KrAZ

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kremenchuk avtomobil zavodi
KrAZ or AvtoKrAZ
Turi Xususiy kompaniya
Tarmogʻi Avtomobil sanoati
Egasi KrAZ Xolding kompaniyasi
Qachon asos solingan 1946
Hududiy xizmati Butun dunyo boʻylab
Mahsulot(lar)i Yuk mashinalari
Vebsayti www.autokraz.com.ua
KrAZ-6140TE yarim tirkama yuk mashinasi (chapda) va KrAZ-65032 samosvali (oʻngda) 2006-yilgi koʻrgazmada

KrAZ (ukraincha: Кременчуцький автомобільний завод , Kremenchutskiy avtomobilniy zavodi, Kremenchuk avtomobil zavodi, AvtoKrÁZ yoki AvtoKrAZ) — Ukrainaning Kremenchug shahridagi yuk mashinalari va boshqa maxsus avtomobillarni, xususan, ogʻir yuk koʻtaruvchi yoʻltanlamas modellarni ishlab chiqaradigan zavod.[1] Zavod butun mamlakat boʻylab bir nechta boshqa zavodlarni birlashtirgan xolding kompaniyasi sifatida tashkil etilgan va Moliya va Kredit moliya-sanoat guruhining sanoat qanotiga aylangan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sovet davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

KrAZ 1945-yil 31-avgustda Transport yoʻllari xalq komissarligi Kremenchukda mexanik koʻprik zavodini qurish uchun order berganida tashkil etilgan. 1946-yilda zavod poydevoriga birinchi gʻisht qoʻyilgan va keyingi sakkiz yil ichida Dnepr, Moskva, Dnestr, Volga va Daugava daryolarida foydalanish uchun umumiy uzunligi taxinan 27 kilometr boʻlgan 600 ga yaqin koʻprik ishlab chiqarildi. 1956-yilda zavodda gʻalla oʻrish kombaynlari va boshqa qishloq xoʻjaligi mashinalari ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyildi. Kremenchug kombayn zavodi oʻz faoliyatining dastlabki ikki yilida 11 mingta qishloq xoʻjaligi mashinasi ishlab chiqardi.

1958-yil 17-aprelda Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi ogʻir yuk mashinalari ishlab chiqaradigan zavodni qayta qurish toʻgʻrisida qaror qabul qildi[2]. Ogʻir yuk mashinalari ishlab chiqarish Yaroslavl motor zavodidan (YAZ) oʻtkazildi. Birinchi ikkita KrAZ-222 samosvallari 1959-yil 10-aprelda import qilingan qismlar va butlovchi komponentlardan yigʻildi[3] va 1961-yilga kelib zavod Argentina, Afgʻoniston, Bolgariya, Xitoy, Hindiston, Vyetnam kabi dunyoning 26 davlatiga 500 dan ortiq texnikalarni eksport qildi.

1968-yil 30-dekabrda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 100 000-yuk mashinasi konveyrdan chiqdi[3].

1971-yil 26-yanvarda KrAZ besh yillik rejani muddatidan oldin bajarganligi va yangi yuk mashinalari modellarini muvaffaqiyatli ishlab chiqqanligi uchun Lenin ordeni bilan taqdirlandi[2]. 1976-yil 15-yanvarda zavod nomi "AvtoKrAZ" ga oʻzgartirildi.

1984-yil 30-aprelda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 500 000-yuk mashinasi yigʻildi[4].

1986-yilga kelib KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 30 655 ta texnikani tashkil etdi.

1990-yilda KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 27 667 yuk avtomobilini tashkil etdi. 1991-yil KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 25 094 yuk avtomobilini tashkil etdi[5].

Ukraina davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

1993-yil mart oyida KrAZ asosiy yigʻish zavodida 750 000-yuk mashinasi yigʻildi[6].

KrAZ 1996-yil iyun oyida xolding kompaniyasi sifatida roʻyxatdan oʻtkazildi. 1996-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 1 919 yuk avtomobilini tashkil etdi[7].

1999-yilda KrAZni xususiylashtirish jarayoni boshlandi. 1999-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 827 yuk mashinasini tashkil etdi.

2001-yilda "Mega-Motors" deb nomlangan Ukraina-Germaniya qoʻshma korxonasi tomonidan zavod aksiyalari bloki sotib olindi.

2003-yilda KrAZ Rossiya va Vyetnamda avtomobil yigʻish zavodlarini ochdi. 2004-yilda zavod Iroqqa 2200 ta KrAZ rusumli avtomashinalarni yetkazib berish buyurtmasi bilan taqdirlandi. KrAZ sifat nazorati uchun ISO 9001:2000 sertifikatini oldi.

2006-yil 27-yanvarda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 800 000-yuk mashinasi yigʻildi. Oʻsha yilning oktyabr oyida KrAZ "Eng dinamik 100 ta kompaniya" reytingi natijalariga koʻra sof foydaning oʻsishi boʻyicha eng yaxshi rivojlanish surʼatiga ega 100 ta Ukraina kompaniyalari orasida birinchi oʻrinni egalladi.

2007-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 4 206 yuk mashinasini tashkil etdi.

2007-2008 yillardagi moliyaviy inqirozdan soʻng, avtomobillarga buyurtmalar keskin kamaydi, chunki hodisa Ukrainaga jiddiy taʼsir koʻrsatdi, zavod minimal quvvat bilan ishladi. 2009-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 280 yuk mashinasini tashkil etdi.

2010-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 1 002 yuk mashinasini tashkil etdi.

2011-yil 23-avgustda KrAZ-5233 "Spetsnaz" Ukraina armiyasiga taqdim etildi.

KrAZ-6322 RA Bastion-01

2013-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 891 yuk mashinasini tashkil etdi.

Ukraina hukumati yangi harbiy mashinalarga katta buyurtmalar berdi. Chegara qoʻshinlari, Milliy gvardiya va armiya yangi KrAZ zirhli yuk mashinalarini qabul qilishlari rejalashtirilgan. Bundan tashqari, KrAZ Streit Group Kanada mudofaa firmasi bilan Cougar va Spartan zirhli mashinalarini ishlab chiqarish uchun hamkorlik qildi. Mudofaa vazirligi qoʻshimcha 40 ta buyurtma berish imkoniyati bilan jami 21 ta Spartanga hamda 20 ta Cougarga buyurtma berdi[8].

Kiyev mustaqillik kuni paradida bir nechta Streit Groupning Spartan BTRlari koʻrinish berdi, bu esa buyurtmaning qisman bajarilganligini koʻrsatdi[9].

2014-yil noyabr oyida Ukraina hukumati 1 200 ta mashina va 200 ta bronetransportga buyurtma bergan edi. Shartnoma qiymati 1 milliard grivna (64 267 360,00 dollar) edi[10].

2021-yil 19-may kuni KrAZ AQSh quruqlik qoʻshinlari Pudratchi qoʻmondonligini ogʻir yuk koʻtaruvchi KrAZ 4x4 avtomobillari va ehtiyot qismlari bilan ta’minlash boʻyicha uch yillik shartnoma imzoladi.[11]

Zelenskiy hukumati tomonidan milliylashtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yil 6-noyabrda prezident Vladimir Zelenskiy hukumati kompaniyani milliylashtirish uchun harbiy holatni qoʻlladi. "Urush holatida mamlakatimiz uchun zarur boʻlgan bunday qadamlar amaldagi qonunlar asosida amalga oshirilib, mudofaa sohamizning dolzarb ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladi". Ukrain hukumati, shuningdek, dvigatel ishlab chiqaruvchi Motor Sich, energetika kompaniyalari Ukrnafta va Ukrtatnafta va transformator ishlab chiqaruvchi Zaporojtransformator kompaniyalarini ham davlat nazoratiga oldi[12][13].

Mahsulotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fuqarolik transport vositalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

KrAZ-K12.2
KrAZ-6505
KrAZ-255B, Finlandiya mudofaa kuchlari, shuningdek, PMP suzuvchi ko‘priklar uchun vosita sifatida ishlatiladi.
  • KrAZ-214 – 6×6 yuk tashuvchi, ikki taktli dizel dvigatel
  • KrAZ-219 – 6×4, ikki taktli dizel dvigatel
  • KrAZ-222 – 6×4 samosval, ikki taktli dizel dvigatel
  • KrAZ-250 – 6×4
  • KrAZ-255 - 6 × 6 yuk mashinasi, toʻrt taktli dizel
  • KrAZ-256 - 6×4 samosval, toʻrt taktli dizel
  • KrAZ-260 – 6×6
  • KrAZ-5133B2 – 4×2 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-5401 – 4×2 – 312 ok (233 kW)
  • KrAZ-6510 – 4×4 yoki 6×4 – 240 ok (179 kW) dvigatel
  • KrAZ-65055 – 6×6 – 330 ok (246 kW) dvigatel
  • KrAZ-65032 - toʻliq gʻildirakli 6 × 6 samosvallar - 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-6130S4 - toʻliq gʻildirakli 6 × 6 samosvallar - 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-7133S4 - 4 oʻqli (8×4) samosvallar
  • KrAZ-7140 - 4 oʻqli (8×6)
  • KrAZ-65053 - 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-7634 - toʻliq gʻildirakli haydovchi 8 × 8 - 400 ok (298 kW)
  • KrAZ V12.2MEH – 6×6 – ?

Shassi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shassilar asfaltlangan va tuproqli yoʻllarda foydalanish uchun turli xil kuzov uskunalari bilan jihozlash uchun moʻljallangan.

  • KrAZ-257 - 6 × 4, toʻrt taktli dizel
  • KrAZ-5133H2 – 4×2 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-5233 H2 – 4×2 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-5233 HE turi 1 va 2 – 4×4 330 ok (246 kW) (yoʻltanlamas)
  • KrAZ-6322 turi 1, 2 va 3 – 6×6 – 330 ok (246 kW)
    • KrAZ-6322 1 turdagi 2 – 6×6 – 330 ok (246 kW) (yoʻltanlamas)
    • KrAZ-6322 1 turdagi 3 – 6×6 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-65053 – 6×4 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-65101 – 6×4 – 240 ok (179 kW)
  • KrAZ-7133H4 – 8×4 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-7140 H6 – 8×6 – 400 ok (298 kW) (yoʻltanlamas)
  • KrAZ H12.2 – 4×2 – 312 ok (233 kW)
  • KrAZ N23.2 – 6×4 – 362 ok (270 kW)
    • KrAZ N23.2M – 6×4 – 362 ok (270 kW)
    • KrAZ N23.2R – 6×4 – 362 ok (270 kW)

Yarim traktorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • KrAZ-221 – 6×4, ikki taktli dizel dvigatel
  • KrAZ-250V
  • KrAZ-255V
  • KrAZ-258 - 6 × 4, toʻrt taktli dizel
  • KrAZ-5444 - 2 oʻqli - 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-6140TE - 3 oʻqli - 400 ok (298 kW)
  • KrAZ-6443 - 3 oʻqli
  • KrAZ-6444 - 3 oʻqli
  • KrAZ-6446 - 3 oʻqli
  • KrAZ-64431 - 3 oʻqli

Harbiy transport vositalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • KrAZ-5233 BE 4×4 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-6322 6×6 – 330 ok (246 kW)
  • KrAZ-6135B6 6×6 – 350 ok (261 kW)
  • KrAZ-6446 6×6 – 330 ok (246 kW)

Maxsus transport vositalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • KrAZ-255L - yogʻoch yuk mashinasi
  • KrAZ-6133M6 - yogʻoch yuk mashinasi
  • KrAZ-64372 - yogʻoch yuk mashinasi
  • KrAZ-6233R4 - beton aralashtirish mashinasi
  • KrAZ-6333R4 - beton aralashtirish mashinasi
  • KrAZ-7133R4 - beton aralashtirish mashinasi
  • KrAZ-65055DM - samosval / qor tozalovchi (shahar uchun)

Zirhli transport vositalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

KrAZ zirhli transport vositalari. 2016-yil
  • KrAZ Spartan (Спартан) – 4×4, Ford F550 asosida
  • KrAZ Cougar (Кугар) – 4×4, Toyota Land Cruiser 79 asosida
  • KrAZ-ASV Panther (Panter) - KrAZ-5233 yoki KrAZ-6322 asosidagi MRAP
  • KrAZ-MPV Shrek One (Shrek) - KrAZ-5233 asosidagi MRAP
  • KrAZ Feona (Fiona) – KrAZ-6322 asosidagi 6×6 MRAP
  • KrAZ-6322 Raptor (Raptor) – 6×6
  • KrAZ boʻroni (Uragan) - KrAZ H27.3 (KrAZ-7634) asosidagi 8×8 MRAP
  • KrAZ konvoy (Konvoy) - 4 × 4/6 × 6/8 × 8 zirhli shassi kabinasi / tekis yotoq
№ Ishlab chiqarilgan yillar Xususiyatlari Surati
1 1959-1967 yillar </img>
2 1965-1994 yillar </img>
3 1979-1993 yillar </img>
4 1992-yildan beri </img>
5 2011-yildan beri </img>

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yuk mashinalari

  • KrAZ-214
    KrAZ-214
  • PMP Pontoon koʻprikli KrAZ-214
    PMP Pontoon koʻprikli KrAZ-214
  • TMM katlama koʻprikli KrAZ-255
    TMM katlama koʻprikli KrAZ-255
  • TMM katlama koʻprikli KrAZ-255
    TMM katlama koʻprikli KrAZ-255
  • KrAZ-255B oʻzining pastki qismini koʻrsatmoqda
    KrAZ-255B oʻzining pastki qismini koʻrsatmoqda
  • KrAZ-255B
    KrAZ-255B
  • KrAZ-256
    KrAZ-256
  • KrAZ-255 ning davomi, KrAZ-260. Bu GDRning Milliy Xalq armiyasiga tegishli.
    KrAZ-255 ning davomi, KrAZ-260. Bu GDRning Milliy Xalq armiyasiga tegishli.
  • KrAZ-260
    KrAZ-260
  • Yarim tirkamali KrAZ-258
    Yarim tirkamali KrAZ-258
  • Iroq armiyasining KrAZ-6322 yuk mashinalari
    Iroq armiyasining KrAZ-6322 yuk mashinalari
  • Ukraina harbiy xizmatlarining KrAZ-6446 yuk mashinasi
    Ukraina harbiy xizmatlarining KrAZ-6446 yuk mashinasi

Zirhli transport vositalari

  • KrAZ Spartan
    KrAZ Spartan
  • KrAZ Cougar
    KrAZ Cougar
  • KrAZ Cobra
    KrAZ Cobra

MRAP S

  • KrAZ Shrek One
    KrAZ Shrek One
  • KrAZ Shrek-M
    KrAZ Shrek-M

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kremenchuk poʻlat zavodi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Холдинговая компания АвтоКрАЗ. Производство, продажа и поставка тяжелых грузовых автомобилей и автомобилей специального назначения, а также запчастей к ним. Сервис, станции техобслуживания“. Autokraz.com.ua. 2008-yil 5-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-dekabr 2009-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 Кременчугский автомобильный завод имени 50-летия Советской Украины // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. том 13. М., «Советская энциклопедия», 1973. стр.373
  3. ↑ 3,0 3,1 Кременчугский автозавод им. 50-летия Советской Украины // журнал «Автомобильная промышленность», № 8, 1984. стр.29-30
  4. ↑ А. И. Горяинов. М. Ф. Лавринович. Родники дружбы и братства: Минск — Кременчуг. Харьков, «Прапор», 1986. стр. 46-47
  5. ↑ В. И. Пашков, С. Г. Сидоренко. Автомобильная промышленность за 1991 год и девять месяцев 1992 года // «Автомобильная промышленность», № 3, 1993. стр.1-6
  6. ↑ Памятные даты и события холдинговой компании «АВТОКРАЗ» // «Стальной характер» (корпоративный журнал ХК «АВТОКРАЗ»), № 3, 2009. стр. 7
  7. ↑ Постанова Кабінету міністрів України № 287 від 1 квiтня 1997 р. «Про виділення коштів холдинговій компанії „АвтоКрАЗ“»
  8. ↑ „Ukrainian Army: Latest Military Vehicles Cougar KRAZ and Weapons of the Newly Created Mechanized Brigade Presented. PHOTOS - Avakov, armament, National Guard, Ukrainian Army (26.07.14 20:23) « Photo news | Censor.NET“. 2014-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-avgust 2014-yil.
  9. ↑ „The National Guard of Ukraine will receive 21 KrAZ Spartan LAVs“. Info News (10-avgust 2014-yil). 2014-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  10. ↑ „ВСУ получат тяжелое вооружение на 1 млрд грн“. Information Resistance. 2014-yil 13-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2014-yil.
  11. ↑ US Army orders KrAZ 4x4 heavy duty vehicles, armyrecognition.com (19 May 2021)

    (ukraincha) The US Army ordered Ukrainian KrAZ trucks, LB.ua (19 May 2021)
  12. ↑ Hunder, Max; Balmforth, Tom. „Ukraine seizes stakes in strategic companies under wartime laws“ (inglizcha). Reuters (7-noyabr 2022-yil). Qaraldi: 7-noyabr 2022-yil.
  13. ↑ „Power structure KrAZ“. Kremenchuk Automobile Plant (2023-yil 6-iyul). Qaraldi: 2023-yil 18-avgust.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=KrAZ&oldid=3835981" dan olindi