Tomás Estrada Palma

 Tomas Estrada Palma (ispancha: Tomás Estrada Palma; 1835-yil 9-iyul, Bayamo, Kuba — 1908-yil 4-noyabr, Santyago de Kuba) — kubalik siyosatchi, 1902-yil 20-maydan 1906-yil 28-sentyabrgacha Kubaning birinchi prezideniti.

Mustaqillik uchun kurash

Estrada Palma Sevilya universitetida huquq fakultetini tamomlagan. U orolning Ispaniyadan mustaqilligi uchun kurashda faol qatnashgan va 1868-1878 yillardagi Oʻn yillik urushda general unvoni bilan qoʻshinlarga qoʻmondonlik qilgan. Ispaniya kuchlari tomonidan magʻlub boʻlib, u Nyu-Yorkka hijrat qildi va u yerda Xose Marti bilan hamkorlik qildi.1895-yilda eʼlon qilingan inqilobiy hukumat Estradani Vashingtonga oʻz vakili sifatida yubordi va u erda amerikalik moliyachilar yordamida orolni Ispaniyadan 150 million dollarga sotib olish boʻyicha bajarilmagan rejani ishlab chiqdi. U Ispaniya-Amerika urushining boshlanishiga ham hissa qoʻshgan.

Prezident

1901-yilda Kuba Qoʻshma Shtatlar tomonidan bosib olinganidan keyin uni boshqargan general Leonard Vud prezidentlik saylovlari oʻtkazildi eʼlon qildi. Xose Migel Gomes boshchiligidagi Respublika Liberal partiyasi hamda Alfredo Sayas Milliy Liberal partiyasi saylovoldi tashviqotini olib bormagan edi, AQShda yashab, ularning fuqarosi boʻlgan Moʻtadil partiya nomzodi Estradani qoʻllab-quvvatlashini eʼlon qildi. Estrada Palmaning yagona raqibi general Bartolome Maso Palmani ishg‘olchi hukumat tomonidan ochiq qo‘llab-quvvatlanishiga qarshi norozilik sifatida o‘z nomzodini qaytarib oldi. Natijada 1901-yil 31-dekabrda Palma Kubaning birinchi prezidenti etib saylandi.

Kuba Amerika mahsulotlariga bojxona tariflarini pasaytirish toʻgʻrisidagi qonunlarni qabul qilib, oʻz konstitutsiyasiga Qoʻshma Shtatlarga orolda harbiy bazalarini saqlashga ruxsat beruvchi Platt tuzatishini kiritganidan soʻng, ishgʻol rejimi bekor qilindi. Estrada hukumati Amerika kompaniyalarining Kubadagi faoliyatiga homiylik qildi. 1903-yil 16-fevralda Guantanamo qamoqxonasini AQSh harbiy bazasiga ijaraga berganlik haqida Amerika-Kuba shartnomasini imzolashdi.

1906 yilda ikkinchi prezidentlik saylovlarida Estrada Palma yana gʻalaba qozondi, lekin moʻtadil muxolifatning kuchli noroziliklari Estrada boshchiligidagi liberallarni AQShdan qoʻshin yuborishni soʻrashga majbur qildi. Buning natijasida okkupatsiya rejimi tiklandi. Estrada isteʼfoga chiqdi.

Yodgorlik

Gavanadagi Prezidentlar xiyobonida, Estrada oʻlimidan soʻng, unga haykal oʻrnatildi. Fidel Kastro hokimiyatga kelganidan keyin buzib tashlangan. Shunga qaramay, haykalning poydevori saqlanib qolgan.

Havolalar

• Tarix va Karib madaniyati ensiklopediyasi (Wayback Machine saytida 2020-06-19 sanasida arxivlangan)^(isp.) )