Yulo Vooglayd

Yulo Vooglayd
Tavalludi	29-avgust 1935-yil (88-yosh); Estoniya
Fuqaroligi	Estoniya
Ish joylari	Tartu Universiteti
Mukofotlari	Oq yulduz ordeni

Yulo Vooglayd (estoncha: Ülo Vooglaid, 1937—Ülo Bakhoff), Yulo Vahurovich Vooglayd tugilgan 29-avgust 1935-yil, Tallin, Estoniya) sovet va estoniyalik sotsiolog, jamiyatshunos, pedagog, jamoat arbobi.

Tarjimai hol[tahrir | manbasini tahrirlash]

1953-yilda Haapsaludagi pedagogika bilim yurtini tamomlagan, keyin Tartu universitetining tarix fakultetida tahsil olgan.1963–1965 yillarda "Edazi" gazetasining jurnalisti bo'lib faoliyat olib bordi, aynan uning tadqiqotlari tufayli ushbu gazeta Estoniyaning eng ko'p o'qiladigan gazetasiga aylandi. 1970-yilda Vooglayd "shahar va tuman gazetasi o'quvchilari auditoriyasining tuzilishini sotsiologik va ijtimoiy-psixologik o'rganish tajribasi" (SSSR fanlar akademiyasining aniq ijtimoiy tadqiqotlar instituti) falsafasi bo'yicha nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi, u erda "Edazi"gazetasining mazmuni va o'quvchi auditoriyasini har tomonlama o'rganib chiqdi.

1965-va 1966-yillar oralig'ida Vooglayd Tartu universiteti qoshida ommaviy kommunikatsiyalar sotsiologiyasi laboratoriyasini tashkil qildi, u o'zini o'zi moddiy tomondan ta'minlar edi. Vooglayd Estoniyada birinchi va SSSRda birinchilardan bo'lib ommaviy sotsiologik so'rovlar o'tkazishni, shuningdek, gazeta auditoriyasini o'rganishni boshladi.

70-yillarning so'ngida Tartu universitetida tozalash ishlari boshlandi: xususan, Voglayd ham universitetdan xaydaldi. 1975-yil 23-iyun kuni KPSSdan ham chiqarib tashlandi. Keyin Leningradlik taniqli sotsiologi Andrey Alekseev uni himoya qildi, u KPSS Markaziy komiteti huzuridagi partiya nazorati qo'mitasi raisi Arvide Pelshaga xat bilan murojaat qildi. Alekseyevning shafoati Vooglaydning partiyada tiklanishiga yordam bermadi, u oxir-oqibat yumshoq so'zlar bilan chiqarib tashlangan bo'lsa-da. Shundan so'ng Vooglayd Tartudan u Tallinga ko'chib o'tdi, u erda Estoniya SSR yengil sanoat vazirligining ilmiy mehnatni boshqarish va boshqarish markazida, so'ngra 1977-yildan 1986-yilgacha Estoniya SSRda etakchilik va kasbiy rivojlanishga ko'maklashish institutida ishlay boshladi. 1987–1989 yillarda Yulo Vooglayd Raplamaadagi Pirgu rivojlanish markaziga rahbarlik qildi, u respublika xalq xo'jaligining o'zini o'zi tartibga solish faoliyati ssenariylarini ishlab chiqdi.

Qayta qurishda Yulo Vooglayd SSSR xalq deputati, "mintaqalararo deputatlar guruhi" a'zosi bo'lgan. Bir necha bor Riygikogu tarkibiga "saylangan". 1989-yilda Mixail Gorbachyov bilan respublikaning SSSRdan chiqishi to'g'risida muzokaralar olib borgan delegatsiya tarkibiga kirgan.

1992–1996, 1996–1998 va 2004–2005 yillarda Vooglayd parlament deputati bo'lgan, 2005-yilda eng keksa deputat bo'lib, o'z mandatini topshirgan.

2000-yildan boshlab u bir vaqtlar tark etgan Tartu universitetining faxriy professori.