Sanda
Sanda 三田市 | |
|---|---|
| Shahar | |
| Skyline of Sanda | |
 Bayroq | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Tuman | Kansai |
| Prefektura | Hyōgo |
| Hukumat | |
| • Mer | Hideaki Takeuchi |
| Maydon | 210.32 km2 (81.21 mi²) |
| Aholisi (2021-yil, 1-noyabr) |
108,452 kishi |
Sanda (yaponcha: 三田市 Sanda-shi) Yaponiyaning Hyōgo prefekturasida joylashgan shahar. 1-noyabr, 2022-yil holatiga koʻra, shaharning aholisi taxminan 108,452 kishini tashkil qiladi, 47018 xonadon bor, aholi zichligi har 1 km² ga 520 kishi toʻgʻri keladi[1]. Shaharning umumiy maydoni 210.32 kvadrat kilometrni tashkil qiladi.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda shahri Hyōgo prefekturasi janubi-sharqida, Kobe shahridan 25 kilometr (16 milya) shimolda, va Osaka shahridan taxminan 35 kilometr (22 milya) shimoli-gʻarbda joylashgan. Shaharning eng baland nuqtasi 697 m, eng pasti esa 116 m. Shaharning shimoliy va sharqiy qismlari togʻli hududlardan iborat.
Muko daryosi shimolda Sasayama shahridan janubi-sharqda Osaka koʻrfaziga Sanda orqali oqib oʻtadi. Drenaj havzasining oʻlchami 496 km2. Daryo atrofida yil davomida tadbirlar va festivallar oʻtkaziladi.
Qoʻshni munitsipalitetlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hyōgo prefekturasi
Iqlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda nam subtropik iqlimga ega (Köppen iqlim tasnifi Cfa), yozi issiq, qishi salqin va sovuq. Yozda yogʻingarchilik qishga qaraganda sezilarli darajada koʻp boʻlsa-da, Honshuning koʻp qismlariga qaraganda kamroq va sezilarli qor yogʻmaydi. Sandaning oʻrtacha yillik harorati 14.1 °C (57.4 °F) . Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1,281.8 mm (50.46 in). Eng nam oy iyul oyi hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 26.4 °C (79.5 °F)[2] atrofida va eng past harorat yanvarda, taxminan 2.5 °C (36.5 °F) . Sandada qayd etilgan eng yuqori harorat 1994-yil 8-avgustda 38.4 °C (101.1 °F) ni, eng sovuq harorat esa 2005 yil 23 dekabrda −10.6 °C (12.9 °F) ni tashkil etgan[3].
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, 2020-yilda Sanda aholisi 109,238 kishini tashkil etgan[4].
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 22 008 | — |
| 1925 | 22 238 | +1.0% |
| 1930 | 23 513 | +5.7% |
| 1935 | 23 212 | −1.3% |
| 1940 | 24 282 | +4.6% |
| 1945 | 33 145 | +36.5% |
| 1950 | 33 211 | +0.2% |
| 1955 | 33 667 | +1.4% |
| 1960 | 32 528 | −3.4% |
| 1965 | 32 265 | −0.8% |
| 1970 | 33 090 | +2.6% |
| 1975 | 35 261 | +6.6% |
| 1980 | 36 529 | +3.6% |
| 1985 | 40 716 | +11.5% |
| 1990 | 64 560 | +58.6% |
| 1995 | 96 279 | +49.1% |
| 2000 | 111 737 | +16.1% |
| 2005 | 113 572 | +1.6% |
| 2010 | 114 220 | +0.6% |
| 2015 | 112 691 | −1.3% |
| 2020 | 109 238 | −3.1% |
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda hududi qadimgi Settsu provinsiyasining bir qismi boʻlib, Yaponiya paleolit davridan beri mavjud. „Sanda“ nomi uzoq vaqtdan beri qoʻllanilib kelinmoqda. Qadimgi Konshin-ji ibodatxonasidagi Buddist Maitreya haykali ichidan topilgan yozuvlarda shunday deyilgan: „Bu hududlar Matsuyama yerlari deb eʼtirof etilgan boʻlib, ular Onden, Hiden va Keiden guruch dalalarini oʻz ichiga oladi, shuning uchun ham nomi Sanda deb oʻzgartirildi“. Yapon tilida „san“ uch, „ta“ („n“dan keyin „da“ talaffuz qilinadi) guruch dalasini bildiradi. Sanda haqida yozilgan eng qadimgi hujjat 1477-yilga tegishli.
Sanda qal’asi Muromachi davrida qurilgan. Qal’a shahri keyinchalik Azuchi-Momoyama davrida va Edo davrida Tokugawa shogunati davrida rivojlangan.
Meiji restavratsiyasidan soʻng, zamonaviy munitsipalitetlar tizimini yaratish bilan Sanda shahri tashkil etildi. Shahar va uning atrofidagi hududlarni bogʻlaydigan temir yoʻl qurilishining tugallanishi tufayli shahar gullab-yashnadi. 1956-yilda Miwa, Hirono, Ono va Takahira shaharlari Sanda shahriga birlashdi. Nihoyat, Sanda 1957-yilda Ai va Honjō shaharlarining qoʻshilishidan paydo boʻlgan Aino shahrini oʻziga qoʻshib oldi. Sanda 1958-yil 1-iyulda shaharchadan shahar maqomiga koʻtarildi.
Hukumati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 22 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Sanda Hyōgo prefekturasi assambleyasiga ikki nafardan aʼzo qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Parlamentining quyi palatasining Hyōgo 5-okrugida joylashgan.
Umumiy kasalxonalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Sanda shahar kasalxonasi/Keyakidai
- Hyogo Chuo kasalxonasi/Ohara
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda savdo, yengil ishlab chiqarish va qishloq xoʻjaligining aralash iqtisodiyotiga ega. Shahar tobora Osaka va Kobe uchun ish taʼminlovchi shaharga aylanib bormoqda.
Sanoat tarmoqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mitsubishi Electric (Melco) Sandada katta ilmiy-tadqiqot va ishlab chiqarish kampusiga ega. Sanda shahridagi koʻplab yirik sanoat korxonalari Hokusetsu Sanda texnoparkida joylashgan. Mavjud tarmoqlarga asosan farmatsevtika, kimyo, oziq-ovqat va tarqatish kiradi.
Taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sanda 20 ta boshlangʻich, toʻqqizta davlat oʻrta maktabilari, shahar hukumati tomonidan boshqariladigan toʻrtta oʻrta maktab, shuningdek, Hyōgo prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan toʻrtta davlat oʻrta maktabiga ega. Bundan tashqari, prefekturada nogironlar uchun ikkita maxsus taʼlim maktabi mavjud. Minatogawa kolleji ham shaharda joylashgan.
Mahalliy diqqatga sazovor joylari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tabiat va inson faoliyati muzeyi
Muzeyning mavzusi – „odamlar va tabiatning simbiozi“. U 1992-yil 10-oktabrda Flowertown shahrida ochilgan va yapon tilida „Hitohaku“ nomi bilan tanilgan. Bu Yaponiyadagi eng yirik jamoat muzeylaridan biri.
- Renge-ji, Shingon mazhabidagi Buddistlar ibodatxonasi
- Satonone Hall
Satonone Hall – Sanda shahridagi katta tomosha maydonchasidir. Uni qurilishi 2007-yil mart oyida yakunlangan. Muassasa katta zal, kichik zal, mashq xonalari va koʻrgazma xonalaridan iborat.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Sanda city official statistics“ (ja).
- ↑ „ja:観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 8-aprel.
- ↑ „ja:気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）“. JMA. Qaraldi: 2022-yil 8-aprel.
- ↑ Sanda population statistics