Pokistondagi amerikaliklar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Pokistondagi amerikaliklar
Jami: 52.486(2015)
Til ingliz tili, urdu
Dini Islom, Xristian
Etnik guruhlar Amerikaliklar

Pokistondagi amerikaliklar (urducha : ạmry̰ḵy̰) katta miqdordagi chet ellik hamjamiyatni tashkil qiladi. Pokiston Ichki ishlar vazirligi maʼlumotlariga koʻra, 2015-yilda Pokistonda 52 486 amerikalik istiqomat qilgan.[1] Ulardan baʼzilari Pokistonga qaytgan pokistonlik amerikaliklardir .[2] Koʻpgina pokistonlik amerikaliklar 11-sentabr hujumlari va global moliyaviy inqirozdan keyingi beqaror sharoitlar oqibatida qaytib kelishdi.[3]

Mahalliy Amerika elchixonasi va konsulliklarida roʻyxatdan oʻtgan 1999-yildagi dastlabki statistik maʼlumotlarga koʻra, mamlakatda 4200 dan ortiq amerikalik boʻlgan, ulardan 2100 nafari Pokistonning moliyaviy poytaxti Karachida, taxminan 1250 nafari Lahorda, 506 nafari Islomobodda va 375 nafari Peshovarda yashagan.[4]

Ish va ijtimoiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshma Shtatlar mamlakatda katta diplomatik va harbiy kontingentni saqlaydi; OAV xabarlariga koʻra, 2009-yil holatiga koʻra, 275 diplomatdan tashqari, mingdan ortiq AQSh dengiz piyodalari diplomatik xodimlar xavfsizligini taʼminlamoqda va yana yuzlab roʻyxatdan oʻtmagan amaldorlar shaxsiy uylarda yashaydi. Bu 1999-yilga nisbatan sezilarli oʻsishni anglatadi, oʻshanda mamlakatdagi Amerika diplomatik kontingenti deyarli yuz kishidan oshgan. Biroq Pokiston rasmiylari mamlakatda mingdan ortiq AQSh dengiz piyodalari borligi haqidagi xabarlarni rad etgan.[5]

Karachidagi Amerika jamoasi uchun Amerika klubi bir vaqtlar ularning ijtimoiy hayotining markazi edi. Karachi Amerika maktabi ham bor, lekin 2013-yil holatiga koʻra unda bir nechta amerikalik talabalar va oʻqituvchilar bor xolos.

2009-yil oxirida Pokistonda AQShning mamlakatdagi operatsiyalarini kengaytirishga qarshi Pokiston ichidagi dushmanlik tufayli Pokiston amerikalik diplomatlar, harbiy xizmatchilar va boshqalarga koʻplab vizalar berdi, Pokistonda yashayotganlikda gumon qilingan koʻplab amerikaliklar besh amerikalik terrorchi ortidan hibsga olindi. Ular Al-Qoida bilan aloqador Sargodada hibsga olingan.[6][7][8]

Pokiston jamiyati bilan aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pokiston gazetalarining daʼvo qilishicha, Pokistondagi amerikalik diplomatlar litsenziyasiz avtomatik qurol olib yurgan, mahalliy fuqarolarga hujum qilgan va mahalliy politsiyachilarni laʼnatlagan.[9][10] Ular, shuningdek, bir necha bor huquq-tartibot xodimlari va avtomagistrallarda,[11] aeroportlarda va boshqa joylarda xavfsizlikni tekshirishdan qochishgan. 2011-yil yanvar oyida Amerika fuqarosi va Markaziy razvedka boshqarmasi pudratchisi Raymond Devis Lahorda uch pokistonlikning oʻlimiga sabab boʻlgan otishmada ishtirok etdi, natijada Pokiston va Qoʻshma Shtatlar oʻrtasida diplomatik kelishmovchilik yuzaga keldi.[12] Keyinchalik Devis Pokiston hukumati tomonidan ozod qilindi va uning oqlanishiga jamoatchilikning katta qarshiliklariga qaramay, qurbonlarning oilalariga tovon puli toʻlandi. 2011-yil fevral oyida Amerika fuqarosi Aaron Mark DeHaven vizasi muddatini noqonuniy ravishda oshirib yuborganlikda ayblanib, Peshovarda hibsga olingan edi. Keyinchalik u deportatsiya qilindi. 2011-yil may oyida amerikalik Metyu Greg Bennett shubhali faoliyatga aloqadorlikda ayblanib, Ravalpindida huquq-tartibot idoralari tomonidan hibsga olindi.[13] 2011-yilning iyun oyida Pokistonda yashovchi Amerika fuqarosi Pokistonlik rafiqasi va oilasi Metyu Kreyg Barret Islomobodda hibsga olingan edi. Barret mamlakat yadroviy inshootlarida josuslik qilganlikda gumon qilingan va u „shubhali faoliyat“ bilan shugʻullanayotgani aniqlanganidan soʻng, ilgari hibsga olishdan qochganidan keyin ichki ishlar vazirligining qora roʻyxatiga kiritilgan. Uning uyida politsiya bosqinidan soʻng, u qamoqqa tashlangan[14] va deportatsiya qilinishi va mamlakatga kirishining oldini olish kerak edi.[15] 2011-yil 12-iyunda yana bir Amerika fuqarosi hibsga olindi, bu safar Sukkurda hibsga olingan. Nodavlat notijorat tashkilotida ishlagan Devid Sat vizasi muddatini ikki oydan oshib ketgani aniqlanganidan keyin rasmiylar tomonidan hibsga olingan. Unga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan.[16][17] Pokistonlik xavfsizlik va mudofaa boʻyicha ekspert Shirin Mazori, shuningdek, Amerika siyosatining ashaddiy tanqidchisi sifatida tanilgan, bir paytlar Islomoboddagi restoranda amerikalik erkak bilan ogʻzaki ravishda janjallashgan, keyin uni „qonli Markaziy razvedka boshqarmasi agenti“ deb atagan. Mozorining aytishicha, Islomobodda shubhali koʻrinishdagi amerikaliklar koʻp boʻlib, diplomatiya niqobi ostida faoliyat yuritadi va ular „Islomobodda oʻzlari tanlagan kishini qoʻrqitmoqda“.[18]

Pokiston Amerikaning koʻplab nodavlat tashkilotlari va ommaviy axborot vositalari vakillarini qora roʻyxatga kiritdi va AQSh fuqarolariga viza berishdan bosh tortdi.[19][20]

2011-yilda doimiy tekshiruvdan soʻng va Usama bin Lodinning Abbotoboddagi qarorgohida oʻlimidan soʻng Pokiston va AQSh oʻrtasida diplomatik mojaroga sabab boʻlganidan soʻng, Pokiston hukumati va harbiy tuzilmasi Pokistondagi amerikalik xodimlar sonini qisqartirishni buyurdi. Natijada, koʻplab amerikalik xavfsizlik xodimlari mamlakatni tark etishga majbur boʻldi.[21]

2003-yilda amerikalik aktyor Erik Aude giyohvand moddalar savdosida ayblanib, Pokistonda hibsga olinib, yetti yilga qamalgan.

1997-yilda toʻrtta amerikalik neftchi va ularning haydovchisi gavjum koʻchada mashinasida oʻtirganlarida bir nechta qurolli shaxs tomonidan otib tashlangan.[22] Muttahida Qaumi harakatining aʼzosi boʻlgan ikki kishi 1999-yilda otishma uchun oʻlimga hukm qilingan.[23] 2002-yilda amerikaliklar va boshqa millatlarga mansub muhojirlarga qarshi navbatdagi teraktlar, jumladan , AQSh konsulligida portlash sodir etildi . 2008-yilning noyabr oyida chet ellik yordam xodimi Stiven Vens Peshovarga ishga ketayotganida pistirmaga uchragan va o‘ldirilgan.[24] 2003-yilda The New York Times Karachini „amerikaliklar uchun sayyoradagi eng xavfli nuqtalardan biri“ deb atadi.[25] 2015-yilda Karachida amerikalik tibbiyot professori otib yaralangan edi.[26]

Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pokistondagi Amerika xalqaro maktablariga quyidagilar kiradi:

  • Islomobod xalqaro maktabi
  • Karachi Amerika maktabi
  • Lahor Amerika maktabi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Gishkori, Zahid. „Karachi has witnessed 43% decrease in target killing: Nisar“. The Express Tribune (2015-yil 30-iyul). Qaraldi: 2017-yil 3-avgust. „Besides Afghans, 52,486 Americans, 79,447 British citizens and 17,320 Canadians are residing in the country, the interior minister added.“.
  2. ↑ Maher, Sanam. „Expatriate Americans in Pakistan on Donald Trump's win“. Al Jazeera (2016-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 13-noyabr.
  3. ↑ Khan, Talha; Zaheer, Farhan. „Trump's executive order adding to interest in Pakistan's property market“. The Express Tribune (2017-yil 5-fevral). Qaraldi: 2017-yil 7-fevral.
  4. ↑ Private American Citizens Residing Abroad, Bureau of Consular Affairs, 1999, 26 March 2010da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-09-17
  5. ↑ Jamal, Akhtar (9 September 2009), „Foreign diplomatic presence: US, UK, Canada increase presence in Pakistan“, Pakistan Observer, 13 September 2009da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-09-29
  6. ↑ „US men face court in Pakistan“. BBC News (2009-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2010-yil 23-aprel.
  7. ↑ „Pakistan court bars deportation of US suspects“. AFP. Qaraldi: 2009-yil 19-dekabr.
  8. ↑ „Detained Americans in Pakistan facing deportation - Yahoo! News“. 2009-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 11-dekabr.
  9. ↑ Shaheen, Sikander (5 September 2009), „A law unto themselves“, The Nation, 10 September 2009da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-09-20
  10. ↑ Jafar, Mansoor (5 July 2009), „Americans carry arms in defiance of diplomatic law: US diplomats in Islamabad carry arms for safety“, Al-Arabiya News Channel, qaraldi: 2009-09-29
  11. ↑ „US men dodge Motorway police to enter Peshawar“. The Express Tribune (2011-yil 22-avgust). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  12. ↑ Walsh, Declan. „US foreign policy,World news,US news,Pakistan (News)“. The Guardian (2011-yil 27-yanvar).
  13. ↑ „American citizen arrested in Rawalpindi“. The Express Tribune (2011-yil 14-may). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  14. ↑ „American arrested in Pakistan for overstaying“. Zee News (2011-yil 11-iyun). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  15. ↑ „Serious allegations: Detained US citizen faces deportation in a few days“. The Express Tribune (2011-yil 12-iyun). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  16. ↑ „Another American held“. 2011-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 12-iyun.
  17. ↑ „Sukkur police arrests another illegal American“. Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  18. ↑ „'Fuck You, Lady', A US Embassy Man Yells at Dr. Shireen Mazari in Islamabad Restaurant“. 2011-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  19. ↑ „Harassing Americans will hurt Pakistan: Haqqani“, Pakistan Daily Times, 13 September 2009, 22 September 2009da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-09-29
  20. ↑ „Visa denial to US citizens earns Pak bad name: Haqqani“, Geo Television Network, 13 September 2009, 15 September 2009da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-09-29
  21. ↑ „US military presence reduced in Pakistan: Embassy“. The Express Tribune (2011-yil 10-iyun). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.
  22. ↑ Filkins, Dexter (14 November 1997), „After Slayings, Americans in Karachi Weigh Choices“, Los Angeles Times, qaraldi: 2009-09-17
  23. ↑ „2 to Die for Killing Americans in Pakistan“, The New York Times, 22 August 1999, qaraldi: 2009-09-17
  24. ↑ Perlez, Jane. „U.S. Aid Worker Slain in Pakistan“. The New York Times (2008-yil 12-noyabr). Qaraldi: 2011-yil 21-sentyabr.
  25. ↑ Perlez, Jane (19 February 2003), „Threats and Responses: Out in the World; Americans Abroad Cope With Anger at U.S.“, The New York Times, qaraldi: 2009-09-17
  26. ↑ „Islamic State leaflets found at shooting site of 'US national' in Karachi“. The Express Tribune (2015-yil 16-aprel). Qaraldi: 2016-yil 20-aprel.

Qoʻshimcha oʻqish uchun[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Pokistondagi_amerikaliklar&oldid=3762424" dan olindi