Ekvador A seriyasi
| Davlat |
 Ekvador |
|---|---|
| Konfederatsiya | CONMEBOL |
| Futbol tuzilmasidagi oʻrni | 1 |
| Tashkil etilgan | 1957 |
| Jamoalar soni | 16 |
| Pastki liga | Serie B |
| Ichki kuboklar |
Ekvador kubogi Ekvador Superkubogi |
| Xalqaro musobaqalar |
Copa Libertadores Copa Sudamericana Recopa Sudamericana |
| Amaldagi chempion | Aucas (1st title) |
| Eng koʻp marta chempion | Barcelona (16 titles) |
| Toʻpurarlar | Ermen Benítez (191) |
| Veb-sayt | ligapro.ec |
| Amaldagi oʻyin | 2023 Serie A season |
Liga Pro Bet593, oddiygina Liga Pro yoki A Seriya sifatida tanilgan, Ekvadordagi professional futbol ligasi. Ekvador futbol ligasi tizimining yuqori qismida bu mamlakatning asosiy futbol musobaqasidir. 16 ta klub oʻzaro kurash olib boragan va Primera toifasining quyi darajasi boʻlgan B Seriya bilan yuqori ligaga koʻtarilish va quyi ligaga tushish tizimidan foydalanagan. Mavsum fevraldan dekabrgacha davom etgan va odatda bir necha bosqichda bahslanagan.
Dastlab liga boʻlmagan boʻlsa-da, A Seriya Ekvadorning ikki mintaqaviy ligalarining eng yaxshi jamoalari oʻrtasidagi milliy chempionatda ildiz otgan. Dastlabki 9 ta turda Guayaquil va Quito jamoalari oʻzlarining professional mintaqaviy ligalari orqali musobaqada qatnashishgan. 1967-yilda tegishli ligani shakllantirish uchun saralash formatidan voz kechgan. 1957yilda beri turnir har yili oʻtkazib kelinmoqda (1958 va 1959-yillar bundan mustasno); 2005-yilgi mavsumda ikkita chempion boʻlgan. U IFFHS tomonidan 2022 yil uchun dunyoning 11-eng kuchli futbol ligasi va Janubiy Amerikadagi 4-eng kuchli liga sifatida qayd etilgan[1].
11 ta klub Ekvador chempioni boʻlgan, ammo toʻrtta jamoa jami 54 ta chempionatga ega. Eng muvaffaqiyatli klub – 16 ta chempionlik unvoniga ega „Barselona“. Aucas – amaldagi chempion.
Liga Formati[tahrir | manbasini tahrirlash]
A Seriya milliy chempionati formati doimiy ravishda oʻzgarib turgan. Eng keng tarqalgan format ikki bosqichli turnir boʻlib, unda jamoalar chempionni aniqlash uchun mini-ligaga (ispancha: Liguilla) yoʻllanma olgan. Joriy format 2010-yilgi mavsum uchun joriy qilingan va uch bosqichdan iborat. Birinchi va ikkinchi bosqichlar har biri ikki davra formatiga amal qilgan. Har bir bosqich gʻoliblari chempionlik uchun uchinchi bosqichda bir-biriga qarshi oʻynaygan. Uchinchi bosqichda umumiy jadvaldagi keyingi ikki eng yaxshi jamoalar oʻrtasida uchinchi oʻrin uchun oʻyin ham boʻlib oʻtgan. Agar bitta jamoa birinchi va ikkinchi bosqichda gʻolib chiqsa, ular avtomatik ravishda chempion boʻlgan. Bunda umumiy jadvaldagi ikkinchi va uchinchi eng yaxshi jamoalar ikkinchi oʻrin uchun oʻzaro oʻynagan.
Chiqib ketish ikkinchi bosqichdan keyin amalga oshirilgan va birinchi ikki bosqichning umumiy jadvali yordamida aniqlangan. Jamoalar chempionlikni qoʻlga kiritish va quyi ligaga tushib ketmaslik uchun oʻynash bilan bir qatorda, keyingi mavsumda Libertadores kubogi va Sudamerikana kubogi uchun ham kurash olib borgan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ekvadordagi barcha futbol havaskorlar darajasida 1950-yilgacha Guayas futbol assotsiatsiyasi (ispancha: Asociación de Fútbol del Guayas [AFG]) professionalga aylanib, filial klublari uchun (Guayakildagi klublar uchun) birinchi professional turnirini oʻtkazgunga qadar oʻynalgan. Guayaquil professional futbol chempionati (ispancha: Campeonato Professional de Fútbol de Guayaquil) birinchi marta 1951-yilda oʻtkazilgan va uni Rio Guayas qoʻlga kiritgan. 1954-yilda Pichincha futbol assotsiatsiyasi (hozirgi Asociación de Fútbol No Amatur de Pichincha [AFNA]) oʻz filiallari uchun (Kito va Ambato klublari uchun) professional boʻlishga va oʻzlarining professional turnirlarini oʻtkazishga qaror qildilar. Birinchi Andlararo Professional Chempionat (ispancha: Campeonato Professional Interandino) 1954-yilda oʻtkazilgan va LDU Kito tomonidan gʻolib boʻlgan.
Ikki turnir Ekvadordagi eng yuqori darajadagi futbol ligalari edi, ammo har birining chempioni milliy chempion boʻlishga daʼvo qila olmagan. Bu 1957-yilda ikki liga gʻoliblari uchun milliy futbol turniri tashkil etilganida oʻzgargan. Birinchi Ekvador futbol chempionati 1957-yilgi Campeonato Professional de Fútbol de Guayaquil (mos ravishda Emelec va Barselona) chempioni va ikkinchi sovrindori hamda 1957-yilgi Campeonato Professional Interandino chempioni va ikkinchi sovrindori (Deportivo Kito va Aucas) oʻrtasida boʻlib oʻtgan. mos ravishda). Emelec turnirda gʻolib chiqgan va Ekvadorda futbol boʻyicha birinchi milliy chempion boʻlgan.
1958-va 1959-yillarda chempionat oʻtkazilmagan. Turnir 1957-yildagi kabi formatda 1960-yilda qaytgan. Bu safar maydon toʻrtta jamoadan sakkizta jamoaga koʻpaygan. Bu format 1967-yilgacha davom etgan va bir qator oʻzgarishlar yuz bergan: 1) 1967-yilgi mavsumdan keyin mintaqaviy turnirlar toʻxtatilgan; 2) 1968-yildan boshlab milliy chempionatda ishtirok etayotgan jamoalar endi Primera toifasiga kirgan; va 3) Ekvador futbolining ikkinchi darajasi (Segunda Categoría) ishga tushirilgan va 1967-yilda quyi ligaga tushirish va koʻtarilish tizimi boshlangan.
1971-yilda Primera Categoría ikki seriyaga boʻlingan: A Seriya va B Seriya. A seriya klub futbolining eng yuqori darajasi boʻlishi kerak edi, B seriya esa ikkinchi va Segunda uchinchi boʻlgan. 1983–1988-yillar oraligʻida B seriya Segundaga birlashtirilgan, ammo A seriya davom etgan. B seriya 1989-yilda qaytarilgan va shundan beri ikkinchi daraja boʻlib qolmoqda.
2005-yilda Campeonato Ecuatoriano bir yil ichida ikkita chempionni qoʻlga kiritish uchun ikkita turnirga boʻlingan. Ikki turnir Apertura va Klausura deb nomlangan. Turnir 2006-yilda bir yillik formatga qaytgan.
Klublar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1957-yilning birinchi mavsumidan buyon A Seriyada jami 55 ta klub qatnashgan."Barselona" hech qachon quyi ligaga tushmagan yagona klub boʻlsa-da, hech bir klub har mavsumda oʻynamagan. Bu anomaliya 1964-yilgi musobaqa uchun Guayaquil (jumladan, Barselona va Emelek) jamoalari milliy chempionatda ishtirok etishdan bosh tortgani bilan bogʻliq.
2023-yilgi mavsumda A seriyada quyidagi 16 ta klub ishtirok etgan. 2023-yilgi mavsumda A seriyada quyidagi 16 ta klub ishtirok etagan.
Libertad
Quito teams:
Aucas
Cumbayá
LDU Quito
Universidad Católica
El Nacional
Ambato teams:
Mushuc Runa
Técnico Universitario
Guayaquil teams:
Barcelona
Emelec
Guayaquil City
| Jamoa | Shahar | Stadion | Sigʻimi |
|---|---|---|---|
| Aucas | Kito | Gonzalo Pozo Ripalda | 21,689 |
| Barcelona | Guayaquil | Monumental Banco Pichincha | 57,267 |
| Cumbayá | Quito | Olímpico Atahualpa | 35,258 |
| Delfín | Manta | Jocay | 17,834 |
| Deportivo Cuenca | Cuenca | Banco del Austro Alejandro Serrano Aguilar | 18,549 |
| El Nacional | Quito | Olímpico Atahualpa | 35,258 |
| Emelec | Guayaquil | Banco del Pacífico Capwell | 40,020 |
| Gualaceo | Azogues | Jorge Andrade Cantos | 14,000 |
| Guayaquil City | Guayaquil | Christian Benítez Betancourt | 10,152 |
| Independiente del Valle | Sangolquí | Banco Guayaquil | 12,000 |
| LDU Quito | Quito | Rodrigo Paz Delgado | 41,575 |
| Libertad | Loja | Reina del Cisne | 14,935 |
| Mushuc Runa | Ambato | COAC Mushuc Runa | 8,200 |
| Orense | Machala | 9 de Mayo | 16,456 |
| Técnico Universitario | Ambato | Bellavista Universidad Indoamérica | 16,467 |
| Universidad Católica | Quito | Olímpico Atahualpa | 35,258 |
Yillar boʻyicha chempionlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Barselona" 16 ta chempionlikni qoʻlga kiritgan boʻlsa, Emelec 14 ta chempionlik, „El Nacional“ 13 ta, LDU Kito 11 ta, „Deportivo Kito“ 5 ta, „Deportivo Kuenka“, „Olmedo“, „Delfin“, „Everest“ va „Independiente del Valle“ esa bittadan chempionlik unvoniga ega boʻlgan. Bir nechta chempionlikni qoʻlga kiritgan barcha klublar kamida bir marta ketma-ket chempionlikni qoʻlga kiritgan. „El Nacional“ va „Emelec“ ketma-ket 3 ta chempionlikni qoʻlga kiritgan ikkita klub boʻlib, „El Nacional“ 1976–1978-yil va 1982–1984-yillarda ikki marta, CS Emelec esa 2013-2015-yillarda gʻalaba qozongan.
Klublar boʻyicha unvonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| № | Klub | Gʻoliblar | Ikkinchi oʻrin | Gʻalabali yillar | Ikkinchi oʻrinni egallagan yillar |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Barcelona | 16 | 13 | 1960, 1963, 1966, 1970, 1971, 1980, 1981, 1985, 1987, 1989, 1991, 1995, 1997, 2012, 2016, 2020 | 1957, 1962, 1968, 1982, 1986, 1990, 1992, 1993, 2002, 2003, 2005 Apertura, 2014, 2022 |
| 2 | Emelec | 14 | 15 | 1957, 1961, 1965, 1972, 1979, 1988, 1993, 1994, 2001, 2002, 2013, 2014, 2015, 2017 | 1960, 1963, 1966, 1967, 1970, 1989, 1996, 1998, 2006, 2010, 2011, 2012, 2016, 2018, 2021 |
| 3 | El Nacional | 13 | 7 | 1967, 1973, 1976, 1977, 1978, 1982, 1983, 1984, 1986, 1992, 1996, 2005 Clausura, 2006 | 1964, 1972, 1974, 1994, 1999, 2000, 2001 |
| 4 | LDU Quito | 11 | 6 | 1969, 1974, 1975, 1990, 1998, 1999, 2003, 2005 Apertura, 2007, 2010, 2018 | 1977, 1981, 2008, 2015, 2019, 2020 |
| 5 | Deportivo Quito | 5 | 3 | 1964, 1968, 2008, 2009, 2011 | 1985, 1988, 1997 |
| 6 | Deportivo Cuenca | 1 | 5 | 2004 | 1975, 1976, 2005 Clausura, 2007, 2009 |
| Olmedo | 1 | 1 | 2000 | 2004 | |
| Delfín | 1 | 1 | 2019 | 2017 | |
| Vodiy mustaqil | 1 | 1 | 2021 | 2013 | |
| Everest | 1 | — | 1962 | — | |
| Aucas | 1 | — | 2022 | — |
Viloyat boʻyicha unvonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Viloyat | Sovrinlar soni | Klublar |
|---|---|---|
| Guayas | 31 | Barcelona (16), Emelec (14), Everest (1) |
| Pichincha | 31 | El Nacional (13), LDU Quito (11), Deportivo Quito (5), Independiente del Valle (1), Aucas (1) |
| Azuay | 1 | Deportivo Cuenca (1) |
| Manabi | 1 | Delfín (1) |
| Chimborazo | 1 | Olmedo (1) |
Viloyat boʻyicha unvonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Viloyat | Sovrinlar soni | Klublar |
|---|---|---|
| Guayas | 31 | Barcelona (16), Emelec (14), Everest (1) |
| Pichincha | 31 | El Nacional (13), LDU Quito (11), Deportivo Quito (5), Independiente del Valle (1), Aucas (1) |
| Azuay | 1 | Deportivo Cuenca (1) |
| Manabi | 1 | Delfín (1) |
| Chimborazo | 1 | Olmedo (1) |
Barcha vaqtlardagi eng yaxshi gol urgan futbolchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ekvadorlik Ermen Benites 15 mavsum davomida 191 ta gol urgan liganing barcha vaqtlardagi eng yaxshi toʻpurari hisoblanadi. U bir jamoa uchun eng koʻp gol urish boʻyicha ham rekordchi hisoblanadi. Eng faol gol muallifi Ebelio Ordonez[3].
| № | Oʻyinchi | Klub(lar) | Yillar | Gol | Jami gollar |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ermen Benítez |
El Nacional | 1980–90 | 154 | 191 |
| Barcelona | 1991–92 | 19 | |||
| LDU Quito | 1993 | 1 | |||
| Green Cross | 1994 | 12 | |||
| LDU Portoviejo | 1995 | 5 | |||
| 2 | Jorge Ron |
El Nacional | 1972–79 | 94 | 181 |
| Universidad Católica | 1980–84 | 73 | |||
| Macará | 1986 | 6 | |||
| Aucas | 1987 | 8 | |||
| 3 | Ebelio Ordóñez |
Técnico Universitario | 1996 | 13 | 159 |
| El Nacional | 1997–2004; 2006–07 | 137 | |||
| Emelec | 2005 | 0 | |||
| Deportivo Quito | 2008; 2010 | 9 | |||
| 4 |  Ángel Liciardi |
Emelec | 1970–71 | 8 | 154 |
| Deportivo Cuenca | 1972; 1974–77 | 132 | |||
| Barcelona | 1978 | 14 | |||
| 5 | Fabián Paz y Miño |
El Nacional | 1972–88 | 153 | 153 |
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „IFFHS MEN'S STRONGEST NATIONAL LEAGUE IN THE WORLD 2022“. IFFHS. Qaraldi: 2023-yil 20-yanvar.
- ↑ Andrés, Juan Pablo; Espinoza Añazco, Fernando „Ecuador - List of Topscorers“. website. RSSSF (2010-yil 29-yanvar). Qaraldi: 2010-yil 27-noyabr.
- ↑ Espinoza Añazco, Fernando „Ecuador - List of All-Time Topscorers 1957-2009“. RSSSF (2010-yil 29-yanvar). Qaraldi: 2010-yil 6-noyabr.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Official webpage (ispancha)
- Serie A on RSSSF