Mare Vint
| Mare Vint | |
 | |
| Tavalludi | 15-dekabr 1942-yil Tallin |
| Vafoti | 10-may 2020-yil (78 yoshda) |
| Millati | eston |
| Sohasi | grafik rassom |
| Taʼlimi | Estoniya SSR Davlat sanʼat instituti |
| Oqim | grafika, litografiya |
Mare Vint (qizlik ism-familiyasi Mare Mänd, sovet hujjatlariga koʻra, Mare Ioxannesovna Vint[1], 15-sentyabr 1942-yil, Tallin – 10-may 2020-yil) – sovet va estoniyalik grafik rassom; „ideal peyzajlar“ sifatida tavsiflangan asarlar muallifi sifatida tanilgan[2].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1961-yilda 9-sonli oʻrta maktabni tamomlagan[3]. 1962—1967-yillarda Estoniya SSR Davlat sanʼat institutida tahsil olib, uni „shisha rassomi“ mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan[4]. 1967—1969-yillarda Tallindagi 46-maktabda (hozirgi Pelgulinna gimnaziyasi) sanʼat oʻqituvchisi, keyinchalik esa erkin rassom boʻlgan. 1973-yildan Estoniya rassomlar uyushmasi[5] va 1992-yildan Estoniya oʻymakorlari uyushmasi aʼzosi[5]. 1968-yildan boshlab uning rangli qalam va siyoh bilan chizish texnikasi, shuningdek, litografiya va serigrafiyadan foydalangan holda ishlangan asarlari namoyish etila boshlandi[6] . Vint asosan qogʻozda rasm chizgan, keyingi yillarida esa xolstga rasm chizishni boshlagan. Oʻsha davrdagi rus avangard rassomlari bilan aloqada boʻlgan boʻlib, Estoniya avangard harakatining aʼzosi ham edi. 1970 va 1980-yillarda xalqaro biyennalelarda faol ishtirok etgan[2]. Uning ijodi markazida „Ideal peyzaj“ deb ataluvchi, inson tomonidan yaratilgan narslar bilan tabiat oʻrtasidagi uygʻunlikni izlash turgan[2]. Estoniya arxitektura muzeyi maʼlumotlariga koʻra, Vint ijodining estetikasi oʻz davri rassomlarining reaksion tabiati bilan bogʻliq boʻlib, ular odatda yapon lakonizmidan ishoralar va boʻshliqlar orqali motivlarni oliashgan. Shu bilan birga, uning meʼmoriy motivlarida 1970-yillarda yosh meʼmorlar tomonidan Estoniya badiiy hamjamiyatiga kiritilgan postmodernistik taʼsirni (tarixiy binolar, klassik elementlar, tabiat va shahar muhiti oʻrtasidagi munosabatlar) ham topish mumkin[6]. Mare Vintning 1960-yillarning ikkinchi yarmidan 1970-yillarning birinchi yarmigacha boʻlgan asarlari chizmalarning qora va oq kontrasti bilan ajralib turadi, bunda rang biroz shartli boʻlgan[7].
Vintning asarlari Adamson-Erik muzeyi (Estoniya sanʼat muzeyi)[8], Tallindagi Estoniya sanʼat muzeyi, Tartu sanʼat muzeyi, Moskvadagi Pushkin muzeyi va Tretyakov galereyasi, Kyolndagi Lyudvig muzeyi, AQSh Kongressi kutubxonasi, Nyu-Orlean sanʼat muzeyi, Nyu-Jersidagi Zimmerli muzeyi, Lappeenrannan sanʼat muzeyida saqlanadi[5]. 1967—1976-yillarda birinchi eri Tõnis Vint va 1987—2014-yillarda ikkinchi eri Andres Tolts bilan yashagan.
Baʼzi mashhur asarlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Balkon (1973) – litografiya, qogʻoz, 60,3 x 56 sm[2]
- Gʻisht devor (1977) – litografiya, qogʻoz, 62,1 x 60,2 sm[2]
- Toʻrt ayol (1977) – hind siyohi, qogʻoz, 41,5 x 40,7 sm[2]
- Katta oʻrmonda (1978) – litografiya, qogʻoz[2]
- Gʻayrat II (1995) – litografiya, qogʻoz, 42 x 41 sm[2]
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Riyekadagi III Xalqaro rasm biyennalesining maxsus mukofoti (1972)[5][9].
- Lyublyanadagi 11-Xalqaro grafik biyennalesida shahar mukofoti (1975)[5][9].
- 4-Tallin matbaa triyennalining maxsus mukofoti (1977[5], Sirp ja Vasar gazetasi mukofoti)[9].
- 9-Tallin matbaa triyennalining maxsus mukofoti (1992)[5].
- Jaan Jenseni raamatugraafika aastapreemia mukofoti (1984, Tallin)[5].
- 7-Tallin matbaa triyennalining diplomi (1986)[5].
- 8-Tallin matbaa triyennalining diplomi (1989)[5].
- Kristjan Raua nimeline kunstipreemia mukofoti (2001)[5].
- Galereya G mukofoti (2007, Tallin)[5].
- MANU PROPRIA uch yillik koʻrgazmasi diplomi (2009, Tallin)[5].
- Estoniya madaniyati poytaxtining tasviriy va amaliy sanʼatni qoʻllab-quvvatlash fondining mukofoti (2019)[10].
Davlat mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- IV darajali Oq yulduz ordeni (2015)[11][12].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Маре Иоханнесовна Винт“ (ru). Артхив. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 „Маре Винт. В поисках идеального ландшафта“ (ru). arterritory.com (2021-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ Taidre, Elnara. Mare Vindi ideaalmaastikud. Sirp, 15. september 2017.
- ↑ „vilistlased“ (et). Klaasikunst (2007-yil 6-iyun). 2007-yil 6-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 „täna“. Spin TEK AS (2010-yil 28-iyul). Qaraldi: 2020-yil 11-may.
- ↑ 6,0 6,1 „Геометрия и метафизика. Маре Винт и Арне Маазик“ (ru). 2024-yil 21-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-may.
- ↑ Mare Vint. „English“. NOAR Nordic and Baltic contemporary art platform (2012-yil 5-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 11-may.
- ↑ „Проектное помещение: Диалог. Маре Винт и Яанус Самма“ (ru). Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Никита Кривцов. „Винт Маре“ (ru). Записки о художниках (2014-yil 20-fevral). Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
- ↑ Eesti Kultuurkapitali aastapreemiad ja elutööpreemiad (2011-2020)
- ↑ „Täismahus nimekiri: presidendilt saab tänavu teenetemärgi 99 inimest“ (et). ERR (2015-yil 4-fevral). Qaraldi: 2020-yil 11-may.
- ↑ Teenetemärkide kavaleride andmekogu – 19244 (est.)
