Islom sanʼati muzeyi (Doha)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Islom sanʼati muzeyi
متحف الفن الإسلامي
Doha - towards the islamic art museum.jpg
Joylashuvi Qatar
Direktor Julia Gonnella (2017-yildan buyon)
Location Doha, Qatar

Koordinatalari: 25°17′42.06732″N 51°32′21.35562″E / 25.2950187000°N 51.5392654500°E / 25.2950187000; 51.5392654500 G O


Islom sanʼati muzeyi (ISM) Dohadagi Cornichedan 7 km uzodlikda joylashgan Qatarning mashxur muzeydir. Arxitektor I. M. Pei spetsifikatsiyasiga koʻra, muzey anʼanaviy Dhou bandargohi yaqinidagi sunʼiy proyeksiya yarim orolidagi hududda qurilgan. Alohida barpo etilgan park binoning sharqiy va janubiy qismlarida oʻrab oladi, ikkita koʻprik esa hududning janubiy old qismini asosiy yarim orol bilan bogʻlaydi[1]. Gʻarbiy va shimoliy qismlar Qatarning oʻtmishini namoyish qiluvchi port bilan ajralib turadi. 2017-yil sentyabr oyida Qatar muzeylari uyushmasi Julia Gonnellani ISM ning yangi direktori etib tayinladi[2].

Imkoniyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

ISM logosi

Muzeyda bosh oshpaz Alen Ducasse boshchiligidagi IDAM restorani joylashgan[3]. Restoran fransuzlarga xos Oʻrta yer dengizi taomlaridan ilhomlangan. IDAM shuningdek, non va yarim tayyor taomlarni tayyorlash boʻyicha mahorat darslarini ham taklif etadi[4]. Muzeyda park[5], maktablar va keng jamoatchilik uchun ustaxonalar[6], hamda ingliz va arab tillarida islom sanʼati haqida maʼlumot beruvchi kutubxona mavjud. Kutubxonada toʻqqizta oʻquv xonasi faoliyat yuritadi[7].

Muzey yaqinida joylashgan ISM bogʻi, muzey tomonidan boshqariladigan dengiz boʻyidagi ochiq maydon hisoblanadi. Unda kafelar, bolalar oʻyin maydonchasi va amerikalik haykaltarosh Richard Serraning vertikal poʻlatdan yasalgan 7 nomli haykali mavjud[8]. Bu hududda 2012-yildan buyon oyda bir marta naoyish etiladigan bozor ham oʻtkaziladi, ammo 2016-yil oxiridan boshlab bu bozor haftasiga ikki marta oʻtkaziladigan boʻlgan[9]. 2022-yilda Covid-19 pandemiyasi[10] tufayli pauza qilinganidan soʻng, bozor 2023-yil fevral oyining oxirida[11] yana oʻz faoliyatini boshlagan.

Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muzey anʼanaviy islom arxitekturasi[12] taʼsirida yaratilgan boʻlsa-da, geometrik naqshlarni oʻz ichiga olgan noyob zamonaviy dizaynga ega. Bu Fors koʻrfazidagi arab davlatlarida 14 asrdan ortiq yashagan islom sanʼatining birinchi turidir[13].

45,000 m2 (480,000 kv. ft) maydonni egallagan muzey Doha koʻrfazining janubiy tomoniga qaraydigan sunʼiy yarim orolda joylashgan[14]. Binoning qurilishi 2006-yilda Turkiyaning Baytur Construction kompaniyasi tomonidan amalga oshirilgan. Ichki galereya boʻshliqlari Wilmotte Associates jamoasi tomonidan ishlab chiqilgan. Muzey 2008-yil 22-noyabrda Qatarning oʻsha paytdagi amiri Shayx Hamad tomonidan ochib berilgan[15]. U 2008-yil 8-dekabrda keng jamoatchilikka ochiq deb eʼlon qilndi[16][17].

91 yoshida muzey arxitektori I. M. Pei ushbu loyihani oʻz zimmasiga olishi uchun nafaqaga chiqishi kerak edi. U musulmon arxitekturasi va tarixini oʻrganish va uning dizaynidan ilhom olish uchun musulmon matnlarini olti oylik izlanish davomida musulmon olami boʻylab sayohat qilgan[18]. Peining soʻzlariga koʻra, 9-asrda qurilgan Qohiradagi Ibn Tulun masjididagi yorugʻlik favvorasi arxitektorga ilhom manbai boʻlgan[19].

Muzey hududi uchun barcha taklif qilingan variantlardan voz kechib, u kelajakda boshqa binolarga halaqit bermasligi maqsadida tuzilma uchun mustaqil orol tanlab olindi. U sunʼiy yarim orolda qurilgan, taxminan Doha Cornichedan taxminan 60 m (200 ft) uzoqlikda joylashgn va bir oz yarim oy shaklidagi 290,000 m2 (3,100,000 kv. ft) lik yashl maydon bilan oʻralgan[18]. Pei muzey hududlarini Luvr loyihasidagi hamkori Wilmotte & Associates tomonidan loyihalashtirishni soʻradi, keyin ular Plowden & Smith (tabiatni muhofaza qilish boʻyicha maslahatchilar), Isometrix Lighting + Design (yorugʻlik boʻyicha maslahatchilar) va SG Conseil (AV Consultants) ni oʻz ichiga olgan dizayn guruhini Turner Projacs ostida yigʻdilar. Ushbu dizayn jamoasi bilan bir qatorda Lesli E. Robertson Associates loyihaning strukturaviy muhandisi vazifasini bajardi.

Asosiy bino besh qavatdan iborat boʻlib, asosiy gumbaz va markaziy minoralar mavjud. Katta markaziy qism orqali taʼlim boʻlimi bilan bogʻlaniladi[20]. Pei kunning turli vaqtlarida turli xil soyalarni namoyish etish uchun tashqi qismlarda qaymoqrang ohaktoshdan foydalangan. Besh qavat shimol tomonda shisha bilan qoplangan va u Fors koʻrfazining panoramik koʻrinishini namoyish etadi. Binoning ichki qismi bir nechta islom sanʼati ashyolari bilan bezatilgan, katta metall qandil esa qabulxonaning asosiy zinapoyasiga osilgan[21]. Ibn Tulun masjidida topilgan koʻplab elementlar binoda mavhum shakl sifatida tasvirlangan. Bu zamonaviylik va tarixiy islom meʼmorchiligining oʻziga xosligini uygʻunlashtirgan postmodern arxitektura tarixiy yoʻnalishining qadriyatlari va tamoyillari bilan kelishish imkonini beradi[19].

Taʼmirlash ishlari 2022[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yilgi futbol boʻyicha Jahon chempionatiga tayyorgarlik vaqtida Islom sanʼati muzeyi 2021-yil iyun oyida asosiy kirish eshigi, galereyalar, maʼruzalar zali va boshqa ichki qismlarni yangilash uchun 2022-yil kuzigacha yopilishini eʼlon qildi[22][23]. 2022-yil iyun oyida ISM direktori Julia Gonnella[24] qoʻshimcha tashrif buyuruvchilarni jalb qilish hamda oilalar va yosh mehmonlarga islom sanʼati bilan tanishish imkonini yaratish maqsadida muzeyning qayta koʻrib chiqilgan „immersiv madaniy tajriba“[25] konsepsiyasini taqdim etdi[26]. 2022-yil avgust oyida rasmiy qayta ochilish sanasi 2022-yil 5-oktabrda boʻlishi tasdiqlandi va koʻrgazmada 1100 dan ortiq asosan yangi sotib olingan eksponatlar namoyish etildi. Taʼmirlash yanada qulaylik va taʼlim muhitini yaxshilash imkonini berdi[27], jumladan raqamli taqdimotlar va yosh mehmonlar uchun qiziqarli mavzular namoyish qilindi. Muzey oʻz veb-saytiga 3D ekskursiyani ham qoʻshdi[28].

Muzey 2022-yil 4-oktabrda „Qatar Creative“ milliy madaniy tadbiri[29] vaqtida qayta ochildi, bu Qatarning ijodiy sohalarini keng jamoatchilik bilan birlashtirish imkonini yaratgan edi[30]. Uning 480 000 kvadrat fut maydonni egallagan 18 ta yangi taʼmirlangan galereyasi VII asrdan XX asrgacha boʻlgan islom sanʼatini oʻzlarining tarixiy davrlari va madaniy va geografik kelib chiqishiga koʻra boʻlingan holda namoyish etadi[31], bu zamonaviy Dohaga tashrif buyuruvchilarga islom tarixi haqida kengroq tasavvurga ega boʻlish imkonini beradi[32]. Taʼmirlangan muzeyning birinchi koʻrgazmasi „Bagʻdod: Koʻz zavqi“ deb nomlanib, Iroq poytaxtining anʼanalari va tarixini namoyish etgan[33]. Koʻrgazmada Nyu-Yorkdagi Metropolitan sanʼat muzeyi va Parijdagi Luvrdan olingan buyumlar ham taqdim etilgan[34].

Islom sanʼati muzeyi

Toʻplamlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Islom sanʼati muzeyi 1400 yildan ortiq boʻlgan uchta qitʼaning islom sanʼatini namoyish etadi[35]. Uning kolleksiyasiga uchta qitʼadan olingan. Toʻplam VII-XX asrlarga oid metall buyumlar, keramika, zargarlik buyumlari, yogʻoch buyumlari, toʻqimachilik va shishalar kabilardan tashkil topgan[36].

Muzeyda 1980-yillarning oxiridan beri toʻplangan qoʻlyozmalar, toʻqimachilik va kulolchilik buyumlari toʻplami ham mavjud[37]. Bu Ispaniya, Misr, Eron, Iroq, Turkiya, Hindiston va Markaziy Osiyodan olingan buyumlar bilan toʻlgan dunyodagi eng toʻliq islomiy asarlar toʻplami hisoblanadi[38].

Qoʻlyozmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Toʻplamdagi muhim Qur’on qoʻlyozmasi MS.474.2003 hisoblanadi[39]. Muzeyda, shuningdek, 1000 yil avval yaratilgan, dunyodagi eng mukammal Qur’onlardan biri boʻlgan, indigo rangga boʻyalgan qoʻlyozma koʻk Qur’on sahifasi ham mavjud[40][41].

Koʻrgazmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

ISM tomonidan tashkil etilgan koʻrgazmalarga quyidagilar kiradi:

  • Ferozkoʻh: Afgʻoniston sanʼatida anʼana va davomiylik, 2013-yil martdan 2013-yil iyulgacha[42]
  • Poʻlat va oltin – ISM kolleksiyasidagi tarixiy qilichlar, 2013-yil mayidan 2013-yil dekabrgacha[43]
  • Haj: Sanʼat boʻylab sayohat, 2013-yil oktyabrdan 2014-yil yanvargacha[44]
  • Radiant, 2014-yil yanvardan 2014-yil martgacha[45]
  • Shohlar va piyodalar: Hindistondan Ispaniyaga qadar tarqalgan stol oʻyinlari, 2014-yil martidan 2014-yil iyungacha[46]
  • Al-Andalusning sopol buyumlari: 2014-yil aprelidan 2014-yil avgustigacha[47]
  • Yoʻlbarsning orzusi: Tipu Sulton, 2014-yil sentyabrdan 2015-yil fevralgacha[48]
  • Moʻgʻul va Safaviy albomlari, 2014-yil sentyabrdan 2015-yil fevralgacha[49]
  • Ajoyib mavjudotlar: Islom sanʼatida hayvon ertaklari, 2015-yil martdan 2015-yil iyulgacha[50]
  • Ov: Islom yurtlarida shahzodalarning izlanishlari, 2015-yil sentyabrdan 2016-yil yanvargacha[51]
  • Qajar ayollari: 19-asrda Erondagi ayollar tasvirlari, 2015-yil apreldan 2016-yil iyungacha[52]
  • Muhammad Ali: Afsonaga hurmat, 2016-yil iyuldan 2017-yil fevralgacha[53]
  • Imperia bogʻlari: Turkiya, Eron va Hindistondan motiflar va hunarmandlar almashinuvi, 2017yil martidan 2018yil yanvargacha[54]
  • Chang va Damask: Fadel Al-Mansuri kolleksiyasidan Islom qurollari va zirhlari, 2017-yil avgustidan 2018-yil maygacha[55]
  • Suriya masalalari, 2018-yil noyabrdan 2019-yil aprelgacha[56]
  • Toshda oʻrnatilgan: Hindiston qirollik sudlaridan qimmatbaho toshlar va zargarlik buyumlari, 2019-yil oktabrdan 2020-yil yanvargacha[57]
  • Lochinning koʻzi – Shayx Saud Al Soniyga hurmat, 2020-yil avgustidan 2021-yil aprelgacha[58]
  • Bagʻdod: Koʻz zavqi, 2022-yil oktyabrdan 2023-yil fevralgacha[59][60]
  • Safar, 2022 yil oktyabrdan 2023-yil yanvargacha [61][62]
  • Raku Kichizaemon XV·Jikinyu: Yapon kulolchiligining tirik anʼanasi, 2022-yil noyabrdan 2023-yil martgacha[63][64]
  • Yayoi Kusama: Mening ruhim abadiy gullaydi, 2022-yil noyabrdan 2023-yil martgacha[65][66]
  • Miraj shahri: Bagʻdod, Raytdan Venturigacha, 1952-1982, 2022-yil oktyabrdan 2023-yil fevralgacha[67]
  • Qatardagi masjidlar: tarixda va hozir, Islom sanʼati muzeyi, 2023-yil iyundan 2023-yil avgustgacha[68]
  • „Imperiyani namoyish etish: Safaviylar Eronidagi toʻqimachilik“, 2023-yil oktyabrdan 2024-yil aprelgacha[69]

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „MIA Park“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 19-may.
  2. „Qatar Museums Names Julia Gonnella Director of the Museum of Islamic Art – ARTnews.com“. www.artnews.com. Qaraldi: 2022-yil 9-mart.
  3. „IDAM“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 19-may.
  4. „IDAM“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2019-yil 2-aprel.
  5. „Park Map“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2019-yil 2-aprel.
  6. „Learning at the Museum of Islamic Art“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2019-yil 23-aprel.
  7. „Using the Library“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2019-yil 16-aprel.
  8. „MIA Park | Doha, Qatar | Attractions“ (en). Lonely Planet. Qaraldi: 2023-yil 25-yanvar.
  9. „MIA Park bazaar now held twice a week“ (en). thepeninsulaqatar.com (2016-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr.
  10. „Museum of Islamic Art suspends all activities in January“ (en). Qatar Day. Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr. [sayt ishlamaydi]
  11. „Vibrant community comes together as weekend bazaar returns at MIA Park“ (en). thepeninsulaqatar.com (2023-yil 22-fevral). Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr.
  12. Lawrence, Lee. „‘Fashioning an Empire: Safavid Textiles From the Museum of Islamic Art, Doha’ Review: The Fabric of a Dynasty“ (en-US). Wall Street Journal (2022-yil 29-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 18-fevral.
  13. Behance. „MIA, DOHA“ (english). Behance. Qaraldi: 2021-yil 23-noyabr.
  14. „Museum architecture“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 19-may.
  15. „Doha, Qatar, a New Arts Capital“ (en). The New York Times (2009-yil 8-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 18-mart.
  16. „Meet the women museum directors changing the way we think about art“ (en). Christie's (2021-yil 8-mart). Qaraldi: 2021-yil 18-mart.
  17. „Pei's Doha museum reflects splendor of Islamic art“. International Herald Tribune (2008-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2008-yil 23-noyabr.
  18. 18,0 18,1 „Doha's Islamic Arts Museum :: Qatar Visitor“. www.qatarvisitor.com. Qaraldi: 2009-yil 31-dekabr.
  19. 19,0 19,1 Solaiman Abdullah Elkhereiji, Islamic Architecture Past Present & Future. SAK, Jeddah, 2016, p.67. Retrieved 8-21-2017.
  20. „Floor Plans for the Museum of Islamic Art“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 19-may.
  21. „IM Pei's Museum of Islamic Art in Qatar captured in new photographs“ (en). Dezeen (2017-yil 12-mart). Qaraldi: 2023-yil 8-mart.
  22. „Qatar Museums to renovate Museum of Islamic Art“ (en). thepeninsulaqatar.com (2021-yil 24-may). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  23. Ibrahim. „Museum of Islamic Art plans 'unique' renovation to expand collections“ (en-US). Doha News (2021-yil 25-may). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  24. „QM appoints new director for MIA“ (en). Gulf Times (2017-yil 30-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 23-fevral.
  25. „MIA to bring ‘immersive cultural experience’“ (en). thepeninsulaqatar.com (2022-yil 2-iyun). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  26. „Revamped MIA to open in Fall 2022: official“ (ar). Gulf-Times (2022-yil 7-iyun). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  27. „Everything to Know About Qatar's Museum of Islamic Arts Reopening in October“ (en-GB). Vogue Arabia (2022-yil 31-avgust). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  28. Belcher, David. „Museums Find Value in Sharing Jewels’ History“ (en-US). The New York Times (2022-yil 29-avgust). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  29. Opadijo. „Museum of Islamic Art to reopen on October 5 following enhancementproject and collection reinstallation“ (en). Qatar Tribune (2022-yil 31-avgust). Qaraldi: 2023-yil 23-fevral.
  30. „Museum of Islamic Art reopens after major overhaul“ (en). thepeninsulaqatar.com (2022-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  31. Batycka. „In Pictures: See the Treasures of Middle Eastern History and Culture Inside Qatar’s Newly Revamped Museum of Islamic Art“ (en-US). Artnet News (2022-yil 6-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  32. Belcher, David. „In Qatar, a Museum Looks Back at the Breadth of Islam“ (en-US). The New York Times (2022-yil 14-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  33. „Doha’s Best Museums and Art Galleries“. GQ. Qaraldi: 2022-yil 4-noyabr.
  34. „Qatar ramps up cultural programme ahead of Fifa World Cup with museum previews and extensive exhibition programme“. The Art Newspaper - International art news and events (2022-yil 14-iyul). Qaraldi: 2022-yil 7-dekabr.
  35. „About the Museum of Islamic Art“. www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 20-may.
  36. „Museum of Islamic Art organises online session on astrolabes“ (en). thepeninsulaqatar.com (2021-yil 5-may). Qaraldi: 2021-yil 23-noyabr.
  37. „Cornucopia Magazine“. www.cornucopia.net. Qaraldi: 2023-yil 23-fevral.
  38. Ouroussoff, Nicolai. „In Qatar, an I. M. Pei Museum of Imposing Simplicity - NYTimes.com“. www.nytimes.com (2008-yil 24-noyabr). Qaraldi: 2009-yil 31-dekabr.
  39. A Variant Quran: fragment MS.474.2003 Paperback by Daniel Alan Brubaker
  40. „Folio belonging to 9th Century Blue Qur’an showcased at the Museum of Islamic Art“ (en). thepeninsulaqatar.com (2023-yil 9-avgust). Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr.
  41. „Brooklyn Museum“. www.brooklynmuseum.org. Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr.
  42. „Showcasing the art and crafts of Afghanistan“ (en). thepeninsulaqatar.com (2013-yil 19-mart). Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  43. „MIA showcases rare swords from collection“ (en). thepeninsulaqatar.com (2013-yil 15-may). Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  44. „MIA show provides a unique vision of Haj“ (ar). Gulf-Times (2013-yil 9-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  45. „Radiant“ (en). east-wing.org. 2022-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  46. „Museum to open ‘Kings & Pawns’ expo on March 19“ (en). thepeninsulaqatar.com (2014-yil 3-mart). Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  47. „Al Andalus ceramics at MIA exhibition“ (en). thepeninsulaqatar.com (2014-yil 30-aprel). Qaraldi: 2022-yil 20-aprel.
  48. „Tipu Sultan“. mia.org.qa. 2022-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-aprel.
  49. „Building our Collection“. mia.org.qa. 2022-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-aprel.
  50. „Marvellous Creatures“. mia.org.qa. 2022-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-aprel.
  51. „The Hunt“. mia.org.qa. 2022-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-aprel.
  52. „Qajar Women exhibition at the Museum of Islamic Art, Doha, Qatar“. mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 8-aprel.
  53. „Muhammad Ali exhibition to go up at MIA for Eid“ (en-US). Doha News | Qatar (2016-yil 30-iyun). Qaraldi: 2022-yil 25-aprel.
  54. „Imperial Threads“. mia.org.qa. 2022-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-aprel.
  55. „Powder And Damask: Islamic Arms And Armour From The Collection Of Fadel Al-mansoori“. mia.org.qa. 2022-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-aprel.
  56. „Syria Matters“. mia.org.qa. 2022-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-aprel.
  57. „Set in Stone: Gems and Jewels from Royal Indian Courts“. mia.org.qa. 2022-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-mart.
  58. „A FALCON’S EYE“. mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 31-mart.
  59. „ArtAsiaPacific: Weekly News Roundup: September 9, 2022“. artasiapacific.com. Qaraldi: 2022-yil 4-oktyabr.
  60. „Qatar Museums partners with New York City art museum“ (en). www.zawya.com. Qaraldi: 2022-yil 4-oktyabr.
  61. „MIA, Ministry of Foreign Affairs to host "Safar" exhibition from Oct 6“ (en). thepeninsulaqatar.com (2022-yil 25-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 18-noyabr.
  62. „MIA, Ministry of Foreign Affairs Present Safar Exhibition Starting October 6“ (en). www.qna.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 18-noyabr.
  63. „Raku Kichizaemon XV·Jikinyū: A Living Tradition of Japanese Pottery“ (en-GB). Marhaba Qatar. 2022-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-noyabr.
  64. „Raku Kichizaemon XV·Jikinyū: A... | Exhibitions | MutualArt“ (en). www.mia.org.qa. Qaraldi: 2022-yil 18-noyabr.
  65. „Iconic Artist Yayoi Kusama's Works Make Their Regional Debut in Doha, Qatar“ (en-GB). Vogue Arabia (2022-yil 25-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 25-noyabr.
  66. „Qatar Museums opens exhibition of renowned Japanese artist Yayoi Kusama“ (en). thepeninsulaqatar.com (2022-yil 22-noyabr). Qaraldi: 2023-yil 16-mart.
  67. „Museums back to regular hours“ (en). thepeninsulaqatar.com (2022-yil 24-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 27-yanvar.
  68. „‘Mosques in Qatar: Then and Now’ explores architectural evolution“ (en). thepeninsulaqatar.com (2023-yil 24-iyun). Qaraldi: 2023-yil 1-avgust.
  69. „Qatar Museums to present collection of rare luxury textiles“ (en). thepeninsulaqatar.com (2023-yil 30-avgust). Qaraldi: 2023-yil 29-sentyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]