Kontent qismiga oʻtish

Mariya Todorova

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Mariya Todorova
Tavalludi 5-yanvar 1949-yil (1949-01-05) (75 yosh)
Fuqaroligi Bolgariya bayrogʻi Bolgariya
Taʼlimi Sofiya universiteti
Kasbi tarixchi
Otasi Nikolai Todorov

Mariya Nikolayeva Todorova (bolgarcha: Мария Николаева Тодорова) (1949-yil 5-yanvar, Sofiyada tugʻilgan) – Bolgariyalik tarixchi, oʻzining „Imagining of Balkans“ nomli taʼsirli kitobi bilan mashhur boʻlib, unda Edward Saidning „Orientalism“ asari tushunchasini Bolqonlarga tatbiq etgan. Tarixchi va siyosatchi Nikolay Todorovning qizi, Bolgariya Milliy Assambleyasi (1990-yil iyul – 1991-yil 2-oktyabr) spikeri va 1990-yil iyulda Bolgariya Prezidenti vazifasini bajaruvchi[1].

Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Professor Mariya Todorova hozirda Urbana-Champaigndagi Illinois universitetida Edward William & Jane Marr Gutgsell Endowed Professor Emerita hisoblanadi[2]. Bolqonning zamonaviy davr tarixiga ixtisoslashgan. Uning „Imagining the Balkans“ (1997) kitobi oʻn toʻrt tilga, jumladan, nemis, polyak, yunon, italyan, bolgar, turk va alban tillariga tarjima qilingan[3].

Todorovaning hozirgi tadqiqotlari millatchilik muammolari, xususan, Bolgariya va Bolqon yarim orolida millatchilik ramzi, milliy xotira va milliy qahramonlar bilan bogʻliq. 2007—2010-yillarda „Remembering Communism“ loyihasi boʻyicha xalqaro tadqiqot guruhiga rahbarlik qilgan[4].

Sofiya universitetida tarix va ingliz tilini oʻrgangan va 1977-yilda fan nomzodi ilmiy darajasini olgan. Mariya Todorova keyinchalik turli institutlarda, jumladan Istanbuldagi Sabanci universiteti va Florida universitetida (u yerda ham professor boʻlgan) adyunkt va tashrif buyuruvchi professor boʻlgan. 2000-yilda nufuzli John Simon Guggenheim stipendiyasi bilan taqdirlangan[5]. 2006-yilda Mariya Todorova Italiyaning Florensiya shahridagi Yevropa universiteti institutining Faxriy doktori ilmiy darajasiga sazovor boʻlgan[6]. 2022-yilda Mariya Todorova Amerika sanʼat va fanlar akademiyasiga qabul qilingan[7]. Todorova, shuningdek, Janubi-Sharqiy Yevropaning bugungi kundagi eng yirik tarixchisi ekanligi, sohadagi xizmati va mavqei sababli Slavyan, Sharqiy Yevropa va Yevroosiyo tadqiqotlari assotsiatsiyasi (ASEEES) tomonidan 2022-yilda „Slavyan, Sharqiy Yevropa va Yevroosiyo tadqiqotlariga qoʻshgan hissasi“ mukofotini qoʻlga kiritgan[8].

Bolqonizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

Todorova Bolqon tarixiga oid ishlari bilan mashhur. Uning „Imagining the Balkans“ asari Gʻarb madaniyati ichidagi mintaqaning nomuvofiq (lekin odatda salbiy) imidjiga, shuningdek, madaniy havolalar paradokslariga va uning taxminlariga bagʻishlangan. Asarda Edward Saidning Orientalism va Milica Bakić-Haydenning „Nesting Balkanisms“ asariga oʻxshash[9] Bolqonizm yoki Uyalovchi Balqonizm nazariyasini ishlab chiqadi.

Tanlangan asarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Historians on History (in Bulgarian, Sofia, 1988), Selected Sources for Balkan History (in Bulgarian, Sofia, 1977)
  • England, Russia, and the Tanzimat (in Russian, Moscow, 1983; in Bulgarian, Sofia, 1980)
  • English Travelers' Accounts on the Balkans (16th-19th c.) (in Bulgarian, Sofia, 1987)
  • Balkan Family Structure and the European Pattern: Demographic Developments in Ottoman Bulgaria, Central European University Press, 2006 [1993]
  • Balkan Identities: Nation and Memory, Hurst, London & New York University Press, 2004
  • Imagining the Balkans, New York: Oxford University Press, 2009 [1997], ISBN 978-9989-851-31-5, OCLC 34282740
  • "The Mausoleum of Georgi Dimitrov as lieu de mémoire," The Journal of Modern History Vol. 78, No. 2, June 2006
  • Bones of Contention: the Living Archive of Vasil Levski and the Making of Bulgaria's National Hero. Budapest: Central European University Press, 2009
  • Postcommunist Nostalgia, Maria Todorova and Zsuzsa Gille (Eds.) Berghahn Books, 2010
  • Remembering Communism: Genres of Representation. Social Science Research Council, 2010
  • Post-Communist Nostalgia. Berghahn Books 2012, ISBN 978-0857456434.
  • Remembering Communism: Private and Public Recollections of Lived Experience in Southeast Europe, (with Augusta Dimou and Stefan Troebst), CEU Press, 2014
  • The Bulgarian case: Women’s issues or feminist issues? (2017) In Gender Politics and Post-Communism: Reflections from Eastern Europe and the Former Soviet Union (pp. 30–38). Taylor and Francis. https://doi.org/10.4324/9780429425776-4
  • The Lost World of Socialists at Europe’s Margins: Imagining Utopia, 1870s–1920s. Bloomsbury Academic. https://doi.org/10.5040/9781350150362


Todorova, shuningdek, 19-20-asrlarda Bolqonlarning ijtimoiy va madaniy tarixi, tarixiy demografiyasi va tarixshunosligi boʻyicha jildlar, koʻplab maqolalar va insholarga muharrirlik qilgan. 2017-yilda Afinadagi Panteion universiteti tomonidan faxriy doktor unvoniga sazovor boʻlgan[10].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Shashko, Philip (Summer 2004). "Nikolai T. Todorov, 1921-2003". Slavic Review 63 (2): 457. doi:10.1017/S0037677900040419. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/CD254B7836D97A9D31A4253CB2382AD0/S0037677900040419a.pdf/nikolai_t_todorov_19212003.pdf. Qaraldi: 8 October 2018. Mariya Todorova]]
  2. history.illinois.edu
  3. Foreign Editions of Imagining the Balkans
  4. Remembering Communism Project Website, http://www.rememberingcommunism.org/ (Wayback Machine saytida 2011-02-02 sanasida arxivlangan)
  5. Maria Todorova – John Simon Guggenheim Memorial Foundation (Wayback Machine saytida 2012-09-21 sanasida arxivlangan)
  6. „Doctor Honoris Causa of the EUI and Recipients of Doctor Honoris Causa Degrees“. European University Institute (EUI). Qaraldi: 2018-yil 6-oktyabr.
  7. Lois Yoksoulian, "Two Illinois faculty members elected to American Academy of Arts and Sciences, " Illinois News Bureau, April 29, 2022
  8. 2022 DISTINGUISHED CONTRIBUTIONS AWARD RECIPIENT MARIA TODOROVA
  9. Ethnologia Balkanica, Sofia: Prof. M. Drinov Academic Pub. House, 1995, 37-bet, OCLC 41714232, „the idea of "nesting orientalisms" in Bakic-Hayden 1995, and the related concept of "nesting balkanisms" in Todorova 1997 ...“
  10. „Maria Todorova awarded honorary doctorate | History at Illinois“.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]