Thomas Adès

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tomas Jozef Edmund Adès
Umumiy maʼlumot
Tavalludi 1971-yil 1-mart
London
Fuqaroligi Birlashgan Qirollik[1]
Kasbi bastakor, pianinochi va dirijyor
Ota-onasi Dawn Ades va shoir Timoti Ades
Janr Opera
Veb-sayt http://www.thomasades.com


Tomas Jozef Edmund Adès CBE — 1971-yil 1-martda tugʻilgan.Britaniyalik bastakor, pianinochi va dirijyor. Adesning beshta kompozitsiyasi mavjud.2017-yilgi Klassik Ovozli soʻrovnomada 2000-yildan buyon eng buyuk badiiy musiqa asarlari boʻyicha ovoz oldi: The Tempest (2004), Skripka kontserti (2005), Tevot (2007), In Seven Kuns (2008) va Polaris (2010).[2]

Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ades Londonda sanʼatshunos Dawn Ades va shoir Timoti Ades oilasida tugʻilgan.[3]

Ades Londondagi Guildhall musiqa va drama maktabida Pol Berkovitz bilan pianino, keyinroq Robert Sakston bilan kompozitsiyani oʻrgangan. Universitet kollejida oʻqiganidan keyin, u birinchi marta 1992-yilda cAleksandr Goehr va Robin Holloway bilan birga ikki tomonlama yulduzga erishdi. U Britten Qirollik musiqa akademiyasining kompozitsiya professori etib tayinlangan. 2004-yilda Esseks universiteti tomonidan faxriy doktor unvoniga sazovor boʻlgan.[4]

2006-yilda Ades isroillik kinorejissor va video rassom.Tal Rosner bilan fuqarolik hamkorligiga kirdi, keyinchalik tugatildi.

2007-yilda Londondagi Barbican sanʼat markazida Ades ijodining retrospektiv festivalini taqdim etdi va u Radio Francening yillik zamonaviy musiqa festivali „Présences“ va Xelsinkidagi „Musica Nova“ festivalining diqqat markazida boʻldi. Barbican festivali, „Traced Overhead: The Musical World of Tomas Ades“ Buyuk Britaniyada Saymon Rattl va Berlin filarmoniyasi, Tevot uchun yangi asarning premyerasi boʻldi.Jurnalist Tom Servis ushbu asar haqida shunday deb yozgan edi: „Men uning premyerasida eshitgan har qanday yangi musiqa asari ichida bu eng darhol va juda kuchlilaridan biri“.[5] 2007-yilning bahorida The Tempest Qirollik opera teatriga qaytdi.

2009-yilda Ades Stokgolm konsert zalida har yili oʻtkaziladigan bastakorlar festivalining diqqat markazida boʻldi.2010-yilda u Shvetsiya Qirollik musiqa akademiyasining xorijiy aʼzosi etib tayinlandi.

2015-yil 8-oktabrda Ades Yevropa musiqa teatri akademiyasining direktorlar kengashiga saylandi.[6]

Kompozitsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

 

Orkestr[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asyla
Jon Feeney Charitable Trust tomonidan Birmingem shahri simfonik orkestri (CBSO) uchun buyurtma qilingan orkestr premyerasi 1997-yil oktabr oyida Birmingemdagi Simfonik zalda Saymon Rattle.[7] U 1999-yil 15-avgustda BBC Promsda kompozitor dirijyorligida BBC simfonik orkestri tomonidan Londondagi premyerasini oldi.[8] Bu asar 2000-yilda musiqa kompozitsiyasi boʻyicha Luisvill universitetining Gravemeyer mukofotiga sazovor boʻldi.Ades bu mukofotni olishda eng yoshi hisoblanardi.[9]
2002-yil 7-sentabrda Saymon Rattl Berlin filarmonik orkestrining bosh dirijyori sifatida Asyla va Gustav Mahlerning 5-simfoniyasi bilan birinchi kontsertini berdi.Ikkalasi ham EMI tomonidan CD va DVD disklarida chiqarilgan.
Oʻshandan beri " Asila " butun dunyo boʻylab, shu jumladan Rattle va Berlin filarmoniyasining Uzoq Sharq boʻylab gastrol safarida ham ijro etildi.
Amerika: bashorat
1999-yil noyabr oyida Nyu-York Filarmonik orkestrining Mingyillik xabarlari uchun topshirilgan. 2000-yil iyun oyida Aldeburg festivalida Buyuk Britaniyadagi premerasi boʻlgan. Asarning yozuvi EMI Classics(2004) da mavjud.
Konsentrik yoʻllar
Ades skripka kontserti premyerasini 2005-yil sentabrida Yevropa kamera orkestri Entoni Marvud solist sifatida ijro etishi bilan oldi va tanqidchilarning olqishiga sazovor boʻldi.
Tevot
orkestr uchun 2007-yil 21-fevralda Berlinda Saymon Rattl va Berlin filarmoniyasi tomonidan premyerasi boʻlib oʻtdi.Amerika premyerasi Karnegi Xollda Berlin yorugʻlik festivali doirasida qabul qilindi. Asar The New York Times gazetasi muxbiri Entoni Tommasini va The Times gazetasi muxbiri Richard Morrison kabi tanqidchilar tomonidan innovatsion yangi asar sifatida baholandi.
Yetti kun ichida
2008-yil 28-aprelda Londondagi Royal Festival Hallda Adès tomonidan dirijyorlik qilgan.London Sinfonietta tomonidan pianino, orkestr uchun video oʻrnatish premyerasi boʻlib oʻtdi. Video segmenti Adesning hamkori Tal Rosner tomonidan yaratilgan.[10] Ishga Janubiy Bank markazi va Los-Anjeles filarmoniyasi buyurtma bergan.
Polaris
orkestr va beshta video ekran uchun (Tal Rozner tomonidan harakatlanuvchi tasvirlar), Florida shtatining Mayami shahridagi Frank Gehrining Yangi Dunyo sanʼat markazining ochilishi uchun yozilgan va 2011-yil 26-yanvarda Maykl Tilson Tomas boshchiligidagi Yangi Dunyo simfonik orkestri tomonidan premyerasi boʻlib oʻtdi. Asar Yangi Dunyo simfonik orkestri tomonidan Kalouste Gulbenkian fondi, Qirollik Concertgebouw orkestri, Nyu-York filarmoniyasi, Los-Anjeles filarmoniyasi, San-Fransisko simfoniyasi va Barbikan markazi, London bilan hamkorlikda buyurtma qilingan.[11]
Totentanz
Robin Boyl tomonidan topshirilgan va Vitold Lutoslavski va uning rafiqasi Danutaga bagʻishlangan mezzosoprano, bariton va katta orkestr uchun 2013-yil 7-iyulda BBC simfonik orkestri tomonidan oʻsha yilgi BBC Proms dasturining bir qismi sifatida premyerasi boʻlib oʻtdi.
Fortepiano va orkestr uchun konsert
pianino va katta orkestr uchun, Boston simfonik orkestri tomonidan buyurtma qilingan va BSO, pianinochi Kirill Gershteyn tomonidan 2019-yil 7-mart kuni Bostondagi Simfonik zalda premyerasi boʻlib oʻtdi.
Yoʻq qiluvchi farishta simfoniyasi
2021-yil 4-avgustda Birmingem simfonik zalida Birmingem shahri simfonik orkestri tomonidan Mirga Grazinyté-Tyla dirijyorligida operadan toʻrt qismli orkestr ijrosi.[12]

Operalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Teatro Comunale Bolonyada Pier Luiji Pizzi tomonidan " Uning yuzi kukuni " spektaklidan sahna, 2010-yil
Uning yuziga kukun surting
Adesning 1995-yilgi kamera operasi Filipp Xensherning librettosi bilan, ham yaxshi tanqidlar, ham felatio musiqiy tasviri uchun mashhurlikka erishdi.Opera Londondagi Almeyda opera festivali tomonidan buyurtma qilingan va shundan soʻng butun dunyo boʻylab yangi spektakllar taqdim etilgan. Operada tasvirlangan gersoginya Margaret Kempbell, Argil gertsoginyasi boʻlib, uning 1960-yillarning boshlarida Britaniyadagi shov-shuvli xatti-harakati ajrashish boʻyicha sud jarayonida uning turli jinsiy xatti-harakatlari fotosuratlari bilan tanishtirilgan edi. 2010-yil 14-martda Vankuverda Vankuver Resital Jamiyati uchun bastakor tomonidan yakkaxon fortepiano uchun Adesning " Powder Her Face "dagi „Konsert parafrazi“ premyerasi boʻlib oʻtdi; Bu ish VRS, San-Fransisko Performances va Londondagi Barbican Center tomonidan birgalikda buyurtma qilingan.
Boʻron
Shekspir pyesasidan moslashtirilgan Meredit Ouksning librettosi bilan premyerasi 2004-yil fevral oyida Londonning Kovent-Gardendagi Qirollik opera teatrida, 2005-yilda Strasburg operasi va Kopengagen opera teatrida namoyish etilgan. Uning AQShdagi premyerasi 2006-yil iyul oyida Santa Fe operasida boʻlib oʻtdi. Asl spektakl 2007-yil mart oyida London Qirollik Opera uyi tomonidan qayta tiklandi. Frankfurt operasining Keyt Uorner tomonidan sahnalashtirilgan va 2010-yil yanvar oyida Yoxannes Debus tomonidan dirijyorlik qilgan, spektakli Germaniyada birinchi boʻldi.[13] EMI tomonidan Kovent Gardenda The Tempest spektaklining yozuvi Adesga 2010-yil Klassik BRIT mukofotlarida Yil bastakori unvoniga sazovor boʻldi.[14] Nyu-Yorkdagi Metropolitan operasi 2012-13-yilgi mavsumda The Tempestni oʻz ichiga olgan.Adès tomonidan boshqarilgan va Robert Lepage tomonidan ishlab chiqarilgan.[15][16] Xuddi shu ishlab chiqarish 2015-yilning yozida Vena shahrida koʻrilgan.
Yoʻq qiluvchi farishta
Luis Buñuelning 1962-yilda suratga olingan " El ángel exterminador " syurrealistik filmidan ishlangan boʻlib, 2016-yilda Zalsburg festivalida premyerasi boʻlib oʻtgan[17] va Qirollik opera teatrida, Kovent bogʻida, Metropolitan operasida, Nyu-Yorkda va Daniya qirollik operasida, Kopengagenda, toʻrtta komissar va hamkorlikda ijro etilgan.

Xor musiqasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fayrfaks Kerol
capella xor kompozitsiyasi. Dastlab Kembrijdagi Kingʻs kolleji uchun 1997-yilda yozilgan bu asar BBC Singers va Birmingem shahri simfonik xori kabi ansambllar tomonidan yozilgan. Asar AQShning Gʻarbiy qirgʻogʻida premyerasini San-Fransiskodagi Xalqaro Orange Chorale tomonidan oldi.

Kamera musiqasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beshta Eliot manzarasi
Adesning birinchi opusi, 1990-yilda nashr etilgan.
Arkadiana
yetti harakatli, 20 daqiqali torli kvartet (Op. 12), 1993- yildan 1994-yilgacha boʻlgan boshqa asarlar bilan birga 1998-yilda yozilgan.[18]
Yurak tutilishi
7-oʻyinchidan iborat kamera ansambli uchun ish. Asar Madness qoʻshigʻiga asoslangan. Uning premerasi 1995-yilda Meltdown, Purcell Room, Londonda kompozitorlar ansambli tomonidan boʻlib oʻtdi.[19]
Tutib oling
klarnet, pianino, skripka va skripka uchun kamera ishi. Uning premyerasi 1993-yilda Sent-Jorj, Brandon Xill, Bristolda Linsi Marsh, Entoni Marvud, Luiza Xopkins va Tomas Ades tomonidan boʻlib oʻtdi.[20]
Kamera simfoniyasi
15-oʻyinchiga moʻljallangan asar, kamera simfoniyasi taxminan 13 daqiqa davom etadi va birinchi marta Kembrij zamonaviy musiqa festivalida, West Road Concert Hall, Kembrijda 1991-yilda Tomas Ades boshchiligidagi Zamonaviy musiqa festivali ansambli tomonidan taqdim etilgan.[21]
Concerto Conciso
pianino va kamera ansambli uchun asar (10 ta oʻyinchi). Asar 1997-yilda Tomas Ades boshchiligidagi Birmingem zamonaviy musiqa guruhi tomonidan Adrian Boult Hall, Birmingemda premyerasi boʻlib oʻtdi.[22]
Sud tadqiqotlari
klarnet, skripka, violonchel va pianino uchun bu kamerali asar taxminan 8 daqiqa davom etadi va premyerasi 2005-yilda Yubiley zalida, Aldeburg festivalida bastakorlar ansambli tomonidan taqdim etilgan.[23]
Toʻrt chorak
Ushbu torli kvartet Karnegi Xoll korporatsiyasi tomonidan buyurtma qilingan va premyerasi 2011- yilda Stern Auditorium, Karnegi Xoll, Nyu-Yorkda Emerson torli kvartet tomonidan oʻtkazilgan.[24]
Les baricades mistérieuses
klarnet, bas klarnet, viola, violonchel va kontrabas uchun. Uilfred Mellersning 80-yilligi munosabati bilan yozilgan bu asar birinchi marta 1994-yilda Dartington xalqaro yozgi maktabining katta zalida The Composers Ansambli tomonidan ijro etilgan.[25]
Lieux retrouvés
violonchel va pianino uchun. Aldeburgh festivali, Wigmore Hall va Karnegi Xoll tomonidan birgalikda buyurtma qilingan. Birinchi marta Aldeburg festivalida, Snape Maltings konsert zalida, Stiven Isserlis va Tomas Ades tomonidan 2009-yilda Suffolkda ijro etilgan;[26] 2016-yil BBC Proms Buyuk Britaniyada orkestr uchun versiyasi premyerasi
Hayotiy hikoya
3-oʻyinchidan iborat soprano va kamera ansambli uchun asar, Life Story Tennessi Uilyamsning matniga oʻrnatiladi. U kompozitorlar ansambli uchun yozilgan va birinchi spektaklini 1993-yilda Kembrij universitetining West Road konsert zalida boʻlgan.[27]
Tirik oʻyinchoqlar
14-oʻyinchidan iborat kamera ansambli uchun. Asar Buyuk Britaniya Sanʼat Kengashi tomonidan London Sinfonietta uchun buyurtma qilingan. Oliver Knussen tomonidan dirijyorlik qilgan asarning premyerasi 1994- yilda Londondagi Barbikan zalida boʻlib oʻtgan.[28]
Arfaning kelib chiqishi
10-oʻyinchi uchun kamera ansambli ish Halle orkestri tomonidan topshirildi. U 1994-yilda Manchesterdagi Free Trade Hallda bastakorning oʻzi boshchiligida oʻz faoliyatini boshlagan.[29]
Pianino kvinteti
Premyerasi 2001-yil Melburn festivalida, Avstraliyada Tomas Ades (piano) va Arditti kvarteti tomonidan. Pianino va Arditti kvartetida Ades bilan ishning yozilishi (2005-yilda EMI tomonidan Shubertning Trout kvinteti bilan — Ades va Belcea kvarteti bilan chiqarilgan).[30]

Boshqa musiqiy faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ades 1998-yildan 2000-yilgacha Birmingem zamonaviy musiqa guruhining birinchi musiqiy direktori edi.[31] U 1999- yildan 2008-yilgacha Aldeburgh festivalining badiiy rahbari boʻlib ishlagan, 2009-yilda pianinochi Per-Laurent Aimard muvaffaqiyatga erishgan.

bastakor sifatida

  • AQShning Gʻarbiy sohilida Los-Anjeles filarmoniyasida ser Saymon Rattle dirijyorligida „Asyla“ filmining premyerasi boʻlib oʻtdi.
  • Pianinochi Gloriya Cheng ijrosidagi „Zulmat koʻrinmoqda“ va „Hali qaygʻu“
  • Los-Anjeles filarmoniyasi bilan Rattle tomonidan olib borilgan „Ushbu binolar xavotirda“


  • "Powder Her Face " 4-kanal tomonidan filmga aylantirilgan va 1999-yilda Buyuk Britaniyada Rojdestvo kunida namoyish etilgan. Film 2005-yil Rojdestvo uchun Buyuk Britaniyada DVD diskida chiqarildi, jumladan, xuddi shu vaqtda Jerald Foks tomonidan suratga olingan Ades haqidagi hujjatli film. U AQShda ham mavjud.
  • Asyla (Malerning 5-simfoniyasi bilan birga) ser Saymon Rattlning Berlin filarmoniyasi bilan ochilish kontsertiga asos solgan. Berilgan ikkita konsert 2002- yilda DVD sifatida yozib olingan va chiqarilgan.
  • „The Tempest“: 2012-yilda Ades tomonidan boshqarilgan Metropolitan Opera spektakli DG tomonidan chiqarilgan. Muvaffaqiyatli: Simon Keenlyside; Ariel: Audrey Luna; Kaliban: Alan Oke; Miranda: Izabel Leonard; Ferdinand: Alek Shrader; Neapol qiroli: Uilyam Burden; Antonio: Toni Spens; Stefano: Kevin Burdette; Trinculo: Iestyn Davies; Sebastyan: Kristofer Feigum; Gonsalo: Jon Del Karlo. Ishlab chiqarish Robert Lepage tomonidan yaratilgan.

Audio CD

  • Hayot hikoyasi (1997)
  • Tirik oʻyinchoqlar (1998)
  • Asyla (1999)
  • Uning yuzini changlatish (1999)
  • Amerika (2004)
  • Ades/ Shubert : Pianino kvinteti (2005)
  • Skripka kontserti (2007), yuklab olish versiyasi.
  • Boʻron (2009)
  • Tevot, skripka kontserti, Kuperinning uchta tadqiqoti, uning yuzi kukunidan raqslar (2010)
  • Tomas Ades: Antologiya (2011), shu jumladan uning yuzidagi kukundagi kontsert parafrazi va uchta mazurka
  • Yetti kun ichida (Signum Classics, Nikolas Xodges, Rolf Hind, Tomas Ades, 2011)
  • Polaris (2012), yuklab olish versiyasi.
  • Lieux retrouvés (Hyperion, Stiven Isserlis, Tomas Adès, 2012)
  • Cello World (with Steven Isserlis) (1998)[32]
  • Thomas Adès: Piano (2000)
  • Janáček: The Diary of One Who Disappeared (with Ian Bostridge) (2002)
  • The Music of Poul Ruders, vol.4 (2004)
  • Stravinsky: Complete Music for Violin and Piano (Hyperion, Thomas Adès/Anthony Marwood, 2010)[33]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ „A music referendum“. Ricordi. Qaraldi: 2020-yil 4-mart.
  3. ↑ „Superstar of Biblical Proportions: Thomas Adès“. Jewish Quarterly (14-oktabr 2014-yil). 2021-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-yanvar 2021-yil.
  4. ↑ „University of Essex Calendar“. University of Essex. 7-oktabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ Huizenga, Tom. „Berlin Philharmonic, in Concert at Carnegie Hall“. NPR (13-noyabr 2007-yil). Qaraldi: 11-yanvar 2018-yil.
  6. ↑ „New board elected: Thomas Adès, Joseph Calleja and Alessandro Di Profio new members“, European Academy of Music Theatre, 10 October 2015
  7. ↑ Thomas Ades — Asyla 1997 Accessed 3 May 2013
  8. ↑ Prom 38, 15 August 1999 Accessed 3 May 2013
  9. ↑ „2000 – Thomas Ades“. grawemeyer.org (30-noyabr 1999-yil). 31-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  10. ↑ London Sinfonietta/Adès — review | Music. The Guardian. Retrieved on 14 January 2014.
  11. ↑ Fleshler. „The New World Symphony opens its new multimedia home“. theclassicalreview.com. Qaraldi: 23-noyabr 2016-yil.
  12. ↑ The Exterminating Angel Symphony, Faber Music
  13. ↑ The Tempest Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh. at Oper Frankfurt, January 2010. Accessed 6 November 2012.
  14. ↑ „Boston Symphony Orchestra Members – Boston Symphony Orchestra“. www.bso.org. Qaraldi: 26-oktabr 2017-yil. [sayt ishlamaydi]
  15. ↑ The Tempest at Metropolitan Opera, 2012. Accessed 6 November 2012.
  16. ↑ Tom Service: „Sailing Into Stormy Musical Waters“, The New York Times, 19 October 2012
  17. ↑ „The Exterminating Angel review — Adès delivers unmissable operatic adaptation“ by Andrew Clements, The Guardian, 30 July 2016
  18. ↑ Arcadiana — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (23 April 2001). Retrieved on 14 January 2014.
  19. ↑ Cardiac Arrest — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music. Retrieved on 14 January 2014.
  20. ↑ Catch — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (27 February 1999). Retrieved on 14 January 2014.
  21. ↑ Chamber Symphony — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (21 October 1996). Retrieved on 14 January 2014.
  22. ↑ Concerto Conciso — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (18 November 1997). Retrieved on 14 January 2014.
  23. ↑ Court Studies from The Tempest — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music. Retrieved on 14 January 2014.
  24. ↑ Four Quarters, The — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (14 March 2011). Retrieved on 14 January 2014.
  25. ↑ Les baricades mistérieuses — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music. Retrieved on 14 January 2014.
  26. ↑ „Lieux retrouvés“. www.fabermusic.com. Qaraldi: 26-oktabr 2017-yil.
  27. ↑ Life Story — Solo Voice — Repertoire. Faber Music. Retrieved on 14 January 2014.
  28. ↑ Living Toys — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (24 August 1997). Retrieved on 14 January 2014.
  29. ↑ Origin of the Harp, The — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music (6 October 1994). Retrieved on 14 January 2014.
  30. ↑ Piano Quintet — Chamber/Ensemble Works — Repertoire. Faber Music. Retrieved on 14 January 2014.
  31. ↑ Rian Evans. „BCMG/Adès (CBSO Centre, Birmingham)“. The Guardian (18-mart 2008-yil). Qaraldi: 17-aprel 2008-yil.
  32. ↑ Steven Isserlis. „Cello World“. Amazon (1998). Qaraldi: 21-sentabr 2017-yil.
  33. ↑ „Stravinsky: Complete music for violin and piano“. The Guardian (17-yanvar 2010-yil). Qaraldi: 21-sentabr 2017-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Thomas_Adès&oldid=4082815" dan olindi