Songkran

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Songkran bayramlari
Songkran in Wat Kungthapao 03.jpg
Oqsoqollarga hurmat koʻrsatish koʻplab Songkran bayramlarida, masalan, Songkran Tailandidagi bayramlarda muhim ahamiyatga ega.
Rakhine Thingyan 2011.jpeg
Myanmadagi Thingyan sifatida; suv otish koʻplab Songkran bayramlarini tozalash marosimidir.
Khmer New Year GA2010-223.jpg
Kambodjada Moha Sangkranta sifatida; Buddaning yuvilishi SE Osiyoda muhim ahamiyatga ega.
Erythrina fusca 3689.jpg
Shri-Lankadagi Aluth Avuruddu sifatida; Erythrina fusca ning gullashi Shri-Lankada Yangi yil kelishini anglatadi.
Lao New Year, flour throwing.jpg
Laosdagi Pii May kabi.
Ancestor altar.JPG
Kambodja va Tailandda Yangi yil bayramlarida ajdodlar qurbongohlari keng tarqalgan.
Songkran bayramlari anʼanaviy Yangi yil festivalini nishonlaydigan koʻplab mamlakatlar va mintaqalarda qoʻllaniladigan turli xil anʼanalarni oʻz ichiga oladi.

Songkran — sanskrit tilidagi saṅkrānti (yoki aniqrogʻi, meṣa saṅkrānti) soʻzidan olingan atama. Bu atama Bangladesh, Tailand, Laos, Kambodja, Myanma, Shri Lanka, Hindistonning shimoli -sharqiy qismlari, Vetnam va Xishuangbanna, Xitoyda nishonlanadigan anʼanaviy Yangi yil bayramiga ishora qilish uchun ishlatiladi[1][2]. Quyosh, yulduz munajjimlar bashoratiga koʻra, zodiakning birinchi munajjimlar belgisi boʻlgan Qoʻy burjidan oʻtgandan soʻng boshlanadi[3]. Bu Janubiy Osiyoning aksariyat qismlarida Mesha Sankranti deb ataladigan hind taqvimiga asoslangan yangi yil festivallari bilan bogʻliq.

Songkran Yangi yil festivallari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kambodja Yangi yili, Kambodjada
  • Laos Yangi yili, Laosda
  • Shri-Lankada Singal Yangi Yili
  • Songkran (Tailand)
  • Thingyan, Myanmada
  • Sangken, Arunachal-Pradesh va Hindistonning Assam shtatining bir qismi
  • Suv sepish festivali, Xitoyning Xishuangbanna shahrida va Vetnamning shimoliy qismlarida[4][5]

Osiyodan tashqarida nishonladigan songkran[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Songkran bayrami mamlakatning koʻplab hududlarida oʻtkaziladi. Eng diqqatga sazovor bayramlardan biri Sidney chekkasida, Yangi Janubiy Uelsning Leumeah shahridagi Wat Pa Buddharangsee buddistlar ibodatxonasida nishonalanadi. Festival har yili minglab tashrif buyuruvchilarni oʻziga jalb qiladi va suv jangi, kundalik ibodat, raqs tomoshalari va Tailand, Bangladesh (CHT), Birma, Kambodja, Laos, Shri-Lanka va Malayziya taomlari bilan boyitilgan dasturxon tuzaladi[6][7]. 2014-yilda bayramga 2000 dan ortiq kishi tashrif buyurgan[8]. Xuddi shu shahar atrofidagi Mahamakut Buddist jamgʻarmasi qoʻshiq aytish, duo qilish, qisqa vaʼz, oziq-ovqat yigʻish orqali Janubi-Sharqiy Osiyo anʼanaviy raqslaridan iborat Songkran bayramini tashkillashtiradi[9]. Keng miqyosdagi Tailand Yangi yilini (Songkran) nishonlash festivali Sidneyning Tai Town shahrida, Yangi Janubiy Uelsning Haymarket shaharchasidagi mashhur sayyohlik markazida oʻtkaziladi[10]. Melburnda, Singal (Shri-Lanka) Yangi yil festivali har yili Viktoriya shtatining Dandenong shahrida oʻtkaziladi[11]. 2011-yilda u 5000 dan ortiq odamni oʻziga jalb qildi va Melburndagi eng yirik Singal Yangi yil festivali sifatida qayd etildi[12]. Qirolicha Viktoriya Marketi 2017-yil aprel oyining boshida Tailand Yangi yilini nishonlash uchun ikki kunlik Songkran festivalini oʻtkazdi[13]. Tailand, Kambodja, Laos, Birma va Shri-Lanka Yangi yil festivallarini nishonlaydigan Songkran bayramlari Kambodjaliklar, Laosliklar va Tailandlarning katta aholisi yashaydigan Yangi Janubiy Uelsning Kabramatta shahrining Sidney chekkasida yashovchilaro orasida yaxshi tanilgan va mashhurdir[14]. Ibodatxonalar va tashkilotlar shahar atrofi boʻylab bayramlarni oʻtkazadilar, jumladan, Feyrfild shahar kengashi bilan hamkorlikda tashkil etilgan qoʻshni Bonnirigg chekkasida katta Laos Yangi yil bayrami shular jumlasidandir[15][16].

Qoʻshma Shtatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Songkran bayramlari koʻpincha Shri-Lanka, Tailand, Birma, Laos va Kambodja aholisi yashaydigan shaharlarda oʻtkaziladi. UW Khmer talabalar uyushmasi Sietldagi Vashington universitetida yangi yil bayramini oʻtkazadi. White Center Kambodja Yangi yil koʻcha festivali Sietldagi Golden House Bakery & Deli’da boʻlib oʻtadi[17]. Kaliforniyaning Pasadena shahridagi Los-Anjelesdagi buddist Vixara Shri-Lankaning Yangi yiliga eʼtibor qaratgan holda Songkran festivalini nishonlayda. Kaliforniyaning Azusa shahridagi Brahma Vixara ham Birma Yangi yil bayramini keng koʻlamda tashkillashtiradi[18]. Xalqaro Laos Yangi Yil festivali har yili San-Frantsiskoda oʻtkaziladi va Laos Yangi yilini boshqa Osiyo alqlari, jumladan Tailand, Kambodja, Birma, Shri-Lanka va janubiy Xitoyning Dai lar ham shu festival davomida oʻz yangi yil bayramlarini kutib oladilar[19]. 2015-yil fevral oyida Vashingtondagi Freer and Sackler galereyasi Qoʻy yilini nishonlash uchun Yangi yili tadbirini oʻtkazdi, u ham boshqa koʻplab Osiyo mamlakatlari uchun aprel oyining oʻrtalarida boʻladigan Yangi yilifestivali hisoblanadi. Unda Xitoy, Koreya, Moʻgʻuliston, Shri-Lanka va ikki yangi yil bayramidan birini nishonlaydigan boshqa Osiyo davlatlarining urf-odatlari va oziq-ovqatlari tayyorlandi[20]. Xuddi shunday 2016-yilda Sietldagi Sharqiy Osiyo Oy taqvimiga koʻra nishonlanadigan Yangi yil bayramini oʻtkazdi, ammo „Yil boʻyi yangi yil“ koʻrgazmasining bir qismi sifatida Laosdagi Yangi yil urf-odatlariga alohida eʼtibor qaratildi[21].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „制造传统 关于傣族泼水节及其相关新年话语的研究“. Open Times (fevral 2010). 14-oktabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 17-yanvar 2017-yil.
  2. ↑ „Donald K. Swearer The Buddhist World of Southeast Asia“. Ahandfulofleaves.org. 12-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 26-avgust 2022-yil.
  3. ↑ „The Origins of the Songkran Festival“. 8-dekabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 16-yanvar 2017-yil.
  4. ↑ Planet. „The Dai water-splashing festival: where China meets Southeast Asia“. Lonely Planet (21-mart 2011-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  5. ↑ „Sawatdee Pee Mai (Happy New Year) to all our devoted wet readers - Pattaya Daily News“. 9-avgust 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 5-iyun 2016-yil.
  6. ↑ „Songkran - Sth East Asian New Year Fete - Travel Blog“. Travelblog.org. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  7. ↑ „Celebrate: Songkran“. Sbs.com.au (19-yanvar 2015-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  8. ↑ Partridge, Amanda. „Buddhists celebrate New Year“. Daily Telegraph (28-aprel 2014-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  9. ↑ „Mahamakut Ragawithayalai Foundation - Wat Pa Buddharangsee Buddhist Forest Monastery“. Mahamakut.org.au. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  10. ↑ „Sydney Haymarket & China Brochure“. Haymarketchamber.org.au. 26-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  11. ↑ „Home“ (en). Greater Dandenong Council. Qaraldi: 6-aprel 2022-yil.
  12. ↑ „Sinhalese New Year“. Dandenong.starcommunity.com.au (20-aprel 2011-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  13. ↑ „Thai Songkran New Year Festival - City of Melbourne“ (26-mart 2017-yil). 26-mart 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  14. ↑ Thang Ngo. „Lao, Khmer, Thai New Year 2013 in Sydney“. Noodlies.com (14-aprel 2013-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  15. ↑ „Lao New Year Festival 2015 - AMUST“. Amust.com.au (29-aprel 2015-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  16. ↑ „New Leaf“. Newleafcommunitites.com.au (2017). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  17. ↑ ago. „April Marks The New Year For Southeast Asians“. Ethnicseattle.com (12-aprel 2016-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  18. ↑ „Wisdom Quarterly: American Buddhist Journal: Happy Southeast Asian Buddhist New Year!“. Wisdomquarterly.blogspot.com (13-aprel 2013-yil). Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  19. ↑ „International Lao New Year Festival - About ILNYF“. 2-yanvar 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2-yanvar 2017-yil.
  20. ↑ „Celebrate the Lunar New Year at Freer-Sackler“. Bento.si.edu. 24-oktabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
  21. ↑ „Family Programs > Wing Luke Museum“ (2-yanvar 2017-yil). 2-yanvar 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Songkran&oldid=3621720" dan olindi