Koy Sanjaq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Koy Sanjaq

کۆیە
Shaharcha
Skyline of Koy Sanjaq
36°4′58″N 44°37′43″E / 36.08278°N 44.62861°E / 36.08278; 44.62861 G OKoordinatalari: 36°4′58″N 44°37′43″E / 36.08278°N 44.62861°E / 36.08278; 44.62861 G O
Mamlakat Iroq
Mintaqa Iroq Kurdistoni
Muhofazot Erbil muhofazoti
Tuman Koy Sanjaq tumani
Maydon 2,050 km2 (790 mi²)
Aholisi
 (2013)
 21,026[1]
Vaqt mintaqasi UTCUTC +3
Koy Sanjaq xaritada
Koy Sanjaq
Koy Sanjaq

Koy Sanjaq[nb 1], shuningdek, Koye (kurdcha: کۆیە[2][3], arabcha: كويسنجق[4], ivritcha: כוי סנג’ק[5], suryoniycha: ܟܘܝܐ[6]) Iroqning Kurdiston mintaqasidagi [[Erbil muhofazotida joylashgan tuman va shaharcha. Shaharchada 1923-yil qurilgan Mar Yusif xaldey katolik cherkovi mavjud[6].

Etimologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar nomi „köy“ (turkchada „qishloq“) va „sanjaq“ (turk tilida „bayroq“) soʻzlaridan olingan boʻlib, „bayroq qishlog'i“ deb tarjima qilinadi[7].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mahalliy aholiga koʻra, Koy Sanjaqqa Bagʻdoddagi qoʻzgʻolonni yengib, oʻz bayrogʻini tikkan hamda mavsumiy bozor oʻrnida garnizon tashkil etgan [[ Usmonlilar imperiyasi|Usmonli]] sultonining oʻgʻli tomonidan asos solingan. Mahalliy aholi askarlarga xizmat koʻrsatish uchun turar-joylar qurib, koʻchib oʻtishi bilan shaharga aylangan[7]. Koy Sanjaqdagi yahudiylar jamoasi haqida birinchi marta 18-asr oxirida tilga olinadi. Bu vaqtda jamiyat allaqachon tashkil etilgan edi[7]. Jamiyat oʻz qabristoniga ega boʻlib[5], yahudiy neo-arameycha va soraniy kurd tilida gaplashgan[8]. 19-asrda shaharda kichik xaldey katolik jamiyati tashkil etilgan[9]. 1913-yilda Koy Sanjaqda 200 ta xaldey katoliklari yashagan. Ularga Kirkuk arxeparxiyasining ikkita ruhoniysi va bitta cherkov xizmat qilgan[10].

1947-yilgi Iroqda aholini roʻyxatga olishda jami 8198 kishi, jumladan 7746 nafar musulmon, 268 nafar yahudiy va 184 nafar nasroniy boʻlgan[11].

1950-yilda Betvata qishlog‘idan 80-100 nafar yahudiy shaharchadan bir necha oyliki boshpana olib, mahalliy hamjamiyat sonini 350-400 kishiga yetkazgan. Koy Sanjaq yahudiylari bir yildan keyin Isroilga koʻchib ketishgan[11].

Koy Sanjaq aholisi 1965-yilda 10379 nafar edi[1]. 1994-yilda Eron havo hujumlarida shahardagi Kurdiston demokratik partiyasi (KDP) bazasi nishonga olindi. Natijada bir fuqaro halok boʻldi, uch nafar KDP jangarisi yaralandi[12]. 1999-yilda Armota qishlog‘idagi ossuriylar Koy Sanjaqdagi oʻz qishloqlarida masjid qurilishiga qarshi chiqishgan[13]. Koya universiteti 2003-yilda tashkil etilgan[14].

Mosuldan ko‘chirilgan 35 ossuriyalik oila 2014-yil noyabr oyida shahardagi cherkov binosiga joylashtirilgan. 2015-yilning aprel oyidan boshlab uylariga qaytarilmagan[15]. 2018-yilning mart oyi holatiga ko‘ra, Koy Sanjaqda 60 ossuriyalik oila istiqomat qiladi[16]. Ossuriy aholi asosan kurd tilida gaplashadi, baʼzilari suryoniycha gaplashadi[17].

2018-yil 8-sentabr kuni Eron Kurdistoni Demokratik partiyasining shaharchadagi qarorgohiga raketa hujumi natijasida 14 kishi halok bo‘ldi[18].

Mashhur shaxslar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Hoji Qodiy Koyiy (1817—1897) — Kurd shoiri
  • Dildor (1918—1948) — Kurd shoiri
  • Tohir Tavfiq (1922–1987) — Kurd musiqachisi
  • Fuad Masum (1938—yil tugʻilgan) — Kurd siyosatchisi va Iroq prezidenti (2014—2018)
  • Rounak Abdulvohid Mustafo (1942—2023) Iroq birinchi xonimi (2014—2018), Fuad Masumning xotini
  • Aras Koyiy (1972-yilda tugʻilgan) Kurd musiqachisi.

Izohlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Alternatively transliterated as Kūsanjaq, Koi Sanjaq, Kou Senjaq, Koisanjaq, Köy Sancak, Köi Sanjaq, Kuway Sandjaq, Kou Senjak, Kuysanjaq, Koysancak[1].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Kūsanjaq“. World Gazetteer. 2013-yil 9-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  2. ↑ „The Jerusalem Post: Êrişa Îranê ya li Koye peyamek e ji bo Amerîka, Erebistan û Îsraîlê“ (ku). Rudaw Media Network (2018-yil 10-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 19-dekabr.
  3. ↑ „ڕێگای کۆیە - تەقتەق دادەخرێت“ (ku). Basnews (2019-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 19-dekabr.
  4. ↑ „كويسنجق“ (ar). Ishtar TV. Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  5. ↑ 5,0 5,1 „Cemetery, Koi Senjaq (Koy Sinjaq), Iraq“. Diarna: The Geo-Museum of North African and Middle Eastern Jewish Life. Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  6. ↑ 6,0 6,1 „Koysenjaq“. Ishtar TV (2012-yil 20-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Mutzafi (2004), ss. 1–2.
  8. ↑ Mutzafi (2004), s. 5.
  9. ↑ Wilmshurst (2000), s. 127.
  10. ↑ Wilmshurst (2000), s. 176.
  11. ↑ 11,0 11,1 Mutzafi (2004), s. 1.
  12. ↑ „Iranian Jets Bomb Kurdish Base in Iraq, Killing 1 and Hurting 3“. New York Times (1994-yil 10-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  13. ↑ Lalik (2018), ss. 236–237.
  14. ↑ „The University“. Koya University. Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  15. ↑ „Displaced Christian families in Koya appeal not to be forgotten“. World Vision International (2015-yil 15-aprel). Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  16. ↑ „Churches in Koya don't meet needs of Kurdistan's Christians“. Rudaw Media Network (2018-yil 13-mart). Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.
  17. ↑ Lalik (2018), ss. 235–236.
  18. ↑ „Iran rockets Kurdish parties' headquarters in Kurdistan Region's Koya“. Rudaw Media Network (2018-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 29-aprel.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Lalik, Krzysztof „Ethnic and Religious Factors of Chaldo-Assyrian Identity in an Interface with the Kurds in Iraqi Kurdistan“,. Rediscovering Kurdistan's Cultures and Identities: The Call of the Cricket. Springer, 2018. 
  • Mutzafi, Hezy. The Jewish Neo-Aramaic Dialect of Koy Sanjaq (Iraqi Kurdistan). Otto Harrassowitz Verlag, 2004. 
  • Wilmshurst, David. The Ecclesiastical Organisation of the Church of the East, 1318–1913. Peeters Publishers, 2000. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Koy_Sanjaq&oldid=4058363" dan olindi