Samarqand (paroxod, 1866)
| Samarqand | |
|---|---|
| Tasnifi | |
| Sinfi | Paroxod |
| Oʻlchamlari | |
| Uzunligi | 45,72 m |
| Kengligi | 6,71 m |
„Samarqand“ – metall korpusli gʻildirakli qurolli paroxod, Rossiya imperiyasining Orol flotiliyasi tarkibiga kiradi. U Sirdaryoda yuk va yoʻlovchi tashish hamda harbiy aloqalarni qoʻriqlashda foydalanilgan[1].
Kema tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir korpusli va suv sigʻimi 154 tonna boʻlgan eshkakli paroxod. Kemaning uzunligi 45,72 metr, kengligi – 6,71 metr, chuqurligi – 0,61 metrni tashkil etdi. Kema 70 nominal ot kuchiga ega bugʻ dvigateli bilan jihozlangan va harakatlantiruvchi sifatida ikkita bort gʻildiragi ishlatilgan[1]. Sirdaryoning yuqori oqimiga qarshi suzish uchun maxsus qurilgan paroxod, avval qurilgan kemalardan farqli oʻlaroq, oʻz vazifasini toʻla oqladi. Kema garchi yengil temir korpusi va mustahkam mahkamlagichlari tufayli dengiz safarlari uchun unchalik mos boʻlmasa ham Orol flotiliyasi uchun qurilgan eng yaxshi va eng muvaffaqiyatli paroxod hisoblangan.
Butakovning talabiga binoan, uning rahbarligida paroxod loyihalashtirilgan, „Samarqand“ga kamon rul oʻrnatildi, buning natijasida paroxodning manevr qobiliyati yaxshilandi[2].
Xizmat tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1863-yilda Orol flotiliyasida mavjud boʻlgan paroxodlar Sirdaryoda suzish shartlariga javob bermasligi maʼlum boʻldi. Shu bois Samarqand paroxodiga Belgiyadan bugʻ dvigateli kuchliroq va ilgari qurilgan kemalarga qaraganda pastroq tortuvchi dvigatelga buyurtma berildi. 1866-yil iyul oyining oxiriga kelib, kema korpusi Sankt-Peterburgga yetkazildi, u yerdan oʻsha yilning avgust oyida Samaraga yuborildi. Paroxod Sirdaryo boʻylab birinchi sayohatini 1869-yilda qilgan.
1876-yildan 1877-yil apreligacha paroxod Amudaryo boʻylab Petroaleksandrovskdan Chardjougacha sayohat qildi va bu yerlarga yetib borgan birinchi paroxod boʻldi[3]. 1878-yilgi harakatida kema Amudaryo, Sirdaryo, ularning irmoqlari va Orol dengizi boʻylab ham sayohatlar qildi[4].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 „Вооружённый пароход «Самарканд»“ (ru). russrivership.ru. 2013-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-avgust.
- ↑ „Аральская флотилия. 1847—1883 гг.“ (ru). nuju.ru. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-avgust.
- ↑ „Чарджоу“ (ru). turkmenhistory.ru (2012-yil 10-oktyabr). 2013-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-avgust.
- ↑ Веселаго XIII 2013.