Emilija Vileišienė

Emilija Vileišienė
	Emilija Jasmantaitė
	; Vileišienė 1914-yilda
Tavalludi	13-yanvar 1861-yil; Kishinyov, Bessarabiya gubernatorligi, Rossiya Imperiyasi
Vafoti	26-avgust 1935-yil ; (74 yoshda); Vilnyus, Ikkinchi Polsha Respublikasi
Fuqaroligi	Litva
Taʼlimi	Smolniy Instituti
Millati	Lithuanian
Turmush oʻrtogʻi	Antanas Vileišis

Emilija Vileišienė née Jasmantaite (1861–1935) – litvalik jamoat faoli. Zodagon oilada tugʻilgan, u Smolniy institutida oʻqigan va katta akasi bilan Sankt-Peterburg va Kavkazda yashagan. Akasi ogʻir kasal boʻlib qolganda, ular Vilnyusga koʻchib oʻtishgan, u yerda Vileišiene turmush oʻrtogʻi Antanas Vileišis bilan uchrashadi. Ayni vaqtda Litva madaniy hayotida faollik koʻrsatadi. U Vilnyusdagi Litva oʻzaro yordam jamiyati, xizmatchilar uchun Avliyo Zita jamiyati, madaniy Ruta jamiyati kabi turli Litva tashkilotlarining faol aʼzosi boʻlgan. Birinchi jahon urushi yillarida u Litva urush jabrdiydalariga yordam koʻrsatish jamiyati boshqaruvi aʼzosi boʻlgan. U urush qochqinlariga yordam koʻrsatishni tashkil etishda faollik koʻrsatgan. Urushdan keyin u Vilnyusda qoladi va Polsha hukumati tomonidan bir necha marta hibsga olinganiga qaramay, faol jamoatchilik hayotini davom ettirdi. 1928—1930-yillarda u koʻplab litvalik-amerikalik jamoalarni aylanib, yetimlar va kambagʻallar uchun xayriya yigʻadi.

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vileišienė 1861-yil 13-yanvarda Kishinyovda tugʻilgan. Kishinyovda otasi Rossiya imperatorlik armiyasi safida boʻlgan^[1]. Uning ota-onasi Samogitiyadan kelgan Litva zodagonlaridan biri edi. 1870-yilda u olijanob qizlar uchun Smolniy institutiga taʼlim olish uchun yuborilgan. Taʼlim 12 yil davom etadi hamda fizika va geografiyadan tortib raqs va xulq-atvorga qadar keng koʻlamli fanlarni qamrab oladi^[2].

Uning akasi Jonas Jasmantas (1849—1906-yillar) Sankt-Peterburg universitetida oʻqigan va uni tugatgandan soʻng Rossiya Imperiyasi Moliya vazirligiga ishga joylashadi. 1875-yilda ota-onasi vafot etgandan soʻng, Vileišiene akasi bilan birga yashay boshlaydi va Sankt-Peterburgda Litva madaniy hayotiga qoʻshiladi^[1]. U akasining orqasidan Kavkazga boradi, Jasmantas u yerda yetti yil davomida moliyaviy inspektor lavozimida ishlaydi. Ular Sankt-Peterburgga qaytib kelishadi. Jasmantas 1894-yilda qattiq kasal boʻlib qoladi. Vileišienė oʻz vaqtini Pyatigorskda akasi bilan oʻtkazadi^[1].

Vafoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Emilija Vileišienė 1935-yil 26-avgustda yanvar oyida sodir boʻlgan Avliyo Nikolay cherkovidagi yurak xurujidan soʻng vafot etgan. Uning dafn marosimida koʻplab litvalik faollar ishtirok etgan va u Rasos qabristoniga dafn etilgan^[1].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Aničas, Jonas „E. Vileišienė: iki galo ištikima Vilniui“ (lt). Lietuvos žinios (2015-yil 18-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.^{[sayt ishlamaydi]}
↑ Baškienė, Rasa „Emilija Vileišienė – Lietuvos karalienė be sosto“ (lt). Bernardinai.lt (2015-yil 26-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.

[anicas-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Aničas, Jonas „E. Vileišienė: iki galo ištikima Vilniui“ (lt). Lietuvos žinios (2015-yil 18-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.^{[sayt ishlamaydi]}

[baski-2] Baškienė, Rasa „Emilija Vileišienė – Lietuvos karalienė be sosto“ (lt). Bernardinai.lt (2015-yil 26-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.

[1]

[2]