Kontent qismiga oʻtish

Antipolo

Koordinatalari: 14°35′0″N 121°10′0″E / 14.58333°N 121.16667°E / 14.58333; 121.16667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Antipolo

Antipolo
Departament
14°35′0″N 121°10′0″E / 14.58333°N 121.16667°E / 14.58333; 121.16667
Mamlakat Filippin
Markazi balandligi 137 m
Aholisi
887,399
Vaqt mintaqasi UTC+8
Telefon kodi +63
Pochta indeks(lar)i 2404
Antipolo xaritada

Antipolo, rasmiy ravishda Antipolo shahri — Filippinning Rizal provinsiyasining poytaxti[1]. 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, uning aholisi 887,399 kishini tashkil qiladi.  Bu shahar Calabarzon mintaqasidagi eng gavjum hududi va Filippindagi yettinchi eng zich shahar[2].

Antipolo 1998-yil 4-aprelda 8508-sonli Respublika qonuniga binoan munitsipalitetdan Rizal viloyatining tarkibiy shahriga aylantirildi. Pasig 1975-yilda Metro Manila tarkibiga kiritilgan. Pasigdagi eski kapitoliy oʻrniga 2009-yil mart oyida shaharda yangi provintsiya kapitoliy binosi ochildi. Viloyat hukumatining Antipologa oʻtkazilishi bilan u rasman viloyatning yangi poytaxti sifatida belgilandi. 2011-yil 14-martda Antipolo 124-sonli deklaratsiyaga muvofiq shahar deb eʼlon qilindi. Oʻsha paytdagi prezident Benigno S. Aquino tomonidan yuqori darajada urbanizatsiyalangan shahar deb taʼriflandi. Plebissitni kutayotgan Antipolo Filippindagi eng koʻp aholiga ega shahar hisoblanadi. 2020-yil 19-iyun kuni Prezident Rodrigo Duterte Antipolo shahrini Rizal provinsiyasining rasmiy poytaxti sifatida belgilagan 11475-sonli Respublika qonunini imzoladi. U 2020-yil 7-iyuldan kuchga kirdi.

Shahar ziyoratgoh sifatida mashhur[3]. U „Filippinning ziyorat poytaxti“ sifatida qaraladi. 1626-yilda Meksikadan olib kelingan va Antipolo soborida saqlangan Mariya surati ispan mustamlakasi davridan beri Filippin katoliklari orasida doimiy mashhur[4].

Etimologiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar bu hududda koʻp boʻlgan tipolo (non daraxti) daraxti (Artocarpus blancoi) sharafiga nomlangan.

Francisc missionerlari 1578 yilda Antipologa kelishdi va hozirgi Boso-Boso cherkovida kichik cherkov qurdilar. Tez orada ular 1591-yilda qishloqni cherkovga aylantirgan iyezuitlar tomonidan almashtirildi. 1601-yilga kelib Antipoloning nasroniy aholisi 3000 ga yetdi.

1626-yil 25-martda Antipolo bokira qizi tasvirini general-gubernator Juan Nino de Tabora tomonidan iyezuitlarga berib yuborilgan.

Antipolo sobori

1998-yil 13-fevralda Antipoloni tarkibiy shaharga aylantirgan 8508-sonli Respublika qonuni qabul qilindi. Shaharning konvertatsiya qilinishi ikki oydan kamroq vaqt oʻtgach amalga oshirildi. 1998-yil 4-aprelda plebissitda ratifikatsiya qilindi.

Antipolo Rizal viloyatining shimoliy yarmida, uning meridional markaziga yaqin joylashgan[5]. U Sierra Madre togʻ tizmasi yon bagʻirlarida joylashgan. Shaharning katta qismi oʻrtacha 200 metrli platoda joylashgan.

Antipolo siyosiy xaritasi

Antipolo siyosiy jihatdan 16 barangayga boʻlingan. Barangay Dela Pas, San-Isidro, San-Xose va San-Roke chegaralari tutashgan hudud tegishli shahar yoki mahalliy ravishda bayan deb ataladi.

Barangaylar Tuman Aholi



(2015) 
Maydoni (ga) Zichlik (/km 2)
Bagong Nayon 1-chi 45 976 301.34 15 257
Beverli-Xillz 1-chi 1562 28.76 5,431
Kalavis 2 5,709 5,581,12 102
Cupang 2 113 613 568.23 19 994
Dalig 2 52 222 406.48 14 473
Dela Paz (Poblacion) 1-chi 68 946 597,99 11 530
Inarawan 2 22 894 959,90 2385
Mambugan 1-chi 52 479 368.21 14,252
Mayamot 1-chi 50 421 540,74 9324
Muntindilaw 1-chi 11 644 473.11 2461
San-Isidro (Poblacion) 1-chi 64,136 479,70 13 368
San-Xose (Poblacion) 2 103 051 13 787,77 747
San-Xuan 2 8,671 3327,69 261
San-Luis 2 53 230 502.99 10 583
San-Roke (Poblacion) 2 58 840 723.25 8135
Santa Kruz 1-chi 62 992 725.52 8,682
Antipolo shahar markazi
No Mayor Rasmiy yillar
1 Valentin Sumulong 1901-1904 yillar
2 Trankvilino Oldan 1904-1907 yillar
3 Severino Oliveros 1907-1909 yillar
4 Fransisko Dimanlig 1909-1911 yillar
5 Ambrosio Masangkay 1912-1914 yillar
6 Roberto de Jezus 1914-1916 yillar
7 Federiko Asunsion 1916-1918 yillar
8 Sixto Pedrasio 1916-1918 yillar
9 Kornelio Lawis 1918-1920 yillar
10 Xose Karigma 1920-1926 yillar
11 Marselino Santos 1927-1931 yillar
12 Paskual Oliveros 1931-1944 yillar
(11) Marselino Santos 1945-1946 yillar
13 Isaias Tapales 1946-1964 yillar
14 Fransisko de Jezus 1964-1967 yillar
15 Xose R. Oliveros 1968-1986 yillar
16 Feliks Mariñas 1986-1988 yillar
17 Daniel Garsiya 1988-1998 yillar
18 Anjelito C. Gatlabayan 1998-2007
19 Viktor Sumulong 2007-2009
20 Danilo O. Leybl 2009-2013
21 Casimiro „Jun“ Ynares III 2013-2019
22 Andrea Bautista-Ynares 2019-2022
(21) Casimiro „Jun“ Ynares III 2022 — amaldagi prezident
  1. „6 reasons why living in Antipolo can make you feel on top of the world“. The Philippine Star. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  2. „Region 4A (CALABARZON) | Philippines Cities“. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  3. „Antipolo Pilgrimage“. Traveler on Foot (2008-yil 13-may). Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.
  4. Antipolocity.com — The Church.
  5. „Facts and Figures“. www.antipolo.ph. 2020-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-noyabr.