Olympiastadion (Berlin)
Olimpiastadion (nemischa talaffuzi: [oˈlʏmpi̯aˌʃtaːdi̯ɔn]) — Germaniya, Berlindagi Olympiapark Berlindagi sport stadioni. U dastlab Verner Mart tomonidan 1936- yilgi yozgi Olimpiya oʻyinlari uchun qurilgan. Olimpiada paytida rekord darajadagi tashrif 100 000 dan oshiq edi. Bugungi kunda stadion Olympiapark Berlinning bir qismidir.
2004-yildagi rekonstruksiyadan buyon Olimpiastdion doimiy sigʻimi 74 475 oʻringa ega va Germaniyadagi xalqaro futbol oʻyinlari uchun eng katta stadion hisoblanadi. Olimpiya stadioni UEFAning toʻrtinchi toifali stadioni boʻlib, sport va koʻngilochar tadbirlarni oʻtkazish uchun dunyodagi eng nufuzli maskanlardan biridir.
Yengil atletika stadioni sifatida foydalanishdan tashqari, arenada futbol anʼanalari shakllangan. 1963- yildan beri u Herta BSCning uyi boʻlib kelgan. U 1974- yilgi FIFA Jahon chempionatida uchta oʻyinga mezbonlik qilgan. U 2006- yilgi FIFA Jahon kubogi uchun qayta taʼmirlangan, oʻshanda u oltita oʻyinni, shu jumladan finalni ham oʻtkazgan. DFB-Pokal final oʻyini har yili ushbu stadionda oʻtkaziladi. Berlin Olimpiya stadioni 2011- yilgi ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati hamda 2015- yilgi UEFA Chempionlar ligasi finaliga mezbonlik qilgan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
1916-1934: Deutsches Stadion[tahrir | manbasini tahrirlash]
1912- yilgi yozgi Olimpiya oʻyinlari paytida Berlin shahri Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi (XOQ) tomonidan 1916- yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlariga mezbonlik qilish uchun tayinlangan. Germaniyaning ushbu tadbir uchun taklif qilgan stadioni Sharlottenburgda, Berlinning gʻarbidagi Grunewald oʻrmonida joylashgan boʻlishi kerak edi — shuning uchun stadion Grunewaldstadion nomi bilan ham tanilgan. U erda Berliner Rennvereinga tegishli boʻlgan ot poygasi yoʻnalishi allaqachon mavjud boʻlib, Jessi-Ouens-Allida eski chiptalar bugungi kungacha saqlanib qolgan. Germaniya hukumati yaqin atrofdagi Grunewald oʻrmonida qurmaslikka yoki allaqachon mavjud boʻlgan binolarni taʼmirlashga qaror qildi. Ushbu istak tufayli ular dastlab „Rennverein“ ni qurgan oʻsha meʼmor Otto Martni yollashdi.
Mart stadionni yerga koʻmishga qaror qildi („Erdstadion“, nemischa). Biroq, 1916- yilgi Olimpiya oʻyinlari Birinchi Jahon urushi tufayli bekor qilindi. 1920-yillarda stadionning shimoli-sharqida jismoniy tarbiya professorlarini oʻqitish va sport fanini oʻrganishga bagʻishlangan „Deutsches Sportforum“ (Germaniya sport forumi) maktabining birinchi binolari qurilgan. 1926- yildan 1929- yilgacha Otto Martning oʻgʻillari (Verner va Valter) ushbu muassasalar uchun qoʻshimcha qurish uchun tayinlangan, ammo yakunlash 1936- yilgacha kechiktirilgan.
2004- yildan hozirgi kungacha: Koʻp maqsadli arena[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yangi Olimpiya stadionining qayta ochilish marosimi 2004- yil 31- iyulda va 2004- yil 1- avgustda boʻlib oʻtdi. Oʻsha kuni, shanba kuni, bayram Pink, Nena va Daniel Barenboimning chiqishlari bilan boshlandi. Kechasi ochilish marosimi bilan yakunlandi. Ikkinchi kuni „Gerta“ klubining turli toifalari va mehmon jamoalar oʻrtasida oʻrtoqlik uchrashuvlari oʻtkazildi. 2004-yil 8-sentabrda Braziliya Germaniya bilan oʻynadi.
2003- yildan 2007- yilgacha stadionda Berlin momaqaldiroqlari joylashgan.
2011-yilda bu yerda Yashash sanʼati tomonidan tashkil etilgan Jahon madaniyati festivali boʻlib oʻtdi, unda 70 000 kishi tinchlik uchun meditatsiya qilishdi.[1]
Taʼmirlash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Futbol oʻyinlari uchun yanada samimiy muhit yaratish maqsadida oʻyin maydoni 2.65 metr (8.7 ft).. Taxminan 90,000 cubic metre (3,200,000 cu ft) qum qazildi. Stadiondagi oʻrindiqlarning pastki qavati buzilib, butunlay boshqa egilish burchagida qayta qurildi.
Tom jami 37,000 square metre (400,000 kv. ft)) qoplash uchun kengaytirildi, ogʻirligi 3,500 tonne (3,900 short ton) poʻlatdan yasalgan 20 ta tomni qoʻllab-quvvatlovchi ustunlar bilan. Tom 68 metr (223 ft) oʻrindiqlar ustida va kunduzi quyosh nuri tushishiga imkon beruvchi shaffof panellardan iborat. Gʻarbiy qismi (Marafon archasida) qoʻngʻiroq minorasini tomoshabinlarga ochib berish uchun ochiq.
Sigʻimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yangi Olimpiya stadioni Germaniyadagi eng koʻp oʻrindiqlarga ega. Uning doimiy sigʻimi 74 475 oʻringa moʻljallangan. Yuqori qavatda oʻrtacha 23 ° qiyalikda 31 ta oʻrindiq qatori mavjud va 36 455 oʻrindiqdan iborat boʻlib, ulardan 36 032 tasi oddiy oʻrindiqlar, 290 tasi press stendidagi oʻrindiqlar va 133 tasi skyboxlarda oʻrindiqlardir. Pastki qavatda oʻrtacha 25,4 ° burchak ostida 42 ta oʻrindiq qatori mavjud va 38 020 oʻrinli, ulardan 32 310 tasi oddiy oʻrindiqlar, 560 tasi quti oʻrindiqlari, 563 tasi zal (743 gacha kengaytirilishi mumkin), 4 413 tasi biznes oʻrindiqlari va 174 tasi. nogironlar aravachasi uchun joylar.
Baʼzi futbol oʻyinlari, masalan, Gerta BSC va FC Bayern Myunchen oʻrtasidagi oʻyinlar uchun sigʻim vaqtincha kengaytirilishi mumkin. Bu Marafon archasi ustiga mobil tribuna qoʻshilishi bilan amalga oshiriladi. Kengaytirilgan sigʻim 2014- yilda 76 197 oʻringa yetdi[2][3]
Germaniyadagi umumiy sigʻimlari yuqori boʻlgan yagona stadionlar Dortmunddagi Signal Iduna Park va Myunxendagi Allianz Arenadir. Biroq, Signal Iduna Park va Allianz Arena oʻtirish va tik turish joylariga ega va ularning barcha oʻrindiqlari Olimpiastdionnikidan pastroq. Allianz Arenaning umumiy sigʻimi Olimpiastdionning kengaytirilgan sigʻimidan ham past.
Muhim voqealar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1974 FIFA Jahon chempionati A guruhi[tahrir | manbasini tahrirlash]
„Olimpiastdion“da „A“ guruhining uchta oʻyini (Gʻarbiy Germaniya, Chili, Sharqiy Germaniya va Avstraliya) oʻtkazildi. Uchinchi oʻyin — Avstraliya — Chili oʻyini kuchli yomgʻir ostida oʻtdi. Ikki nemis jamoasi oʻrtasidagi tarixiy oʻyin Gamburgda boʻlib oʻtdi. Musobaqada mezbonlar Gʻarbiy Germaniya gʻalaba qozondi.
2006- FIFA Jahon chempionati[tahrir | manbasini tahrirlash]
2006- yilgi Jahon chempionati uchun Berlinda quyidagi oʻyinlar boʻlib oʻtdi:
| Sana | Vaqt (CEST) | № 1 jamoa | Natija | № 2 jamoa | Dumaloq | Tomoshabinlar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2006- yil 13- iyun | 21:00
|
 Braziliya Braziliya
|
1–0
|
 Xorvatiya Xorvatiya
|
72 000 | |
| 2006- yil 15- iyun | 21:00
|
 Shvetsiya Shvetsiya
|
1–0
|
[[File:{{{flag alias-1990}}}|23x15px|border |alt=|link=]] Paragvay[[File:{{{flag alias-1990}}}|23x15px|border |alt=|link=]] Paragvay | 72 000 | |
| 2006- yil 20- iyun | 16:00
|
 Germaniya Germaniya
|
3–0
|
 Ekvador Ekvador
|
72 000 | |
| 2006- yil 23- iyun | 16:00
|
 Ukraina Ukraina
|
1–0
|
 Tunis Tunis
|
72 000 | |
| 2006- yil 30- iyun | 17:00
|
Germaniya Germaniya
|
1–1 (4–2 pen.)
|
 Argentina Argentina
|
72 000 | |
| 2006- yil 9- iyul | 20:00
|
 Italiya Italiya
|
1–1 (5–3 pen.)
|
 Fransiya Fransiya
|
69 000[4] |
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Berlin
- Berlinda futbol
- Berlinda sport
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Andreas Yanovskining „Olimpiya stadioni Berlin“. Andreas Yanowski Verlag tomonidan „audioda diqqatga sazovor joylar“ yorligʻi ostida nashr etilgan
- 1936-yil yozgi Olimpiya oʻyinlari rasmiy hisoboti. 1-jild. bet. 141-9, 154-62.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Clearly. „Ravi Shankar's Mass Meditation for World Peace: 70,000 Gather at World Culture Festival“. HuffingtonPost.com (5-iyul 2011-yil). Qaraldi: 8-mart 2016-yil.
- ↑ „76.197 Zuschauer gegen Bayern München“. herthabsc.de (20-mart 2014-yil). Qaraldi: 6-aprel 2015-yil.
- ↑ „Berliner Olympiastadion erhält 405 zusätzliche Sitze“. Berliner Morgenpost (24-mart 2014-yil). Qaraldi: 6-aprel 2015-yil.
- ↑ „Match report – Italy – France“. FIFA.com (9-iyul 2006-yil). Qaraldi: 13-iyul 2014-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Olimpiadaning rasmiy sayti
- Rasmlar galereyasi (Wayback Machine saytida 2006-06-21 sanasida arxivlangan) : Olympischer Platz ob’ektlari boʻylab illyustrativ yurish.