlanmagan toʻdaga tegishli. Olimlarning fikriga koʻra, bu toshbaqa geologik jihatdan Oʻrta yer dengizidagi eng yosh yirik toshbaqadir[1].
Ushbu kashfiyotdan oldin, kontinental Yevropada ulkan toshbaqalarning yoʻq boʻlib ketishi 2 million yil oldin, Oʻrta yer dengizi orollarida esa taxminan 200 ming yil oldin sodir boʻlgan deb hisoblangan. Ispaniyaning Formentera orollarida soʻnggi yirik toshbaqalar 195 ming yil oldin gʻoyib boʻlgan deb hisoblangan[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Valenti P., Vlachos E., Kehlmaier C., Fritz U., Georgalis G. L., Luján À. H., Miccichè R., Sineo L., Delfino M. The last of the large-sized tortoises of the Mediterranean islands (angl.) // Zoological Journal of the Linnean Society. — 2022. — Iss. zlac044. — doi:10.1093/zoolinnean/zlac044.
- ↑ Гомбожапова А. „Последний европеец: на Сицилии нашли останки гигантской черепахи“. Вокруг Света. Вокруг Света (2022-yil 7-iyul). Qaraldi: 2022-yil 12-iyul.