Sankt-Peterburg masjidi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Masjid
Sankt-Peterburg masjidi
Gumbazlar soni 1
Gumbaz balandligi 39 m
Minoralar soni 2
Minoralar balandligi 49 m
Holati +
Sankt-Peterburg masjidi Vikiomborda

Sankt-Peterburg masjidi (ruscha: Санкт-Петербу́ргская мече́ть) – Rossiyaning Sankt-Peterburg markazida joylashgan masjid. 1913-yilda ochilganida Turkiyadan tashqarida Yevropadagi eng katta masjid edi. Ikki minorasi 49 metr, gumbazi esa 39 metr balandlikda. Masjid besh minggacha namozxonni sigʻdira oladi[1].

Tamaltoshi 1910-yilda Amir Abdulahadxon hukmronligining 25 yilligiga atab qoʻyilgan. Bu vaqtga kelib, Rossiyaning oʻsha paytdagi poytaxtidagi musulmonlar jamoasi 8000 kishidan oshgandi. Arxitektor Nikolay Vasilyev Samarqanddagi Temur maqbarasi Goʻri Amir sharafiga masjidga naqsh solgan. Masjid qurilishi 1921-yilda yakunlangan.

Ibodat qiluvchilar ibodat paytida jinsi boʻyicha ajratiladi; ayollar yuqori qavatda, erkaklar esa pastki qavatda ibodat qilishadi. Masjid 1940-yildan 1956-yilgacha namozxonlar uchun yopiq edi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ichki qismi

1882-yilda 1865-yilda Orenburg muftiysi etib tayinlangan Selim-Giray Tevkelev vazir graf Tolstoydan Peterburgda masjid qurish uchun ruxsat oladi[2]. 1906-yilda vazir Oxun Otaulla Boyazitov boshchiligida maxsus qoʻmita tuzib, masjid qurilishi uchun 10 yil ichida 750 ming rubl yigʻadi. Ular butun Rossiya boʻylab koʻplab homiylardan xayriya olishdi[2]. Eng katta homiy Buxoro amiri Said Abdulahadxon edi, u qurilish uchun barcha xarajatlarni oʻz zimmasiga oldi. Masjidning joylashuvi ramziy maʼnoga ega boʻlib, shahar markazidagi Petropavlovsk qalʼasi qarshisida joylashgan edi. Joyni sotib olishga ruxsat 1907-yil 3-iyulda Petrodvoretsda imperator Nikolay II tomonidan berilgan. Oʻsha yilning kuzida loyihani tasdiqlandi, qurilishni Aleksandr fon Xoen boshqardi. Binoning jabhasi sharqona bezaklar va feruzarangli mozaikani birlashtirgan holda yaratilgan. 1910-yil 3-fevralda Oxun Boyazitov davlat, din va jamiyat arboblari ishtirokida binoga tamal toshini qoʻydi. Ishtirok etganlar orasida Usmonli imperiyasi va Fors elchilari Muhammad Olimxon va Dumadagi musulmonlar partiyasi rahbari Tevkelev ham bor edi.

Devorlari kulrang granitdan ishlangan, gumbaz va har ikkala minora tepasi moviy rangdagi mozaik sopol bilan qoplangan. Bularni Piter Vaulin Kikerinodagi ustaxonasida qilgan[3]. Bundan tashqari, masjidda Oʻrta Osiyodan koʻplab mohir hunarmandlar qatnashgan. Fasadlar arab xattotligidan foydalangan holda Qur’on oyatlari bilan bezatilgan. Ichki ustunlar yashil marmardan qilingan. Masjid ustiga Oʻrta Osiyo hunarmandlari tomonidan toʻqilgan ulkan maxsus gilamlar qoplangan.

1940-yilda Sovet hukumati masjid sifatida foydalanishga taqiq qoʻydi va binoni tibbiy asbob-uskunalar omboriga aylantirdi. Indoneziyaning birinchi prezidenti Sukarnoning iltimosiga koʻra, uning shaharga tashrifidan oʻn kun oʻtgach, masjid 1956-yilda Sankt-Peterburg musulmon diniy jamoasiga qaytarilgan[4]. 1980-yilda masjidda katta restavratsiya qilingan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ RBTH. „Top 7 most amazing and beautiful mosques in Russia“ (2013-yil 6-noyabr).
  2. ↑ 2,0 2,1 Saint Petersburg mosque in „Russian Mosques“ Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh. (English translation), accessed October 2011
  3. ↑ „Mosque“. www.encspb.ru. ROSSPEN. Qaraldi: 2018-yil 24-dekabr.
  4. ↑ Saint Petersburg mosque in „Russian Mosques“ Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh. (English translation), accessed October 2011 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sankt-Peterburg_masjidi&oldid=3935030" dan olindi