Vyetnam Davlat banki

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Vyetnam Davlat banki
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Bosh qarorgohi Xanoy shahri Hoan Kiem tumani Trang Tien Ward mavzesi Li Tai To koʻchasi 49-uy
Tashkil etilgan yili 6-may, 1951-yil (72 yil avval) (1951-05-06)
Mulkchilik shakli Vyetnam hukumati
100% Davlat mulki[1]
Rais Nguyen Ti Hong
Asosiy shaxslar Nguen Toan Thang, Dao Min Tu, Nguen Kim An
Markaziy banki Vyetnam bayrogʻi Vyetnam
Valyutasi Dong
Oltin-valyuta zaxiralari $27 880 mln[1]
Veb sayti sbv.gov.vn

Vyetnam Davlat banki (vyetnamcha: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) Vyetnam markaziy banki hisoblanadi. Hozirda regulyator mamlakatning birja listinggiga qoʻyilgan kapitali boʻyicha eng yirik tijorat banki VietinBankning 65% ga yaqin ulushiga egalik qiladi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vyetnam Davlat bankining bosh qarorgohi Xanoydagi fransuz art-deko meʼmorchiligi bilan
Davlat bankining Xoshimin shahridagi filiali.

Hindixitoy fransuz boshqaruvi ostida boʻlganida, mustamlaka hukumati Hindixitoy pul tizimini Hindixitoy banki (fr: Banque de l'Indchine) orqali boshqargan, u fransuz Hindixitoyida tijorat banki sifatida ham ishlagan.

1945-yil avgust inqilobidan keyin Vyetnam Demokratik Respublikasi hukumati asta-sekin Fransiyadan mustaqil pul tizimini amalga oshirishga harakat qildi. 1951-yil 6-mayda prezident Xo Shi Min Vyetnam Milliy bankini (Ngân hàng Quốc gia Việt Nam) tashkil etish toʻgʻrisidagi 15/SL farmonini imzoladi. 1960-yil 21-yanvarda bank raisi Bosh vazir nomidan bankni Vyetnam Davlat banki (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) deb oʻzgartirish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi [manba kerak]. 

Saygon qulagandan soʻng, ikki Vyetnam birlashdi, ammo 1976-yil iyuliga qadar ikki mamlakat maʼmuriyati va muassasalari birlashmadi. 1976-yil iyul oyida Vyetnam Milliy banki (Vyetnam Respublikasining markaziy banki) Vyetnam Davlat bankiga birlashtirildi.

Doy moy liberalizatsiyasi davrida Vyetnam bank tizimi isloh qilindi. 1988-yilda Vyetnam sanoat va tijorat banki (VietinBank - hozirda roʻyxatga olingan eng yirik bank) va Vyetnam qishloq xoʻjaligi bankidan boshlab yangi banklar tashkil qilindi va Davlat bankining roli asta-sekin markaziy bank roliga qarab toraydi[2]. 1990-yilda Davlat banki qayta tashkil etildi va uning funksiyasi quyidagicha belgilandi: "Davlat nomidan pul qiymatini barqarorlashtirish uchun butun mamlakat boʻylab pul, kredit va bank operatsiyalarini boshqarish va Vetnam Sotsialistik Respublikasining pul birligini muomalaga chiqarish uchun vakolatli yagona organdir"[3]. Davlat banki keyingi yillarda davlat korxonalariga kredit berishda davom etgan boʻlsa-da, endi u boshqa davlat banklari va xususiy banklar tomonidan asosan almashtirildi.

Binolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vyetnam Davlat bankining bir qancha binolari Hindixitoy bankidan meros boʻlib qolgan. Bularga Davlat bankining Xanoydagi qarorgohi, 1930-yilda qurilgan sobiq Xanoy idorasi; Xoshimin shahridagi filiali, Hindixitoydagi sobiq markaziy idorasi ham 1930-yilda qurib bitkazilgan; va boshqalar qatorida Xayfon (1925-yilda tugatilgan) va Namdin (1929-yilda tugallangan) filiallari kiradi.

Bahslar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sobiq Bosh vazir Nguen Tan Zung bosh vazirning birinchi oʻrinbosari lavozimini egallab turgan vaqtida rais boʻlgan, ammo keyinchalik raislik lavozimini Le Duk Tuyga topshirgan. Yangi polimer dong banknotlarini bosib chiqarish sifati tanqid qilindi. Rais Le Duk Tuy bankka tegishli uyni bozor qiymatining oʻndan bir qismi narxida sotib olganida davlat uyini sotib olishi ham bahs-munozaralarga sabab boʻldi. Biroq, ommaviy axborot vositalari ushbu xarid haqida xabar berganida, hukumat bitimni toʻxtatdi[4].

Funksiyalari va rollari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vyetnam Davlat banki hukumat boshqaruvi ostidagi vazirlik darajasidagi organdir; bank rahbari vazirlar mahkamasi aʼzosi (vazirlar mahkamasidagi vazir lavozimiga teng). Rais nomzodi Bosh vazir tomonidan Milliy Assambleya (Parlament) tomonidan tasdiqlanishi sharti bilan tayinlanadi. Rais oʻrinbosarlari rais tavsiyasiga koʻra Bosh vazir tomonidan tayinlanadi. Rais ham, raisning birinchi oʻrinbosari ham 5 yillik muddatga tayinlanadi. Vyetnam Davlat banki oʻzining asosiy vazifalarini sifatida quyidagilarni belgilaydi [1] (Wayback Machine saytida 2007-06-03 sanasida arxivlangan):

  1. Pul barqarorligini taʼminlash va pul-kredit siyosatini shakllantirish.
  2. Institutlarning barqarorligini taʼminlash va moliya institutlarini nazorat qilish.
  3. Bank xizmatlarini taqdim eting va hukumatga iqtisodiy siyosatni tavsiya etish.
  4. Moliyaviy institutlarni bank xizmatlari bilan taʼminlash.
  5. Mamlakatning xalqaro zaxiralarini boshqarish.
  6. Banknotlarni chop etish va chiqarish.
  7. Vyetnamdagi barcha tijorat banklarining faoliyatini nazorat qilish. Davlat pullarini tijorat banklariga qarzga berish.
  8. Davlat obligatsiyalarini chiqarish, obligatsiyalar auktsionlarini tashkil etish.
  9. Pul boshqaruvi va valyuta kurslaridagi boshqa rollarga masʼul boʻlish.

Vyetnam davlat banki raislari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rais Lavozimga kirishish sanasi Lavozimdan ketish sanasi Izohlar
Nguen Lung Bong 1951-yil 1952-yil [5]
Le Vyet Lung 1952-yil 1964-yil [5]
Ta Hoang Ko 1964-yil 1974-yil [5]
Đang Vyet Chau 1974-yil 1976-yil [5]
Hoang An 1976-yil 1977-yil [5]
Chan Duong 1978-yil 1981-yil [5]
Nguen Duy Giya 1981-yil 1986-yil [5]
Lu Min Chau 1986-yil 1989-yil [5]
Sao Si Kiem 1989-yil 1997-yil [5]
Nguen Tan Zung 1998-yil 1999-yil [5]
Le Dyuk Tui 1999-yil 2007-yil [5]
Nguen Van Giau 2007-yil 2011-yil [5]
Nguen Van Bin 2011-yil 2016-yil [5]
Le Min Xung 2016-yil 2020-yil
Nguen Ti Hong 2020-yil

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
  2. ↑ World Bank. Viet Nam Financial Sector Review., 1-mart 1995-yil — III-V bet. 
  3. ↑ ordinance on the State Bank of Vietnam, 23 May 1990 (translation on the website of the Embassy of Vietnam in the United States)
  4. ↑ „Spotlight: Nguyen Van Giau, Vietnam's central bank governor“. International Herald Tribune (11-dekabr 2007-yil).
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 „Former Governors“.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Vyetnam_Davlat_banki&oldid=3769223" dan olindi