Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Anorboyeva Rayhona

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Amerika Qo'shma Shtatlari prezidentlari ro'yxati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amerika Qoʻshma Shtatlari prezidenti bir vaqtning o'zida Qoʻshma Shtatlarning davlat va hukumat boshligʻi[1] boʻlib, saylovchilar kollegiyasi orqali toʻrt yillik muddatga bilvosita saylanadi.[2] Ofis egasi federal hukumatning ijroiya bo'limiga rahbarlik qiladi va Qo'shma Shtatlar Qurolli Kuchlarining bosh qo'mondoni hisoblanadi.[3] Ofis 1789-yilda tashkil etilganidan beri 46 ta prezidentlik lavozimida 45 kishi xizmat qilgan. Birinchi prezident Jorj Vashington saylovchilar kollegiyasining bir ovozdan saylangan davlat rahbarilaridan[4] biri, Grover Klivlend ketma-ket ikki muddat prezident sifatida saylandi va shu sababli Amerika Qo'shma Shtatlarining 22 va 24-prezidenti hisoblanadi.[5]Amaldagi prezident — Jo Bayden.[6]

1841-yilda lavozimga kirishganidan 31 kun o'tib vafot etgan Uilyam Genri Xarrisonning prezidentlik muddati Amerika tarixidagi eng qisqa vaqt bo'ldi. [7]Franklin D. Ruzvelt 1945-yilda to'rtinchi muddatining erta vafotidan oldin eng uzoq, ya'ni o'n ikki yildan ortiq prezident bo'ldi. U ikki muddatdan ortiq boshqargan yagona AQSh prezidentidir.[8] 1951-yilda Amerika Qo'shma Shtatlari Konstitutsiyasiga yigirma ikkinchi marta tuzatish kiritilgandan beri hech kim ikki martadan ortiq prezidentlikka saylanishi mumkin emas.[9]

To'rt prezident tabiiy sabablarga ko'ra o'z prezidentlik davrida vafot etdi (Uilyam Genri Xarrison, Zakari Teylor, Uorren G. Xarding va Franklin D. Ruzvelt), to'rt nafari o'ldirildi (Abraham Linkoln, Jeyms A. Garfild, Uilyam MakKinli va Jon F. Kennedi) va biri iste'foga chiqdi (Richard Nikson, impichmentga duch kelmoqda).[10]Jon Tayler prezidentlik muddati davomida prezidentlik lavozimini egallagan birinchi vitse-prezident edi va buni amalga oshirgan vitse-prezident o'z prezidentligi bilan to'liq ishlaydigan prezident bo'lishi haqidagi pretsedentni o'rnatdi.[11]

O'z tarixining ko'p qismi davomida Amerika siyosatida siyosiy partiyalar hukmronlik qilgan. Konstitutsiya siyosiy partiyalar masalasida sukut saqlaydi va u 1789-yilda kuchga kirgan paytda hech qanday uyushgan partiyalar mavjud emas edi. 1-Kongress yig'ilishidan ko'p o'tmay, siyosiy guruhlar Aleksandr Hamilton va Tomas Jefferson kabi hukmron Vashington ma'muriyati rasmiylari atrofida to'plana boshladilar.[12] Siyosiy partiyalarning xalqni birlashtirib turgan nozik birlikni buzish qobiliyatidan xavotirlangan Vashington sakkiz yillik prezidentligi davomida hech qanday siyosiy fraksiya yoki partiya bilan aloqasi yoʻq boʻlib qoldi. U hech qachon siyosiy partiyaga aloqador bo'lmagan AQShning yagona prezidenti bo'lgan va shunday bo'lib qoladi.[13]

Prezidentlar ro'yxati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1789 yildan hozirgi kungacha AQSh prezidentlari ro'yxati.

[tahrir | manbasini tahrirlash]
No. Rasmi F.I.Sh.

(yashagan yili)

Prezidentlik davri Partiyasi Vitsa-prezidenti
1 Jorj Vashington

(1732–1799)

30 Aprel, 1789

4 Mart, 1797

- Jon Adams
2 Jon Adams

(1735–1826)

4 Mart, 1797

4 Mart, 1801

Federalist Tomas Jefferson
3 Tomas Jefferson

(1743–1826)

4 Mart, 1801

4 Mart 1809

Demokratik -respublikachi Aaron Burr
Jorj Klinton
4 Jeyms Madison

(1751–1836)

4 Mart 1809

4 Mart 1817

Demokratik -respublikachi Jorj Klinton
Vakant

1812-yil 20-aprelgacha


Elbridge Gerry
Vakant

1814-yil 23-noyabrgacha

5 Jeyms Monro

(1758–1831)

4 Mart 1817

4 Mart 1825

Demokratik -respublikachi Daniel D. Tompkins
6 Jon Kvinsi Adams

(1767–1848)

4 Mart 1825

4 Mart 1829

Demokratik -respublikachi
Milliy respublikachi
Jon C. Kalxun
7 Endryu Jekson

(1767–1845)

4 Mart 1829

4 Mart 1837

Demokratik Jon C. Kalxun
Vakant

1832-yi 28-dekabrgacha


Martin Van Buren
8 Martin Van Buren

(1782–1862)

4 Mart 1837

4 Mart 1841

Demokratik Richard Mentor Jonson
9 Uilyam Genri Xarrison

(1773–1841)

4 Mart 1841

4 Mart 1841

- Jon Tayler
10 Jon Tayler

(1790–1862)

4 Mart 1841

4 Mart 1845

- Bo'sh-prezidentlik
11 Jeyms K. Polk

(1795–1849)

4 Mart 1845

4 Mart1849

Demokratik Jorj M. Dallas
12 Zachari Teylor

(1784–1850)

4 Mart 1849

9 Iyul 1850

- Millard Fillmor
13 Millard Fillmor

(1800–1874)

9 Iyul 1850

4 Mart 1853

- -
14 Franklin Pirs

(1804–1869)

4 Mart 1853

4 Mart 1857

Demokratik Uilyam R. King
Vakant

1853-yil 18-aprelgacha

15 Jeyms Buchanan

(1791–1868)

4 Mart 1857

4 Mart , 1861

Demokratik Jon C. Breckinridge
16 Avraam Linkoln

(1809–1865)

4 Mart 1861

15 Aprel 1865

Respublikachi
Milliy ittifoq
Gannibal Hamlin
Endryu Jonson
17 Endryu Jonson

(1808–1875)

15 Aprel 1865

4 Mart 1869

Milliy ittifoq
Demokratik
-
18 Uliss S. Grant

(1822–1885)

4 Mart 1869

4 Mart 1877

Respublikachi Shuyler Kolfaks
Genri Uilson
Vakant

1875-yil 22-noyabrgacha

19 Ruterford B. Hayes

(1822–1893)

4 Mart 1877

4 Mart 1881

Respublikachi Uilyam A. Uiler
20 Jeyms A. Garfild

(1831–1881)

4 Mart 1881

19 Sentabr 1881

Respublikachi Chester A. Artur
21 Chester A. Artur

(1829–1886)

19 Sentabr 1881

4 Mart 1885

Respublikachi -
22 Grover Klivlend

(1837–1908)

4 Mart 1885

4 Mart 1889

Demokratik Tomas A. Xendriks
Vakant

1885-yil 25-noyabrgacha

23 Benjamin Xarrison

(1833–1901)

4 Mart 1889

4 Mart 1893

Respublikachi Levi P. Morton
24 Grover Klivlend

(1837–1908)

4 Mart 1893

4 Mart 1897

Demokratik Adlay Stivenson I
25 Uilyam MakKinli

(1843–1901)

4 Mart 1897

14 Sentabr 1901

Respublikachi Garret Xobart
Vakant

1899-yil 29-noyabr


Teodor Ruzvelt
26 Teodor Ruzvelt

(1858–1919)

14 Sentabr1901

4 Mart 1909

Respublikachi Vakant

1905-yil 4-martgacha


Charlz V. Feyrbanks
27 Uilyam Xovard Taft

(1857–1930)

4 Mart 1909

4 Mart 1913

Respublikachi Jeyms S. Sherman
Vakant

1912-yil 30-oktabrgacha

28 Vudro Vilson

(1856–1924)

4 Mart 1913

4 Mart1921

Demokratik Tomas R. Marshall
29 Uorren G. Xarding

(1865–1923)

4 Mart 1921

2 Avgust 1923

Respublikachi Kalvin Kulidj
30 Kalvin Kulidj

(1872–1933)

2 Avgust 1923

4 Mart 1929

Respublikachi Vakant

1925 4-martgacha


Charlz G. Dous
31 Gerbert Guver

(1874–1964)

4 Mart 1929

4 Mart 1933

Respublikachi Charlz Kertis
32 Franklin D. Ruzvelt

(1882–1945)

4 Mart1933

12 Aprel 1945

Demokratik Jon Nens Garner
Genri A. Uolles
Garri S. Truman
33 Garri S. Truman

(1884–1972)

12 Aprel 1945

20 Yanvar 1953

Demokratik Vakant

1949-yil 20-yanvargacha


Alben V. Barkli
34 Duayt D. Eyzenxauer

(1890–1969)

20 Yanvar 1953

20 Yanvar 1961

Respublikachi Richard Nikson
35 Jon F. Kennedi

(1917–1963)

20 Yanvar 1961

22 Noyabr 1963

Demokratik Lyndon B. Johnson
36 Lindon B. Jonson

(1908–1973)

22 Noyabr 1963

20 Yanvar 1969

Demokratik Vakant

1965-yil 20-yanvargacha


Xubert Xamfri
37 Richard Nikson

(1913–1994)

20 Yanvar 1969

9 Avgust 1974

Respublikachi Spiro Agnyu
Vakant

1973-yil 10-oktabrdan 18-dekabrgacha


Jerald Ford
38 Jerald Ford

(1913–2006)

9 Avgust 1974

20 Yanvar 1977

Respublikachi Vakant

1974-yil 19-dekabrgacha


Nelson Rokfeller
39 Jimmi Karter

(b. 1924)

20 Yanvar 1977

20 Yanvar 1981

Demokratik Valter Mondeyl
40 Ronald Reygan

(1911–2004)

20 Yanvar 1981

20 Yanvar 1989

Respublikachi Jorj H. V. Bush
41 Jorj H. V. Bush

(1924–2018)

20 Yanvar 1989

20 Yanvar 1993

Respublikachi Den Quayle
42 Bill Klinton

(b. 1946)

20 Yanvar 1993

20 Yanvar 2001

Demokratik Al Gore
43 Jorj H. V. Bush

(b. 1946)

20 Yanvar 2001

20 Yanvar 2009

Respublikachi Dik Cheyni
44 Barak Obama

(b. 1961)

20 Yanvar 2009

20 Yanvar 2017

Demokratik Jo Bayden
45 Donald Tramp

(b. 1946)

20 Yanvar 2017

20 Yanvar 2021

Respublikachi Mayk Pens
46 Jo Bayden

(b. 1942)

20 Yanvar 2021

Amaldagi

Demokratik

Foydalangan adabiyotlar ro'yxati

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. Rossiter (1962), p. 86.
  2. Shugart (2004), 633–636-betlar.
  3. Epstein (2005), p. 318.
  4. Matuz (2001), 2-bet. xxii.
  5. Schaller & Williams (2003), p. 192.
  6. whitehouse.gov (g).
  7. McHugh & Mackowiak (2014), 990-995-betlar.
  8. Skau (1974), 246–275-betlar.
  9. Peabodi va Gant (1999), p. 565.
  10. Abbott (2005), 627–644-betlar.
  11. Dinnershteyn (1962), 447-451-betlar.
  12. AQSh saylovlari bo'yicha qo'llanma (2010), p. 197; Nardulli (1992), b. 179.
  13. LOC (2); Jamison (2014).
  1. Rossiter (1962), p. 86., 1962. 
  2. Shugart (2004), 633–636-betlar.. 
  3. Epstein (2005), p. 318.. 
  4. Matuz (2001), 2-bet. xxii.. 
  5. Schaller & Williams (2003), p. 192.. 
  6. (g). „Jo Bayden“.
  7. McHugh & Mackowiak (2014), 990-995-betlar.. 
  8. Skau (1974), 246–275-betlar.. 
  9. Peabodi va Gant (1999), p. 565.. 
  10. Abbott (2005), 627–644-betlar.. 
  11. Dinnershteyn (1962), 447-451-betlar.. 
  12. AQSh saylovlari bo'yicha qo'llanma (2010), p. 197. 
  13. Nardulli (1992), b. 179. LOC (2); Jamison (2014)..