Oqishqanotli glaukonoma
| Oqishqanotli glaukonoma | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Boʻgʻimoyoqlilar |
| Sinf: | Hasharotlar |
| Turkum: | Kapalaklar |
| Oila: | Oqishqanotlilar |
| Urugʻ: | Pontiyalar |
| Binar nomi | |
| Pontia glauconome (Klug, 1829) | |
Oqishqanotli glaukonoma[1] yoki glaukonoma[2] ( Pontia glauconome ) oqishqanotlilar oilasiga mansub kunlik kapalak.
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oldingi qanotining uzunligi 19–20 mm[1]. Qanot kengligi 45-50 mm. Yuqori tomonidagi qanotlari oq rangda qora dog‘lar bilan ajralib turadi: oldingi qanotning tepasi qora, oq dog‘lar bilan, mediana hujayraning oxirida katta nuqta bor, orqa qanot tomirchalarida qora dog‘lar uchlarida joylashgan. tomirlar (dog‘lar erkaklarda kam rivojlangan). Tomirlar kontrastli emas. Aniq naqshli sariq-yashil fon qanotlarning pastki qismida ifodalangan. Old qanotning pastki qismida xuddi shunday ifodalangan naqsh mavjud, lekin qora bilan sariq-yashil rang uyg‘unlashgan. Jinsiy dimorfizm ayollarda qorong‘u naqshning qanotlarida kuchliroq rivojlangan. R1 tomirchalari shoxlanmaydi, R2 va R3 venalari bittaga birlashadi, R4, R5 tomirchalari umumiy ildizga ega. Mo‘ylovlarining boshchasi to‘rli[1].
Maqomi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1(EN): Janubi-g‘arbiy Palearktika turining yo‘q bo‘lib ketayotgan, lokal tarqalgan Eron janubiy Turkiston kenja turi.
Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Somali yarim oroli, Markaziy va Shimoliy Afrika, Kichik Osiyo, Shimoliy va Gʻarbiy Hindiston[2]: Mavritaniya, Senegal, Gambiya, Niger, Chad, Sudan, Efiopiya, Somali, Keniya, Arabiston, Ummon, Yaman, Iroq, Misr, Yaqin Sharq, Pokiston, Afg‘oniston. Podvid Pontia glauconome iranica, Bienert, 1870 kenja turi O‘zbekiston, Tojikiston va Turkmanistonda uchraydi
O‘simliklari juda kam tog‘ (d.s.b. 400-1200 m) yonbag‘irlarining yalanglangan gips va toshloq qismlarida yashaydilar[1]
Hayot tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kapalaklar mart, aprel, may oyining oxirida, iyulning birinchi o‘n kunligida va avgustdan oktyabrgacha uchadi[1]. Ko‘payishining aniq chegarasi yo‘q. 3-4 marta, maksimal - yiliga 5 martagacha nasl beradi[1]. Qurtning ozuqa o‘simliklari: Epicastrum arabicum, Caylusia, Dipterygium, Erucastrum, Moracandia, Diplotaxis, Cleome, Ochradenus, Reseda bucharica, Zilla spinosa.sanaladi. Gʻumbaklar to‘rt yilgacha davom etishi mumkin bo‘lgan fakultativ diapauzaga ega. Qurtlari qalampirgulda (Reseda bucharica) yashaydi. Asosan tuxumlari, g‘umbaklari, shuningdek, erta bahorda qo‘shimcha oziqlanuvchi qurtlari qishlaydi.
Muhofaza etish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tur Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan (2009) - 1-toifa[2]. O‘zbekiston hududida ularning soni past bo‘lib, barcha joyda kam, Bobotog‘ populyasiyasida mavsum davomida 10-20 donasi uchraydi, yil sayin kamayib bormoqda[2].
Cheklovchi omillar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xo‘jalik (qurilish) faoliyati va yaylovdan chorvachilikda haddan tashqari foydalanish hisobiga ozuqa o‘simligining nobud qilinishi.
Ko‘payish xolati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ko‘paytirilmagan.
Muhovaza choralari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yashash joylarini muhofaza qilish lozim.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Красная книга СССР: Редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды животных и растений. Том 1 / Главная ред. коллегия: А. М. Бородин, А. Г. Банников, В. Е. Соколов и др. — 2-е изд. — М.: Лесная промышленность, 1984. — С. 240. — 392 с.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Красная книга Республики Узбекистан. — Т. II — Животные. — Ташкент: Chinor ENK, 2009. — 218 с.