Tomorr milliy bogʻi
Tomorr milliy bogʻi (Parku Kombëtar i Malit te Tomorrit), Albaniyaning janubida, Tomorr massivining oʻrta va baland qismlarida joylashgan boʻlib, 2012-yil holatiga koʻra 26,106 square kilometre (10,080 kv mi) — hududni qamrab olgan milliy bogʻ [1]. 2019-yilda u kon qazish maydonlarini qamrab olgan holda kengaytirildi. Milliy bogʻning koʻp qismi Berat viloyati chegaralarida joylashgan va atigi 1,278 gektar (3,160 akr) Elbasan viloyatida joylashgan[2]. Park 1956-yilda tashkil etilgan boʻlib, milliy miqyosda togʻlarning biologik xilma-xilligi va ekotizim yaxlitligini saqlash uchun eng muhim qoʻriqlanadigan hududlardan biri sifatida tan olingan. Park Plantlife tomonidan xalqaro ahamiyatga ega boʻlgan muhim oʻsimliklar hududi sifatida tan olingan[3].
Tomorr — ohaktosh va karstdan tashkil topgan antiklinal . Togʻ sharqda Berat yaqinidagi Osum va Tomorrica daryolari vodiylari orasidan koʻtariladi va Albaniya janubidagi eng baland tabiiy nuqtalardan biridir.
Bogʻ Pindus togʻlari, aralash oʻrmonlar, Palearktika Oʻrta er dengizi oʻrmonlarining quruqlik ekoregioni, oʻrmonzorlar va butazorlar biomasida joylashgan. Uning xilma-xil geologiyasi va topografiyasi oʻsimlik va hayvonot dunyosining noyob xilma-xilligiga olib keldi. Tomorri milliy bogʻining oʻrmonlari turli xil bargli va ignabargli daraxtlar va turli xil gullardan iborat. Parkni tashkil etuvchi oʻrmonlarda Yevropa olxasi, Bosniya qaragʻayi, turk findiq, linaria, katta sariq gentian, kuzgi krokus, yunon oq tog 'kuli, Yevropa ökse oʻti, Avliyo Ioann wort va boshqa koʻplab turlari mavjud [4][5]. Milliy bogʻda boʻri , tulki, yovvoyi choʻchqa, elik, yovvoyi echki, quyon, burgut, boyoʻgʻli, qirgʻiy kabi koʻplab yirik sut emizuvchilar turlari mavjud. Kichik sutemizuvchilarga oʻrmon sichqonchasi va daraxt sichqonchasi kiradi[6].
Milliy bogʻning diqqatga sazovor joylari orasida Osum kanyoni, Osum daryosi va xristianlar va bektoshilar tomonidan muqaddas hisoblangan Tomorr massivi kiradi.
Shuningdek qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Vlerësimi Strategjik Mjedisor për Planin e Integruar Ndersektorial te Bregdetit“ (Arnavutça). planifikimi.gov.al. 28 ekim 2017da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „RRJETI I ZONAVE TË MBROJTURA NË SHQIPËRI“ (Arnavutça). mjedisi.gov.al. 6 ağustos 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 nisan 2022.
- ↑ „Important Plant Areas of the south and east Mediterranean region“ (İngilizce). portals.iucn.org. 6 haziran 2017da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Biodiversity of the Albanian national parks and its problems“. ressources.ciheam.org. 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart.
- ↑ „Rare plants and their conservation status in Tomorri National Park“ (PDF). zs.thulb.uni-jena.de. 18 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Small terrestrial mammals of Albania: distribution and diversity (Mammalia, Eulipotyphla, Rodentia)“ (İngilizce) (PDF). zookeys.pensoft.net. 16 temmuz 2018da asl nusxadan arxivlangan.
Bibliografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Bollobani (2019). "Geotourism potentials of the National Park "Mali i Tomorrit"". International Journal of Geoheritage and Parks (Elsevier B.V. on behalf of Beijing Normal University) 7 (1): 15-23. doi:10.1016/j.ijgeop.2019.03.001.