Kontent qismiga oʻtish

Bolgariya — Polsha munosabatlari

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Polsha–Bolgariya munosabatlari

Polsha
Bolgariya

Bolgariya — Polsha munosabatlari Bolgariya va Polsha oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir sanaladi. Ikki davlat oʻrtasida diplomatik aloqalar XX asrning 20-yillarida Polsha mustaqillikka erishganidan koʻp oʻtmay oʻrnatilgan. Bolgariyaning Varshavada elchixonasi va Vrotslavda faxriy konsullik elchixonasi mavjud. Polshaning Sofiyada elchixonasi mavjud.

Bugungi kunda Polsha va Bolgariya NATO, Yevropa Ittifoqi aʼzolari sanaladi. Birinchisi 1999-yilda NATOga, 2004-yil va 2007-yilda Yevropa Ittifoqiga qoʻshilgan.

Sovuq urush davrida ikkala davlat Varshava shartnomasining aʼzosi hisoblanadi.

Diplomatik munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

13 yil ichida birinchi marta, 2016-yil 18-aprel kuni Polsha prezidenti Anjey Duda davlat tashrifi bilan Sofiyada bo‘lib, uning hamkasbi Rosen Plevneliyev va Bolgariya Bosh vaziri Boyko Borisov bilan uchrashdi. Davlat rahbarlari ishbilarmonlik aloqalarini kengaytirish va xavfsizlik sohasida ikki tomonlama hamkorlikni chuqurlashtirish imkoniyatlarini muhokama qildilar. Prezidentlar Plevneliev, Duda qo‘shma matbuot anjumanida Rossiyani o‘zining „tajovuzkor harakatlaridan“ voz kechib, xalqaro tuzumga „qaytish“ga Ukraina suvereniteti va hududiy yaxlitligini himoya qilishga chaqirdi[1].

Bosh vazir Borisov Polsha Bolgariya uchun „juda muhim davlat“ ekanligini va Sofiya Yevropa Ittifoqi, NATO kontekstida ikki tomonlama munosabatlarning rivojlanishini yuksak qadrlashini taʼkidladi. Mudofaa va xavfsizlik sohasidagi hamkorlik, savdo-iqtisodiy aloqalar va ularning salohiyatini to‘liq ro‘yobga chiqarish imkoniyatlari muhokama qilingan boshqa mavzular bo‘ldi[2].

Prezident Dudaning soʻzlariga koʻra, Sofiyaga tashrifi „ABC formatini amalga oshirish“ — Adriatik, Boltiqboʻyi, Qora dengiz (polshada — Adriatyk, Bałtyk, Morze Czarne) — bu yirik mintaqada transport va energetika infratuzilmasini kengaytirish loyihasi sanaladi. Janob Duda, NATO Boltiqboʻyidan Qora dengizgacha boʻlgan sharqiy qanotini mustahkamlashi kerakligiga „shubha yoʻqligini“ aytdi[3]. Duda va janob Plevneliev qoʻshma bayonotda iyul oyida Varshavada boʻlib oʻtadigan NATO sammiti „Sharqiy Yevropa mamlakatlari xavfsizligi uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega“ ligini taʼkidladilar. Plevneliyev NATOning Markaziy va Sharqiy Yevropadagi ishtirokini kengaytirish, qoʻshimcha mashgʻulotlar oʻtkazish zarurligini taʼkidladi.

Iqtisodiy munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

So‘nggi besh yil ichida ikki davlat o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 2010-yildagi 670 million yevrodan 2015-yilda 1,3 milliard yevroga yetdi[4]. Bolgariya ham polshalik sayyohlar uchun anʼanaviy manzil boʻlib, oʻtgan yili 260 000 polshalik sayyoh Bolgariya kurortlariga tashrif buyurgan. Bolgariya Milliy Statistika Institutining statistik maʼlumotlari maʼlumotlarni tasdiqlaydi, savdo ayirboshlash koʻp yoki kamroq muvozanatli ekanligini koʻrsatadi, Polshadan import oʻsha davrda eksportdan bir oz oshib ketgan[5].

Polshadan sayyohlar tashrifi 2014-yilda[6] 7%ga, 2015-yilda esa 3,2%ga oshdi. 2015-yilda Polsha Bolgariyadagi 10 ta eng muhim turistik bozorlar reytingida 8-o‘rinni egalladi. 2016-yil yanvar oyida Bolgariya Turizm vazirligi 2016-yilda Bolgariyaga tashrif buyuradigan polyaklar sonining 40 foizga oshishini kutayotganini aytdi[7]. Bolgariyaning Sofiya va Varna kabi yirik shaharlari jamoat transporti tizimlari uchun Polshada ishlab chiqarilgan tramvay va avtobuslarni sotib oldi. OAV xabariga koʻra, xaridning umumiy summasi 90 million yevro atrofida baholangan.

Harbiy hamkorlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2015-yil oktabr oyida Bolgariya Polshaning ikkita kompaniyasi bilan mamlakatning MiG-29 qiruvchi samolyotlarining oltita dvigatelini taʼmirlash bo‘yicha shartnoma imzoladi[8]. Sovet harbiy texnikasiga texnik xizmat koʻrsatish va etkazib berish odatda Rossiyaning „MiG“ RAC tomonidan amalga oshirildi, 2015-yil sentyabr oyida shartnoma hali ham amalda edi. Polsha shartnomalarining narxi 6,1 million yevroni tashkil etdi. Bolgariya mudofaa vaziri Nikolay Nenchevning aytishicha, yangi shartnoma 12 million yevroga arzonlashadi. 2015-yil dekabr oyida Polsha Bolgariyaga ikkita zaxira Mig-29 dvigatelini yetkazib berdi, ular qolgan olti dvigatelni taʼmirlashda foydalaniladi[9]. Mart oyi oxirida Bolgariya hukumati qurolli kuchlarini modernizatsiya qilishga qaratilgan 1,2 milliard yevrolik dasturni tasdiqladi[10]. Nenchevning 2015-yil fevralda Varshavaga ish safari chogʻida Polshaning oʻsha paytdagi mudofaa vaziri Tomaş Semonyak Bolgariya Polshaning harbiy islohotlar, oʻquv dasturlari, texnika va harbiy texnika boʻyicha tajribasiga qiziqishini aytdi[11].

Kelgusi loyihalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yil mart oyida Varshavada boʻlib oʻtgan xalqaro konferentsiyada Litva, Polsha, Ruminiya, Slovakiya, Turkiya, Vengriya va Ukraina hukumatlari vakillari „Via Carpatia“ deb nomlangan yangi transport yoʻnalishini qurishni ragʻbatlantirish toʻgʻrisidagi deklaratsiyani imzoladilar. Bolgariya hujjatni imzolamadi, Polsha ommaviy axborot vositalari Polsha hukumatiga Bolgariya loyihani qoʻllab-quvvatlagani va kelajakda qoʻshilishini maʼlum qildi.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Плевнелиев: Русия е непредсказуема, трябва да се откаже от агресията“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  2. ↑ „Премиерът Борисов се срещна с полския президент Анджей Дуда“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  3. ↑ „Prezydent Duda w Bułgarii o NATO i formacie ABC (http://www.tvn24.pl)“. 2017-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  4. ↑ „Президентите на България и Полша определиха като приоритет развитието на транспортната и енергийна инфраструктура в Източна Европа“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  5. ↑ „ТЪРГОВИЯ НА БЪЛГАРИЯ С ЕС ПРЕЗ 2015 ГОДИНА (ПРЕДВАРИТЕЛНИ ДАННИ)“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  6. ↑ „BULGARIAN TOURISM IN FACTS AND FIGURES (JANUARY — DECEMBER 2014)“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  7. ↑ „Ангелкова очаква ръст на френските, германските и полските туристи“. 2017-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  8. ↑ „Bulgaria, Poland Sign Agreement on Repair of MiG-29 Fighter Jets“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  9. ↑ „Poland Delivers First Two Engines for Repair of Bulgaria’s MiG-29 Jets“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  10. ↑ „Bulgaria Approves Major Military Overhaul“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.
  11. ↑ „Siemoniak: Bułgaria zainteresowana współpracą polityczną i techniczną“. 2016-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-aprel.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolgariya_—_Polsha_munosabatlari&oldid=3357468" dan olindi