GAZ-53
GAZ-53 – 1961-yildan 1993-yilgacha Gorkiy avtomobil zavodi tomonidan ommaviy ishlab chiqarilgan Sovet oʻrta yuk mashinasi.
GAZ-53 uchinchi (Ford Model TT (1917-1925) dan keyin, Ford Model TT (1925-1927), Ford Model AA (1927-1929), Ford Model AA (1930-1931), GAZ-AA / MM va GAZ-51) GAZ yuk mashinalarining avlodi. U GAZ-53F (1961-1967), GAZ-53A (1965-1983) va GAZ-53-12 (1983-1993) nomlari ostida ommaviy ishlab chiqarilgan.
Keyingi modifikatsiyalari bilan GAZ-53 sobiq SSSR hududida eng mashhur yuk mashinasi boʻlgan. Umumiy ishlab chiqarish 4 milliondan ortiq avtomobilni tashkil etgan.
1964-yildan 1993-yilgacha GAZ-52 ishlab chiqarildi – GAZ-51 yuk mashinasining olti silindrli dvigateli va undan yuqori yuk koʻtaruvchi GAZ-53 avtomobilining tarkibiy qismlari va qismlaridan foydalangan holda ishlab chiqarilgan gibrid model.
Seriya tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uchinchi avlod GAZ yuk mashinalarining namunaviy assortimentiga yuk koʻtarish qobiliyati 3,0 (keyinchalik 3,5, 4,0 va 4,5 tonna) boʻlgan. GAZ-53 bilan bir qatorda, yuk koʻtarish qobiliyati 2,5 tonna boʻlgan GAZ-52 va bitta va bitta yuk koʻtaruvchi avtomobillar kiradi. yarim tonna GAZ-56 (ommaviy ishlab chiqarilmagan) va yuk koʻtarish quvvati 1,2 tonna boʻlgan toʻliq gʻildirakli GAZ-62 va yuk koʻtarish qobiliyati 2 tonna boʻlgan GAZ-66 1963-yilda ishlab chiqarilgan Erta GAZ-53F avtomobillari mavjud edi yuk koʻtarish quvvati 3,5 tonnani tashkil etdi, ammo foydalanish natijalarini hisobga olgan holda u 3,0 tonnaga qisqartirildi. Modernizatsiya qilingan GAZ-53A (1965-1983) modeli 4 tonna, GAZ-53-12 (1983-1993) modeli esa 4,5 tonna edi.
Dvigatel Gaz-53 (ZMZ-53) Gaz-13 dvigateli (ZMZ 13) asosida ishlab chiqilgan, ammo boshqa hajmga ega (5,5 litrga nisbatan 4,2), turli oʻlchamlar, ogʻirlik va almashtirilmaydigan qismlarga ega.
GAZ-53 va GAZ-52 avtomobillari birlashtirilgan kabina bilan jihozlangan. GAZ-53F avtomobillarining asboblar panelida ampermetr va yogʻ bosimi koʻrsatkichi yoʻq edi. Buning oʻrniga ogohlantirish chiroqlari bor edi. Birinchi GAZ-53A kabinalari soat bilan jihozlangan. Radiator qoplamasining uchta asosiy turi mavjud:
- Qoplamaning birinchi ishlab chiqarish versiyasi uchun dizayn echimining umumiy gʻoyasi dastlabki ZIL-130 qoplamasiga oʻxshardi: tepada faralar, pastda yon chiroqlar va qoplamaning oʻzi murakkab (egri) profilga ega edi. Ushbu turdagi GAZ-52-03 va birinchi GAZ-53F ga toʻgʻri keldi.
- 1975-yildan beri yon chiroqlar tepada, faralar ustida. Qoplama profili deyarli bir xil boʻlib qoldi[1]. Bular GAZ-53 va GAZ-53A.
- 1984-yil iyun oyidan boshlab qoplamaning navbatdagi, soʻnggi versiyasi paydo boʻldi, „qaygʻuli“ (yoki butunlay tekis) – panjara teshiklari vertikal ravishda kengaytirildi, yon chiroqlarning har biri oʻz chetiga yaqinlashdi. Ushbu modifikatsiya (odatda majburiy dvigatel bilan) GAZ-53-12.
Va bir yil oʻtgach, barcha yangi avtomashinalarda standart sifatida old tomondan birlashtirilgan ikki chiroqli, oʻlchamlari teng boʻlmagan, toʻq sariq-shaffof linzalar, yangi turdagi „yon chiroqlar“ oʻrnatildi. Bundan tashqari, GAZ-53 va GAZ-52 oʻrtasidagi tashqi farqlar gʻildirak diskalari edi, shuning uchun GAZ-52 va uning modifikatsiyalarida oltita shamollatish teshiklari boʻlgan diskalar va 220-508 (7,50-20 dyuym) oʻlchamdagi shinalar bor edi. GAZ-53 da biroz kattaroq shinalar oʻrnatildi – 240-508 (8,25-20 dyuym) va 120° burchak ostida joylashgan uchta teshikli gʻildiraklar. Keyinchalik GAZ-53F avtomashinalarida 180° burchak ostida joylashgan ikkita teshikli gʻildiraklar oʻrnatildi. 1963-yilda ishlab chiqarilgan GAZ-53F avtomashinalarining diskalarida yon va qulflash halqalari mavjud edi. Keyinchalik bu avtomobillarning gʻildiraklari bitta halqa bilan jihozlana boshladi. 1964-yilda ishlab chiqarilgan GAZ-53F avtomashinalarida bamperda „apron“ paydo boʻldi.
Ijodkorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
GAZ mutaxassislari:
- Bosh dizayner – A. D. Prosvirnin
- Etakchi dizaynerlar – B. I. Shixov, V. D. Zapoynov
- ZMZ-53 dvigatelining yetakchi konstruktori P. E. Sirkin .
GAZ-53 ning texnik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Dvigatel: ZMZ-53 /53-11 Zavoljskiy motor zavodi, 115/120 l. s./3200 rpm /min.
- V8, 4 zarbli, karbüratör, 4254 sm³. Teshik / zarba: 92/80 mm
- Vites qutisi : 4 oldinga + 1 teskari
- Uzunligi: 6395 mm,
- kengligi: 2280 mm,
- balandligi: 2190 mm
- Gʻildirak bazasi : 3700 mm,
- erni tozalash : 265 mm
- Ogʻirligi : 3200 kg
- Yuk koʻtarish qobiliyati: 4500 kg
- Shina oʻlchami: 240-508 mm
- Yoqilgʻi bakining hajmi: 90 l
- Magistral yoʻlda toʻliq yuk bilan maksimal tezlik: 90 km / soat
- 40 km/soat tezlikda yoqilgʻi sarfini nazorat qilish: 24 l/100 km
Modifikatsiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avtotransport vositalariga asoslangan[tahrir | manbasini tahrirlash]
- MPR-9924 (mobil taʼmirlash ustaxonasi) – GAZ-53 yoki GAZ-52-01 rusumli avtomashinalarning shassilarida joylashgan koʻchma taʼmirlash ustaxonasi .
- TSHN-2.5A – GAZ-53B samosvaliga asoslangan pichan va somon toʻplarini tashuvchi (SSSR qishloq xoʻjaligi uchun seriyali ishlab chiqarish 1977-yilda boshlangan)[2].
1967[3] – 1991-yillarda GAZ-53A va GAZ-53-12 yuk mashinalari Shumen yuk mashinalari zavodi tomonidan Sovet yigʻish toʻplamlaridan yigʻildi. Shu bilan birga, 1970-yillarning boshidan avtomobillar Varna dvigatel zavodi tomonidan ishlab chiqarilgan 80 ot kuchiga ega dizel dvigatel bilan jihozlangan[4].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Сходства и различия семейств ГАЗ-52/53“. 2014-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 17-aprel.
- ↑ Mashini dlya kormoproizvodstva // Yejegodnik Bolshoy Sovetskoy Ensiklopedii, 1978 (vip. 22). M., „Sovetskaya ensiklopediya“, 1978. str.529
- ↑ Integratsiya – buduщee bolgarskogo avtomobilestroeniya // „Bolgariya“, № 6, 1978. Str. 7-9
- ↑ Bolgariya avtomobilnaya // „Za rulyom“, № 9, 1984. Str. 4-5