Qahhor Mahkamov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qahhor Mahkamovich Mahkamov
tojikcha: Қаҳҳор Маҳкамович Маҳкамов
 1-Tojikiston SSR Prezidenti
Mansab davri
1990-yil 30-noyabrdan – 1991-yil 31-avgustgacha
Hukumat boshligʻi Izzatullo Hayoyev
Oʻtmishdoshi lavozim taʼsis etilgan
Vorisi Qadriddin Aslonov (v.b.)
Rahmon Nabiyev
 9-Tojikiston SSR Ministrlar Soveti Raisi
Mansab davri
1990-yil 30-noyabrdan – 1991-yil 25-iyungacha
Oʻtmishdoshi Izzatullo Hayoyev
Vorisi lavozim bekor qilingan;
Izzatullo Hayoyev (Tojikiston Bosh vaziri)
 11-Tojik SSR Oliy Soveti Raisi
Mansab davri
1990-yil 12-apreldan – 30-noyabrgacha
Oʻtmishdoshi Tabarov
Vorisi Qadriddin Aslonov
 11-Tojikiston Kompartiyasi birinchi kotibi
Mansab davri
1985-yil 14-dekabrdan – 1991-yil 4-sentyabrgacha
Oʻtmishdoshi Rahmon Nabiyev
Vorisi Shodi Shobadalov
 7-Tojik SSR Ministrlar Soveti Raisi
Mansab davri
1982-yil 20-apreldan – 1986-yil 4-yanvargacha
Oʻtmishdoshi Rahmon Nabiyev
Vorisi Izzatullo Hayoyev
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 16-aprel 1932-yil
Xoʻjand
Vafoti 8-iyun 2016-yil(2016-06-08)
(84 yoshda)
Dushanbe, Tojikiston
Mukofotlari

Qahhor Mahkamovich Mahkamov (tojikcha: Қаҳҳор Маҳкамович Маҳкамов[1]; 16-aprel 1932 – 8-iyun 2016, Tojikiston) – Tojik davlat va siyosat arbobi[2][3][4][5].

Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

1932-yil 16-aprelda Xoʻjandda dehqon oilasida tugʻildi.

1953-yil Leningrad togʻ-kon institutini tugatgan.

Shoʻrobdagi „Tojikkoʻmir“ trestida shamollatish tizimi boshligʻi, bosh muhandis yordamchisi, uchastka boshligʻi, bosh muhandis, shaxta boshligʻi sifatida ishladi.

1957-yil Kommunistik partiya aʼzosi boʻldi. Shu yil Shurab togʻ-kon majmuasi boshligʻi.

1961-yil – Leninobod ijroiya qoʻmitasi raisi.

1963-yil - Tojikiston SSR davlat rejalashtirish qoʻmitasi raisi.

1965-yil – Tojikiston SSR Ministrlar Soveti Raisining oʻrinbosari.

1982-yildan – Ministrlar Soveti Raisi.

1985-yilda Kommunistik partiyaning birinchi kotibi etib saylandi.

Dushanbedagi tartibsizliklar natijasida Izzatullo Hayoyev bilan birga 1990-yil 14-fevral kuni isteʼfo berdi. Shu yil 30-noyabr kuni Tojik SSR Prezidenti etib saylandi.

1991-yil 31-avgustda Tojikiston SSR Oliy Kengashi favqulodda majlisida deputatlar Maxkamovga ishonchsizlik bildirdi. 7-sentyabrda isteʼfoga ketdi.

Qahhor Maxkamov professor Ibrohim Usmonovning „Gʻuftugui tamaddunho“ („Sivilizatsiyalar muloqoti“) jamoat fondi yigʻilishida soʻzga chiqib, uning hayoti, xususan, davlat rahbari lavozimidan ketganidan keyingi hayoti haqida gapirdi. Isteʼfoga chiqqanidan soʻng u avtomatik tarzda Oliy Kengashning bir umrlik aʼzoligiga aylanganiga qaramay, amalda uning majlislariga borishni toʻxtatdi va har qanday siyosiy faoliyatdan butunlay voz kechdi. Isteʼfoga chiqqanidan keyin unga 1000 sovet rubli miqdorida pensiya tayinlandi. Uning soʻzlariga koʻra, 1993-1994-yillarga kelib nafaqasini yoʻqotgan. Bu vaqtda kichik maosh evaziga tadbirkorlardan birining yordamchisi va maslahatchisi boʻlib ishlagan[6].

2016-yil 8-iyun kuni kechqurun Dushanbe shahrida 84 yoshida oʻsimta tufayli ogʻir xastalikdan soʻng vafot etdi. Dafn marosimi 9-iyun kuni tushdan keyin boʻlib oʻtdi va janoza markaziy Dushanbedagi Xoʻja Yoqub nomidagi Juma masjidida oʻtkazildi. Janozani Tojikiston oliy muftiysi va Tojikiston Ulamolar kengashi raisi Saidmukarram Abdulqodirzoda shaxsan olib bordi. Dafn marosimida bir necha ming kishi ishtirok etdi, ular orasida Emomali Rahmon, Bosh vazir Kohir Rasulzoda, parlament palatalari raislari va aʼzolari, qoʻshni davlatlardan kelgan mehmonlar bor edi. Qayd etilishicha, na amaldagi prezident, na bosh vazir dafn marosimida nutq soʻzlagan. Prezident Emomali Rahmon sobiq prezidentning oilasiga hamdardlik bildirdi, ular ham sobiq prezidentning uyiga tashrif buyurib, yaqinlari bilan uchrashdi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Izvestiya TsK KPSS, 1989, № 2, s. 83
  2. Список депутатов Верховного Совета СССР 11 созыва, 2013-04-28da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2018-02-09
  3. А. ГУШЕР.. Война и мир в современном Таджикистане. XServer.ruurl=http://www.xserver.ru/user/vimvs/.
  4. Takeyh, Ray; Nikolas K. Gvosdev. The Receding Shadow of the Prophet. Greenwood Publishing Group, 2004. ISBN 0275976297. 
  5. „Otstavka pervogo sekretarya TsK Kompartii Tadjikistana“ (Wayback Machine saytida 2016-09-16 sanasida arxivlangan) „Nezavisimaya gazeta“, 7-sentyabr 1991 g.
  6. „YouTube: Мулоқоти президенти собиқи Тоҷикистон Қаҳҳор Маҳкамов бо хабарнигорон“. 2022-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-iyun.