Qozoq xonligiga uchinchi bosqin
 | Bu maqola avtomat tarjima qilingan yoki mashina tarjimasi tayinli oʻzgartirishsiz chop etilgani eʼtirof etilmoqda. Tarjimani tekshirib chiqish hamda maqoladagi mazmuniy va uslubiy xatolarini tuzatish kerak. Siz maqolani tuzatishga koʻmaklashishingiz mumkin. (Shuningdek, tarjima boʻyicha tavsiyalar bilan tanishib chiqishingiz mumkin.) DIQQAT! BU OGOHLANTIRISHNI OʻZBOSHIMCHALIK BILAN OLIB TASHLAMANG! Maqolaning originali koʻrsatilinmagan. |
| Qozoq xonligiga uchinchi bosqin | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Qozoq-O'zbek urushi | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Qoʻmondonlar | |||||||
 Muhammad Shayboniyxon
|
Qosimxon Buyun Pir Hasan | ||||||
1509-yilda Shayboniyxon qozoqlarga qarshi yurish amalga oshiradi. Oʻsha paytda qozoqlarning xoni Burunduqxon boʻlsa-da, hukumatning barcha ishini marhum xon Jonibekxonning oʻgʻli Qosimxon olib borgan. Shaybonixon katta qudratiga qaramay, Qosimxonga qarshi turish uchun yetarlicha kuchga ega emas edi. Oʻsha davrda uning qoʻshinlari soni 20 mingdan oshgan[1]. Qishda hamma chorva uchun yem-xashak bor joyda qolar edi. Qishning oʻrtalarida Shayboniyxon qozoq hududlarini talon-taroj qilish bilan shugʻullangan, biroq u oʻz yurtidan uzoqda qolmaslikni maqsad qilgan holda tez orada qaytib keladi. Shayboniyxon oʻzining soʻnggi yurishini qozoq hududiga qiladi, lekin uning otlari va askarlari qattiq charchagan edi; u oʻzi Kuk Kashana tumanida qoladi va otlarining biroz kuchga ega boʻlgan qismini ajratganidan soʻng ularni oldinga yuboradi[1]. Bu guruh bir necha kishi bilan birga boʻlib, ularni talon-taroj qilib, asir qilib olishadi. Bir kuni shu guruh otlarini boqish uchun toʻxtagan edi, ularga Qosimxon, Qosimbek yaqin ekanligi haqidagi xabar keladi. Bu xabar ularni xavotirga soladi. Qosimxonning amirlaridan biri Buyun Pir Hasan oʻz qoʻshini bilan oʻzbeklar bosqinini eshitib, ularga qarshi harakat qiladi; u Qosimxon yaqinlashayotganini va uzoqdan koʻrinishini xabar qiladi[1]. Oʻzbeklar Qosimxon ularning oldida ekanligiga amin boʻlib, oʻzlari olib kelgan barcha narsalarini tashlab ketishadi va Qosimxonning yaqinlashishi haqidagi xabarni olib, Shayboniyxon oldiga qaytib kelishadi. Shayboniyxon faqat qochishdan boshqa narsaga eʼtibor bermasdan darhol ularga chekinish nogʻorasini chalishni buyuradi[1]. Oʻzbek qoʻshini Shayboniyxonning hukmronligi davridan beri harbiy faoliyatida birinchi marta tartibsiz orqaga suriladi va qish oxirida Samarqandga yetib keladi. Shayboniyxonning oʻzi Xurosonga ketib, u yerda qishni oʻtkazadi[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tarixi-i-Rashidi — Markaziy Osiyodagi moʻgʻullarning tarixi
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 René Grousset. The Empire of the Steppes:A History of Central Asia. Rutgers University Press, 1970-yil — 687- bet. ISBN 0813513049. 2012-yil 23-noyabrda qaraldi.