GAZ-66

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
GAZ-66
Tashqi koʻrinishi
Ishlab chiqaruvchisi GAZ
Ishlab chiqarish 1964-1998
Korpus va shassi
Avtomobil tasnifi Yuk mashinasi
Avtomobil tartibi F4 tartibi
Quvvat oʻtkazgich
Harakat uzatish mexanikasi 4-tezlikda qo'llanma
Oʻlchamlari
Gʻildiraklari 3,300 mm (129.9 in)
Uzunligi 5,805 mm (228.5 in)
Kengligi 2,322 mm (91.4 in)
Balandligi 2,520 mm (99.2 in)
Curb 3,440 kg (7,584 lb)
Xronologiyasi
Avvalgi modellari GAZ-63
Hozirgi modellari GAZ-3308

GAZ-66 – bu GAZ tomonidan ishlab chiqarilgan sovet va keyinchalik Rossiya 4x4 toʻliq yoʻl (yoʻldan tashqari) harbiy yuk mashinasi. Bu Sovet Armiyasining motorli piyoda qo'shinlari uchun asosiy yuk mashinalaridan biri boʻlib, hozirgacha sobiq Sovet Ittifoqi mamlakatlarida qoʻllaniladi[1].

Ushbu turdagi deyarli bir million avtomobil harbiy va fuqarolik maqsadlarida ishlab chiqarilgan. GAZ-66 ishonchliligi, soddaligi va off-road qobiliyati tufayli dunyoning koʻplab mamlakatlarida afsonaviy maqomga ega boʻlgan[2]. 1960-yillardan beri GAZ-66 qurolli kuchlar va off-road ishqibozlari orasida mashhur boʻlib kelgan[3]. 1999-yilda ishlab chiqarish toʻxtatiladi, va uning oʻrniga GAZ-3308 ishlab chiqariladi.

Asosiy versiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

GAZ-66 oʻt oʻchirish mashinasi
GAZ-66 tankeri
KUNG kuzovli GAZ-66.
GAZ-66 rus harbiy xizmatida
GAZ-66 Gvineya-Bisaudagi PAIGC ozodlik harakati bilan harbiy xizmatda, 1973-yil
  • GAZ-66-1 (1964 – 1968) – shinalardagi havo bosimini sozlash uchun markazlashtirilgan tizimi boʻlmagan birinchi model.
  • GAZ-66A (1964 – 1968) – buyumlaribor.
  • GAZ-34 – 6×6 prototipi
  • GAZ-66B (1966) – teleskopik rul kolonnasi, yigʻma tomi va yigʻiladigan old oynasi bilan parashyutchi versiyasi.
    • BM-21V „Grad-V“ (Vozdushnodesantiy – „havo-desant“) (NATO M1975 belgisi). 1969-yilda havo-desant qoʻshinlari uchun ishlab chiqilgan. GAZ-66B toʻrtta yuk mashinasi shassisi 12 ta dumaloq 122 mmli raketa bilan jihozlangan. Avtomobil havoga tushish uchun etarlicha mustahkam. Avtomobilning kanvas kabinasi tomi kabi qismlari tranzit paytida uning hajmini kamaytirish uchun olib tashlanishi yoki buklanishi mumkin. BM-21 singari, BM-21V ham otishni oʻrganish paytida qoʻllab-quvvatlash uchun avtomobilning orqa tomonida barqarorlashtiruvchi raz’emlarga ega. Uchirish apparati 9P125 sanoat indeksiga ega.
  • GAZ-66D (1964 – 1968) – quvvat manbaiga ega shassi bor.
  • GAZ-66P – traktor (eksperimental).
  • GAZ-66E (1964 – 1968) – ekranlangan elektr jihozlari.
  • GAZ-66-01 (1968 – 1985) – shinalar bosimini markazlashtirilgan boshqarish tizimiga ega asosiy modeli.
  • GAZ-66-02 (1968 – 1985) – buyumlari bor.
  • GAZ-66-03 (1964 – 1968) – ekranlangan elektr jihozlari bor.
  • GAZ-66-04 (1968 – 1985) – himoyalangan elektr jihozlari boʻlgan shassidan iborat.
  • GAZ-66-05 (1968 – 1985) – ekranlangan elektr jihozlari va vinch joylashgan.
  • GAZ-66-11 (1985 – 1996) – takomillashtirilgan bazaviy modeli.
  • GAZ-66-12 (1985 – 1996) – buyum
  • GAZ-66-14 (1985 – 1996) – himoyalangan elektr jihozlari va quvvat oʻchirish moslamasi boʻlgan shassidan iborat.

Operatorlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ommaviy madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 2010-yilgi Call of Duty: Black Ops oʻyinida GAZ-66 „Vorkuta“ darajasidagi soqchilar uchun transport sifatida ishlatiladi.
  • Bu haqda 1991-yil Tom Klensi Barcha qo'rquvlar yig'indisi romanida eslatib oʻtilgan.
  • Top Gear telekoʻrsatuvining ruscha versiyasida avtomobilning kuchli tomonlari sinovdan oʻtkazildi: kuzov qismining ustiga qurilish vayronalari tushib ketgan, yoqib yuborilgan va suvga choʻktirib yuborilgan, barcha sinovlardan soʻng, mashina yana harakatlanishda davom etgan.
  • GAZ-66 Jan-Klod Van Damm ishtirokidagi The Expendables 2 filmida suratga olingan.
  • GAZ-66 bu Spintires: MudRunner oʻyinidagi yuk mashinasi boʻlib, mualliflik huquqi daʼvolari tufayli B-66 nomi bilan atalgan.
  • 2019-yil HBO mini-serialida Chernobilda yuk mashinasi Sovet Kimyoviy qoʻshinlari qoʻmondoni general-polkovnik Vladimir Pikalov tomonidan radiatsiya oʻtkazish uchun ishlatiladi. Shikastlangan elektr stantsiyasida oʻlchashda, old tomoniga yuqori diapazonli dozimetr qoʻyilgan va qoʻrgʻoshin choyshablar qoplagan idishlar bilan jihozlangan.


Texnik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

GAZ-66-1 ni texnik xususiyatlari[7][8].

Dizayni
  • Kabinani oldinga yoʻnaltirish dizayni, 2 oʻrinli kabina + orqada 21 ta yoʻlovchi oʻrni.
  • Foydali yuki: 2000 kg bir xil ogʻirlikdagi treyler
  • Suspenziya: barg kamonlari boʻlgan qattiq akslar
Dvigateli
  • Turi- ZMZ-66-06 V8 benzinli, OHV dvigateli; ZMZ-53 ning ogʻir yuk versiyasi[9][10][11].
  • Hajmi: 4254 kubometr, 92 mm (3,622 dyuym), zarba 80 mm (3,150 dyuym)
  • Siqish nisbati: 7,6: 1
  • Chiqish: 120 ot kuchi (89 kVt) @ 3200 aylanish/min
  • Moment: 284,5 N·m (210 lbf·ft) @ 2000-2200 rpm
  • Maks. tezlik 90 km/soat (56 mil/soat) (tezlik boshqariladi)
Tormozlari
  • Turi: Barabanlar, gidravlik boshqaruvli, bitta sxemali, servo yordamli,
  • Toʻxtash masofasi 20 mil/soat, 27'
Oʻlchovlari
  • L×W×H: 5805 mm x 2,322 mm x 2,490 mm (kabina), 2520 mm (chodir)
  • Gʻildirak bazasi: 3300 mm
  • Old/orqa trek: 1820 mm, 1,750 mm
  • Boʻsh ogʻirligi: 3,440 kg
  • Yoqilgʻi baklari: 2 x 105 L
  • Yoqilgʻi tejamkorligi: 31,5 l/100 km
Shinalari
  • Hajmi: 12-18"
  • Bosim: kabinadan markaziy shinalarni shishiruvchi tizim bilan jihozlangan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „GAZ-66 Light Utility Truck | Military-Today.com“. www.military-today.com. Qaraldi: 2019-yil 24-aprel.
  2. ↑ „Maybe the best Soviet truck, Legend of Soviet Union – GAZ-66 | English Russia“. Qaraldi: 2019-yil 24-aprel.
  3. ↑ „Russian 4wd truck GAZ-66 for hunters and off-road travelers | Auto Classifieds |“ (en-US). 2019-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-aprel.
  4. ↑ content. „The Armenian military exercises – Unity 2014“ (en). mil.am. Qaraldi: 2021-yil 20-iyul.
  5. ↑ Force, SRA Karolina Gmyrek, U. S. Air (2003-07-05), English: Republic of Georgia Army Soldiers prepare to setup an antenna atop a GAZ-66 communication van, during the US European Command (USEUCOM) -sponsored Exercise COMBINED ENDEAVOR, held at Lager Aulenbach, Germany. The Exercise is a Partnership for Peace (PfP) exercised hosted by Germany, and is the largest information and communications systems exercise in the world which focuses primarily on Command, Control, Communications, and Computers (C4) interoperability testing and documentation., qaraldi: 2021-05-30
  6. ↑ Testarea nu cunoaşte clipe de respiro // „Oastea Moldovei“, № 11, 2020. str.6-7
  7. ↑ „GAZ-66 | Weaponsystems.net“. weaponsystems.net. Qaraldi: 2019-yil 24-aprel.
  8. ↑ „Основные ТТХ серийного ГАЗ-66-11 (1985–1996)“.
  9. ↑ ZMZ-511: texnicheskie xarakteristiki
  10. ↑ Dvigateli na GAZ 3307
  11. ↑ Dvigateli V8 ZMZ konstruksiya, xarakteristiki, istoriya razrabotki

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=GAZ-66&oldid=3890056" dan olindi