Avstraliya — Estoniya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Avstraliya — Estoniya munosabatlari

Avstraliya

Estoniya
Diplomatik vakolatxona
Avstraliya elchixonasi Stokgolmda Estoniya elchixonasi Kanberrada
Elchixona
Avstraliyaning Estoniyadagi elchisi Genevieve Clune Estoniyaning Avstraliyadagi elchisi Kersti Eesmaa

Avstraliya va Estoniya oʻrtasida tashqi aloqalar mavjud. Avstraliya Estoniyani birinchi marta 1921-yil 22-sentyabrda tan olgan[1]. Avstraliya 1991-yil 27-avgustda Estoniya mustaqilligini qayta tan olgan birinchi davlatlardan biri boʻlgan. Ikki davlat 1991-yil 21-noyabrda diplomatik munosabatlarni tikladi.

Avstraliya tashqi ishlarini elchixona (2018-yildan) va Tallindagi faxriy konsullik (1995-yildan) orqali olib boradi. Estoniya 2015-yil 18-fevraldan beri Kanberrada elchixonasiga ega boʻlib, u Yangi Zelandiya, Indoneziya va ASEAN bilan aloqalar uchun ham masʼuldir, shuningdek, har bir shtat poytaxtida faxriy konsulliklarga ega[2][3].

Mamlakatni taqqoslash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rasmiy nomi Avstraliya Estoniya
Bayroq
Gerb
Aholisi 25,992,800 1,331,796
Hududi 7,692,024 km² 45,339 km²
Aholi zichligi 3.4/km² 30.6/km²
Poytaxti Kanberra Tallin
Davlat boshqaruvi Federativ Parlamentar konstitutsion monarxiya Unitar parlamentar respublika
Rasmiy tili Ingliz tili Eston tili
Diniy e'tiqodi 43,9 % xristianlik, 38,9 % dinsiz, 3,2 % islom, 2,7 % hinduizm, 2,4 % buddizm, 1,7 % boshqalar, 7,2 % aniqlanmagan 64,9% dinsiz, 34,0% xristianlik: -19,9% pravoslav, -12,0% lyuteran, -2,1% boshqa xristianlar, 1,1% Boshqalar
YaIM (nominal) 1.748 trillion AQSh dollari (67,464 $ aholi jon boshiga) 37.202 milliard AQSh dollari (27,971 $ aholi jon boshiga)
Inson taraqqiyoti indeksi 0,939 0.890
Xalqaro qoʻngʻiroq kodi +61 +372
Pul birligi Avstraliya dollari Yevro

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya tashqi ishlar vaziri Juli Bishop (chapda) Kaljurandning 2016-yil fevral oyida Avstraliyaga tashrifi chogʻida Estoniya tashqi ishlar vaziri Marina Kaljurand bilan uchrashdi.

Estoniya Rossiya imperiyasining bir qismi sifatida (Vilna va Grodno gubernatorliklari doirasida) Avstraliyadagi dastlabki diplomatik faoliyatini amalga oshirgan. 1894-yilda Rossiya imperiyasi Tashqi ishlar vazirligi Avstraliyaga birinchi doimiy konsullik vakillarini yuborgan paytdan aloqalar boshlanadi. Estonlar rasmiy statistikada rus hamjamiyatining bir qismi sifatida qaralgan. 1895-yildan 1898-yilgacha Avstraliyadagi ikkinchi rus konsuli Robert fon Ungern-Sternberg Freyherr fon Pirkel Boltiqboʻyi nemis zodagonlaridan hisoblangan estoniyalik boʻlib, 1845-yilda Dago (hozirgi Xiumaa nomi bilan tanilgan) orolida tugʻilgan[4]. 1918-yilda Estoniya Mustaqillik Deklaratsiyasidan so‘ng, 1919-1935-yillarda Estoniya Avstraliyada Rossiya imperiyasining parchalanishidan keyin paydo bo‘lgan yana bir davlat — Finlandiyaning Sidneydagi konsulligi tomonidan aloqalarni olib bordi. Ikki davlat oʻrtasidagi rasmiy munosabatlar 1921-yil 22-sentabrda Avstraliya Estoniyani Millatlar Ligasiga qabul qilinganda tan olgandan soʻng boshlangan. 1922-yilda Finlandiya konsuli Harald Tanner Estoniyaning Sidneydagi faxriy konsuli etib tayinlangan va 1935-yilda Estoniya oʻz vakilini yuborguniga qadar xizmat qilgan[5]. 1935-yilda Estoniya oʻzining faxriy konsuli yubordi, Yoxannes Kaiv 1939-yilda Nyu-Yorkdagi Bosh konsul lavozimiga koʻtarilgunga qadar ishladi[6][7][8]. Kaivdan keyin Faxriy konsul vazifasini bajaruvchi, keyin esa Faxriy vitse-konsul lavozimiga (1939-yil oktyabrdan) taniqli mahalliy estoniyalik Arvid Mielen etib tayinlandi[9][10][11]. 1940-yil oktyabr oyida Estoniya hukumati konsullikni yopish toʻgʻrisida buyruq berdi va uning yozuvlari Shvetsiya konsulligiga saqlash uchun topshirildi[12].

Sovet istilosi davridagi munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1940-yil iyun oyida Boltiqboʻyi davlatlarining Sovetlar tomonidan bosib olinishi bilan Avstraliya hukumati rahbari Robert Menzis, xuddi Britaniya hukumati kabi, bu harakatni tan olmadi, ammo tashqi ishlar vaziri ser Frederik Styuart 1941-yil iyun oyida norasmiy munozaralar boʻlganligini tasdiqladi. Bu „Birlashgan Qirollik hukumatining Boltiqboʻyi davlatlarining Sovet Ittifoqiga qoʻshilishidan kelib chiqadigan turli masalalarni amaliy asosda hal qilishga tayyorligini“ nazarda tutgan[13]. 1948-yilda Kanberradagi Sovet elchixonasi „Boltiqboʻyi davlatlaridan hozir Avstraliyada yashovchi barcha shaxslar Sovet fuqarolari sifatida roʻyxatga olinadi“ deb eʼlon qildi. Boltiqboʻyi davlatlari va ushbu davlatlarning Avstraliyada yashovchi har qanday fuqarolari bu borada hech qanday munosabat bildirmaydi[14].

1949-yil martiga kelib, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining uchinchi sessiyasi boʻyicha Senatdagi munozarada Sogʻliqni saqlash va ijtimoiy xizmatlar vaziri, senator Nik MakKenna vaziyatning status-kvosini qayd etdi: [15]

Avstraliya hukumati sobiq mustaqil Latviya, Litva va Estoniya respublikalarining SSSR tarkibiga singib ketishini tan olmadi va tan olishni ham niyat qilmaydi. Avstraliya hukumati fikricha, Sovet Ittifoqining ushbu qo'shilishlarini qnuniy deb bo'lmaydi. Oʻsha mamlakatlar xalqining aniq ifodalangan istagi natijasida amalga oshirildi. Men Senat eʼtiborini Immigratsiya boʻyicha vazir (janob Kalvell)ning harakatlariga qarataman. Sovet Rossiyasi nomidan ushbu mamlakatlar fuqarolari Avstraliyada Sovet Respublikasi a'zolari sifatida ro'yxatdan o'tishlari kerakligi to'g'risida qaror qabul qilindi. Senat eslatib o'tadiki, ular buni qilish majburiyati yo'qligi va agar ular buni qilishni xohlasalar shunday qabul qilinadi deb e'lon qilingan. Bu hukumatning har qanday bosimi yoki Avstraliya hukumati ularga yuklangan har qanday majburiyat natijasida emas, balki ularning ixtiyori bilan bo'ladi. Sovet Rossiyasi tomonidan amalga oshirilgan haqiqat. Men sovetlar hukumati yaqin kelajakda o'zgarishlarga olib keladigan choralar ko'rishiga shubha qilaman

1970-yil mart oyida Gorton hukumati tashqi ishlar vaziri Uilyam Makmaxon parlamentda shunday nutq soʻzladi: „Huquqiy pozitsiya shundan iboratki, Avstraliya SSSR bosqinidan keyin surgunga majbur boʻlgan Estoniya, Latviya va Litva hukumatlarini tan olishdan hech qachon qaytmagan. Avstraliya oʻzini 1940 yilda Avstraliya tan olgan hukumatlardan birining vorisi sifatida koʻrishi mumkin boʻlgan biron bir hukumatni aniq tan olmagan“[16].

1975-yil noyabr oyida Malkolm Freyzerning yangi konservativ koalitsiya hukumati saylanganidan soʻng, Litvaning Sovet Ittifoqi tarkibiga qoʻshilishi tan olinishini bekor qildi. Oʻsha yilning 17-dekabrida Avstraliya hukumati Avstraliyaning Moskvadagi elchisiga Litva SSRga hech qanday rasmiy tashriflar qilmaslik toʻgʻrisida koʻrsatma berdi. Mustaqil Estoniya konsullik vakillari qaytib keldi va 1991-yilda mustaqillik tiklangunga qadar saqlanib qoldi[17]. 1991-yil 27-avgustda Bosh vazir Bob Xok Avstraliyaning Estoniya bilan toʻliq diplomatik munosabatlarni tiklash qarorini eʼlon qildi[18]. Avstraliyaning Shvetsiyadagi elchisi Robert Merrilliz 1991-yil 21-noyabrdan boshlab Avstraliyaning Estoniyadagi birinchi elchisi sifatida norezident akkreditatsiya oldi[19].

1991-yildan keyingi munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yarralumladagi Estoniya elchixonasi Finlandiyaning Kanberradagi elchixonasi bilan hamkorlikda joylashgan.

Avstraliya Faxriy konsulliklarini kengaytirish doirasida tashqi ishlar vaziri Garet Evans 1995-yil iyun oyida Mati Peekma Avstraliyaning Tallindagi faxriy konsuli etib tayinlanganligini eʼlon qildi. Peekma bugungi kunda ham faxriy konsul sifatida xizmat qilmoqda[20][21]. Avstraliya 2005-yil may oyida Estoniya bilan Ishchi dam olish vizasi kelishuvini imzoladi[1][22]. 2007-yilda Estoniya hukumati Piter Millerni Avstraliyadagi birinchi elchi etib tayinladi. Miller 2007-yil 30-noyabrda Avstraliya general-gubernatori Maykl Jefferiga ishonch yorliqlarini topshirdi[23]. 2010-yildan 2012-yilgacha Estoniyaning ikkinchi elchisi Andres Rundu Tallinda istiqomat qilgan[24]. 2011-yil noyabr oyida Tashqi ishlar vazirligi Sidneyda Bosh konsul Triinu Rajasalu boshchiligidagi Bosh konsullikni ochdi[25][26]. Bosh konsul Rajasalu 2013-yil 1-avgustdan oʻrniga 2016-yil iyulida Katrin Kanarik kelgunga qadar xizmat qilgan[27].

1998-yil iyul oyida Estoniya Bosh vaziri Mart Siimann Avstraliyaga tashrif buyurdi[28]. Senat prezidentining sobiq o‘rinbosari, senator Syu West boshchiligidagi Avstraliya parlament delegatsiyasi 1999-yil oktyabr oyida Tallinga keldi[1]. Riigikogu spikeri Ene Ergma boshchiligidagi Estoniya parlament delegatsiyasi 2008-yilda Avstraliyada mehmon boʻldi. 2009-yilda Estoniya Tashqi ishlar vaziri Urmas Paet Avstraliyaga tashrif buyurdi va Pert shahrida Estoniya faxriy konsulligini ochdi[29]. 2010-yil aprel oyida Avstraliya tashqi ishlar vaziri Stiven Smit Estoniya poytaxti Tallin shahrida boʻlib oʻtgan ISAF Tashqi ishlar vazirlari yigʻilishida ishtirok etdi. Senat prezidenti Jon Xogg 2013-yil oktyabr oyida Estoniyaga rasmiy tashrif bilan keldi[30]. Estoniyaning Kanberradagi elchixonasi 2015-yilning fevralida ochildi, birinchi elchi etib Andres Unga tayinlandi. Unga 2013-yil 28-martda general-gubernator Kventin Braysga ishonch yorliqlarini topshirdi[24][31]. 2016-yil fevral oyida Estoniya tashqi ishlar vaziri Marina Kaljurand Finlandiyaning Avstraliyadagi elchixonasi bilan hamkorlikda Kanberradagi joylashgan Estoniya elchixonasini rasman ochdi va turli federal vazirlar bilan muzokaralar olib bordi[32].

2015-yilda Avstraliya va Estoniya yangi ijtimoiy xavfsizlik shartnomasini imzoladi[33]. 2018-yil 7-mart kuni Tashqi ishlar vaziri Juli Bishop Estoniyada Avstraliya elchixonasi ochilishini eʼlon qildi.

1991-yildan 2018-yilgacha Avstraliyaning Estoniya bilan munosabatlari Stokgolmdagi Avstraliya elchixonasi zimmasida edi[34]. 2019-20 Avstraliya oʻrmon yongʻinlari mavsumining Kanberra shahriga jiddiy taʼsiri tufayli Estoniya elchixonasi vaqtincha yopildi va Sidneyga koʻchirildi[35].

Avstraliya elchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Estoniyaning Avstraliyadagi elchisi Andres Unga Avstraliya general-gubernatori Kventin Braysga ishonch yorliqlarini topshirdi. 2013-yil 28-mart.
Ism Davr boshlanishi Muddat oxiri Manbalar
Kerin Ayyalaraju 2018-yil 7-mart 2021-yil 19-oktyabr [34]
Jenevyev Klun 2021-yil 19-oktyabr [36]

Estoniya elchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ism Davr boshlanishi Muddat oxiri Manbalar
Piter Miller ('Tokioda yashovchi) 2007-yil 25-oktyabr 2010-yil 21-iyun [23][37]
Andres Rundu (Tallinda yashovchi) 2010-yil 21-iyun 2012-yil 30-iyul [38]
Andres Unga (Jakartada yashovchi) 2012-yil 30-iyul 2015-yil 18-fevral [39][40]
Andres Unga 2015-yil 18-fevral 2019-yil 26-fevral
Kersti Eesmaa 2019-yil 7-avgust sana [41][42]

Migratsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi estoniyaliklar 1853-yilda Avstraliyaga joylashdilar va 1914-yilda Melburnda birinchi Estoniya jamiyatini tashkil etganlar. Odamlar asosan Sidney atrofida joylashdilar. 1940-yilda va yana 1944-yilda Estoniya sovet qoʻshinlari tomonidan bosib olingandan soʻng, koʻplab estoniyaliklar muhojirlar Avstraliyaga joylashib, Avstraliyada eston madaniyatining rivojlanishiga hissa qoʻshdilar. Avstraliya Rossiya, Kanada, Shvetsiya va AQShdan keyin beshinchi eng katta estoniyalik jamiyatga ega. Avstraliyaning uchta eng yirik kompaniyaga ega Ser Arvi Parbo Avstraliyadagi eng taniqli estoniyaliklardan biridir[43][44].

Avstraliya xorijdagi estonlarning eng yirik jamoalaridan biriga mezbonlik qiladi. 2006-yilgi Avstraliya aholini roʻyxatga olishda 8232 kishi estoniyalik deb qayd etilgan[1][43]. 2016-yilgi Avstraliya aholini roʻyxatga olishda 9500 dan ortiq odam estoniyaliklar ekanligi aniqlangan[45].

Madaniy-maʼrifiy[tahrir | manbasini tahrirlash]

1995-yildan beri Estoniyaga Avstraliya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari)
1997-yildan beri Avstraliyaga Estoniya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari)

Avstraliya Estoniya bilan Estoniya biznes maktabi, Monash universiteti va Svinbern texnologiya universiteti ishtirokida bir nechta kelishuvlarga ega[1]. Tallin universiteti Viktoriya universiteti bilan taʼlim sohasida hamkorlik qilish boʻyicha oʻzaro kelishuv memorandumini imzolagan[46].

Sidneydagi Estoniya arxivi 1952-yilda tashkil etilgan boʻlib, Ikkinchi jahon urushidan keyin Estoniyadan tashqarida nashr etilgan barcha bosma eston asarlarining koʻpchiligini saqlaydi[43].

Iqtisodiy aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2013-14-yillarda Avstraliya va Estoniya oʻrtasidagi savdo hajmi 60 million Avstraliya dollarini tashkil etdi[1]. Avstraliya va Estoniya oʻrtasidagi tovar savdosi qisman mamlakatlar oʻrtasidagi katta masofa tufayli beqaror holatda. Estoniyaning eng katta importi alkogolli ichimliklar (vinolar), Avstraliyadan esa yogʻoch va yogʻoch mahsulotlari yetkaziladi[43].

Shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyida xalqaro ikki tomonlama shartnomalar roʻyxati keltirilgan

Kuchga kirishi Mavzu Sarlavha Manba
1926-yil Savdo Buyuk Britaniya va Irlandiya Birlashgan Qirolligi (Avstraliya, Kanada, Hindiston, Irlandiya, Nyufaundlend, Yangi Zelandiya va Janubiy Afrika nomidan) va Estoniya oʻrtasida savdo kemalarining tonajini oʻlchash va notalar almashinuvi toʻgʻrisidagi bitim [47]
1927-yil Ekstraditsiya Buyuk Britaniya, Irlandiya Birlashgan Qirolligi va Estoniya oʻrtasidagi ekstraditsiya toʻgʻrisidagi konvensiya. [48]
1927-yil Ekstraditsiya Buyuk Britaniya va Irlandiya Birlashgan Qirolligi Hukumati (Avstraliya, Yangi Zelandiya va Janubiy Afrika nomidan) va Estoniya Hukumati oʻrtasida 1925-yil 18-noyabrdagi ekstraditsiya toʻgʻrisidagi konvensiyani baʼzi mandatlangan hududlarga tatbiq etish toʻgʻrisida notalar almashinuvi [49]
1933-yil Fuqarolik huquqi Buyuk Britaniya va Estoniya oʻrtasida fuqarolik va tijorat ishlari boʻyicha sud ishlarini yuritish toʻgʻrisidagi konvensiya [50]
1994-yil Savdo Avstraliya Hukumati va Estoniya Respublikasi Hukumati o‘rtasida iqtisodiy va tijorat hamkorlik to‘g‘risidagi Bitim [51]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Australian Department of Foreign Affairs and Trade about relations with Estonia“. Australian Department of Foreign Affairs and Trade. 2009-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 3-iyun.
  2. „Estonia to establish an embassy in Australia | Ministry of Foreign Affairs“. Vm.ee. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  3. „Honorary Consuls in Australia and New Zealand“. Estonian Embassy in Canberra. 2018-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-mart.
  4. „IV. Robert Ungern-Sternberg“,A New Rival State? Australia in Tsarist Diplomatic Communications Massov: . Acton, ACT: ANU Press, 2018 — 119 bet. ISBN 9781760462291. 2022-yil 6-martda qaraldi. 
  5. „CONSULS.“. Commonwealth Of Australia Gazette (1928-yil 26-aprel), s. 643. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  6. „ESTONIAN CONSULATE“. The Sydney Morning Herald (1935-yil 25-oktyabr), s. 10. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  7. „CONSULS.“. Commonwealth of Australia Gazette (1936-yil 23-yanvar), s. 124. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  8. „CONSUL.“. Commonwealth Of Australia Gazette (1938-yil 29-sentyabr), s. 2292. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  9. „CONSULS.“. Commonwealth of Australia Gazette (1939-yil 13-aprel), s. 607. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  10. „"I FOUGHT REDS AND GERMANS"“. The Sun (1939-yil 1-oktyabr), s. 7 (NEWS SECTION). Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  11. „CONSULS.“. Commonwealth Of Australia Gazette (1939-yil 29-iyun), s. 1175. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  12. „CONSUL.“. Commonwealth Of Australia Gazette (1940-yil 24-oktyabr), s. 2273. Qaraldi: 2017-yil 7-iyul.
  13. „Questions In Parliament“. Labor Call (1941-yil 26-iyun), s. 10. Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  14. „NEWS IN BRIEF“. Great Southern Herald (1948-yil 14-may), s. 1. Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  15. McKenna. „Hansard - Parliamentary Debates - The Senate - United Nations General Assembly First Part of Third Annual Session, Paris, September December, 1948“. ParlInfo. Parliament of Australia (1949-yil 17-mart). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  16. McMahon. „Hansard - Parliamentary Debates - House of Representative - ANSWERS TO QUESTIONS UPON NOTICE - Electoral (Question No. 11)“. ParlInfo. Parliament of Australia (1970-yil 17-mart). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  17. Antonio Cassese, Self-Determination of Peoples, Cambridge University Press, 1995, ISBN 0-521-63752-X, p259
  18. Australian Government (1991-yil 27-avgust). „Govt. to establish full diplomatic relations with the Baltic States of Estonia, Latvia & Lithuania“. Press-reliz.
  19. Australian Government (1991-yil 20-sentyabr). „Diplomatic Appointment – Sweden“. Press-reliz.
  20. Evans. „APPOINTMENT OF AUSTRALIAN HONORARY CONSUL TO TALLINN, ESTONIA“. Australian Government (1995-yil 28-iyun). Qaraldi: 2018-yil 10-mart.
  21. „Mr. Mati Peekma“. Directory. Australian Government. Qaraldi: 2018-yil 10-mart.
  22. „Australia, Estonia, establish working holiday maker program“. Workpermit.com. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  23. 23,0 23,1 Ministry of Foreign Affairs (2007-yil 30-noyabr). „Estonian Ambassador to Australia Presents Credentials“. Press-reliz.
  24. 24,0 24,1 Ministry of Foreign Affairs (2014-yil 4-dekabr). „Estonia is establishing an embassy in Australia“. Press-reliz.
  25. Ministry of Foreign Affairs (2011-yil 20-noyabr). „Foreign Minister Paet to Open First Estonian Diplomatic Representation in Australia“. Press-reliz.
  26. Ministry of Foreign Affairs (2011-yil 7-sentyabr). „Foreign Minister Urmas Paet: opening of a head consulate in Sydney strengthens relations with Australia“. Press-reliz.
  27. Ministry of Foreign Affairs (2013-yil 19-avgust). „The new Estonian Consul General in Sydney started working“. Press-reliz.
  28. Australian Government (1998-yil 1-iyul). „Visit to Australia by Prime Minister of Estonia“. Press-reliz.
  29. „Australia, Estonia to forge new deal“. the Sydney Morning Herald (2009-yil 20-aprel). Qaraldi: 2018-yil 11-mart.
  30. „Estonia country brief - Department of Foreign Affairs and Trade“. dfat.gov.au. Qaraldi: 2015-yil 28-avgust.
  31. „Estonia: Australia to open its first pop-up embassy in Tallinn“. The Baltic Times (2018-yil 9-mart). Qaraldi: 2018-yil 11-mart.
  32. „Foreign Minister Kaljurand opened the Estonian Embassy in Australia | Ministry of Foreign Affairs“. Vm.ee. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  33. „Social Security Agreement between Australia and Estonia - Information Sheet | Department of Social Services, Australian Government“. Dss.gov.au (2016-yil 27-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  34. 34,0 34,1 Bishop. „Pop up embassy opens in Estonia“. Australian Government (2018-yil 7-mart).
  35. Ruehl, Mercedes. „Wildfire crisis closes several embassies in Australia“. Financial Times (2020-yil 10-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  36. Payne, Marise. „Ambassador to Estonia“ (Media release). Department of Foreign Affairs and Trade. Minister for Foreign Affairs (2021-yil 19-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 22-fevral.
  37. Ilves. „Decisions - President of the Republic appoints Estonian Ambassadors to Slovenia, Cyprus, Kazakhstan and Australia and New Zealand“ (Estonian). President of the Republic of Estonia (2007-yil 25-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
  38. Ilves. „Decisions - 695. Appointment of A. Rundu and recall of P. Miller“ (Estonian). President of the Republic of Estonia (2010-yil 21-iyun). Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
  39. „Eesti suursaadik Austraalias andis üle volikirja“ (et). Välisministeerium (2013-yil 28-mart).
  40. Ilves. „Decisions - 153. Appointment of A. Unga and recall of A. Rundu“ (Estonian). President of the Republic of Estonia (2012-yil 30-iyul). Qaraldi: 2022-yil 11-mart.
  41. „The Governor-General's Program: Canberra, Australian Capital Territory“. The Governor-General of the Commonwealth of Australia. Australian Government (2019-yil 7-avgust). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  42. „Estonian president appoints to office 6 ambassadors“. The Baltic Times (2019-yil 26-fevral). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  43. 43,0 43,1 43,2 43,3 „Estonian Ministry of Foreign Affairs about relations with Australia“. Estonian Ministry of Foreign Affairs. 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 3-iyun.
  44. Jupp, James. The Australian People: An Encyclopedia of the Nation, its People and their Origins, 2nd Edition. Canberra: Australian National University — 345–347 bet. ISBN 978-0-521-80789-0. 
  45. „Estonia country brief“. Department of Foreign Affairs and Trade. Australian Government.
  46. „Koostöö TLÜ Pedagoogilise Seminari ja Austraalia Victoria Ülikooli vahel / Tallinna Ülikool“. Tlu.ee (2015-yil 27-yanvar). 2016-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  47. „Agreement between the United Kingdom of Great Britain and Ireland (and on behalf of Australia, Canada, India, the Irish Free State, Newfoundland, New Zealand and South Africa) and Estonia regarding Tonnage Measurement of Merchant Ships, and Exchange of Notes. ATS 2 of 1926.“ Australasian Legal Information Institute, Australian Treaty Series. Retrieved on 15 April 2017
  48. „Extradition Convention between the United Kingdom of Great Britain and Ireland and Estonia. ATS 4 of 1927.“ Australasian Legal Information Institute, Australian Treaty Series. Retrieved on 15 April 2017
  49. „Exchange of Notes between the Government of the United Kingdom of Great Britain and Ireland (and on behalf of Australia, New Zealand and South Africa) and the Government of Estonia extending to Certain Mandated Territories the Extradition Convention of 18 November 1925. ATS 7 of 1927.“ Australasian Legal Information Institute, Australian Treaty Series. Retrieved on 15 April 2017
  50. „Convention between the United Kingdom and Estonia regarding Legal Proceedings in Civil and Commercial Matters. ATS 3 of 1933.“ Australasian Legal Information Institute, Australian Treaty Series. Retrieved on 15 April 2017
  51. „Agreement between the Government of Australia and the Government of the Republic of Estonia on Economic and Commercial Cooperation ATS 22 of 1994“ (Wayback Machine saytida 2022-02-08 sanasida arxivlangan). Australasian Legal Information Institute, Australian Treaties Library. Retrieved on 15 April 2017.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]