Shokila

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Shokila, shovqila (tovush chiqaruvchi) — zargarlik buyumi; Xorazm ayollarining murakkab, koʻp qismli taqinchogʻi. Sh. peshonani yopib turuvchi osmatuzi, chakkalik (yarimtirnoq)ka ulanadi hamda ular birgalikda ansambl hosil qiladi. Sh. halqachalardan tuzilgan turlicha uzunlikdagi zanjirlarga yaproqcha, marjon, gʻuncha, zigʻiraklardan iborat osilmachoqlar biriktirib hosil qilinadi hamda 2 ta halqali chakka taqinchogʻining har biriga sershokilali oʻzaro ketmaket ulangan 3—4 ta qubbalar qatori osiladi (baʼzan ular uchburchak tumor bilan tugaydi). Qimmatbaho turlarida zanjirlar markaziga koʻpincha oval shaklidagi yuzasi ziynatlangan turunjlar oʻrnatiladi, ayrimlariga 5—6 tadan dur, laʼllar qadaladi. Sh. taqilganda, turli uzunlikdagi marjon qatorlari iyak, boʻyin, koʻkrak uzra ketmaket bir tekis yotadi. Ayollar Sh. taqib yurganida tana harakatiga qarab tovush chiqarib, jaranglaydi (nomi shundan).

Quloq yoki chakkaga taqiladigan taqinchoqlarga biriktiriladigan Sh. kabi marjonlar Oʻzbekiston hududidan topilgan kushonlar davriga oid haykallarda uchraydi. Sh. 19-asr 1-yarmida kunda, 19-asr 2-yarmida toʻyhashamlarda taqilgan. 19-asr oxiridan Sh. qismlarga boʻlinib ketgan, ular ham Sh. deb ataladi.