Muhammad Solih Thattvi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Abul Hasan (milodiy 1617 yil) tomonidan qo‘lida osmon globusini ushlab turgan Mug‘ul imperatori Jahongirning batafsil portreti[1][2]

Muhammad Solih Thattvi (1074 -hijriy / 1663-64 milodiy), mo'g'ul metallurgi, astronom, geometriyachi va hunarmand, Mug'al imperatori Shoh Jahon va Mug'al Navob gubernatorligi davrida Pokistonning Sind viloyati Thatta shahrida tug'ilib o'sgan. Sindlik Mirzo G‘ozi begim . O'sha yillarda yosh metallurglar ishga olindi, ularga homiylik qilindi va Agradagi Mug'al sudiga topshirildi.[3]

Osmon globusi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1559- yilda Muhammad Solih Thattvi Mug'allar imperiyasida yashirin cire perdue usuli yordamida massiv, choksiz osmon globusini yaratish vazifasini boshqargan, Muhammad Solih Taxtaviyning mashhur osmon globusiga arab va fors yozuvlari bitilgan. Mug'allar imperiyasi davrida Lahor va Kashmirda yana yigirmata shunday globus ishlab chiqarilgan. Bu metallurgiyada katta yutuq sanaladi.[3]

Merosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixchilarning fikriga ko'ra  Mug‘ullar imperiyasida choksiz osmon globusini yaratgan birinchi shaxs Ali Kashmiriy ibn Luqmon bo‘lgan (998-hijriy/1589-90 milodiy).  Mugʻallar imperatori Akbar hukmronligi davrida Kashmirda koʻplab durdona asarlar yaratgan va uning hukmronligi davrida hunarmandchilik Lahor shahriga yoʻl olgan va uning ustaxonalari eng sermahsul boʻlgan, chunki u yerda metallurglar mukammal quyma globuslar yasashgan. Lekin eng sermahsul va eng kattasi Mug'allar imperatori Shoh Jahon davrida Muhammad Solih Tahtaviy tomonidan (1074-hijriy/1665-milodiy) yaratilgan va arab va fors tillarida yozilganligi bilan qiziqish uyg'otadi. Lahorda o'n to'qqizinchi asrning o'rtalariga qadar uzluksiz quyma globuslar yasashda davom etdi.[3]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. , arxivsana= parametri ham koʻrsatilishi zarur. „National Portrait Gallery claims "Lost" Emperor Portrait is Largest Mughal Painting inting-ever-seen.html“. 2012-yil 5-iyunda asl nusxadan [ arxivlangan].
  2. „Jahangir portrait sold for Rs. 10 crore at London auction“. The Hindu (2011-yil 7-aprel).
  3. 3,0 3,1 3,2 Savage-Smith, Emilie (1985), Islamicate Celestial Globes: Their History, Construction, and Use, Smithsonian Institution Press, Washington, D.C. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Savage-Smith 1985" defined multiple times with different content