Lorentz o'zgarishi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Fizikada Lorents o'zgarishlari fazoda koordinatali ramkadan birinchisiga nisbatan doimiy tezlikda harakatlanadigan boshqa ramkaga chiziqli o'zgarishlarning olti parametrli oilasidir. O'zgarishlar golland fizigi tomonidan aniqlangan va Hendrik Lorentz sharafiga nomlangan.

Haqiqiy doimiy bilan parametrlashtirilgan transformatsiyaning eng keng tarqalgan shakli x - yo'nalishi bilan chegaralangan tezlikni ifodalovchi[1][2] kabi ifodalanadi.

bu yerda (t, x, y, z) va (t′, x′, y′, z′) koordinatalari kelib chiqishi t = t =0 ga toʻgʻri keladi. Koordinatalar o'qi bo'ylab v tezlik bilan harakatlanayotgani ko'rinadi va bu erda c - yorug'lik tezligi va Lorents omilidir . Tezlik v c dan ancha kichik bo'lsa, Lorentz omili 1 dan deyarli farq qiladi, lekin v c ga yaqinlashganda, cheksiz o'sadi. Transformatsiya mantiqiy bo'lishi uchun v qiymati c dan kichik bo'lishi kerak.

Tezlikni quyidagicha ifodalash transformatsiyaning ekvivalent shakli[3] va u quyidagicha:

Malumot ramkalarini ikki guruhga bo'lish mumkin: inertial (doimiy tezlik bilan nisbiy harakat) va inertial bo'lmagan (tezlanuvchi, egri yo'llarda harakatlanuvchi, doimiy burchak tezligi bilan aylanish harakati va boshqalar.). "Lorentz o'zgarishlari" atamasi odatda maxsus nisbiylik kontekstida inertial tizimlar orasidagi o'zgarishlarni anglatadi.

Har bir mos yozuvlar tizimida kuzatuvchi uzunliklarni o'lchash uchun mahalliy koordinatalar tizimidan (odatda bu kontekstda Dekart koordinatalari) va vaqt oralig'ini o'lchash uchun soatdan foydalanishi mumkin. Hodisa - bu kosmosning bir nuqtasida vaqtning bir lahzasida yoki rasmiy ravishda fazoda sodir bo'ladigan narsa. O'zgartirishlar har bir kadrda kuzatuvchi tomonidan o'lchangan hodisaning makon va vaqt koordinatalarini bog'laydi.[nb 1]

Ular Nyuton fizikasining mutlaq fazo va vaqtni o'z ichiga olgan Galiley o'zgarishining o'rnini bosadi (qarang: Galiley nisbiyligi). Galiley o'zgarishi yorug'lik tezligidan ancha past nisbiy tezliklarda yaxshi taxminiy hisoblanadi. Lorentz o'zgarishlari Galiley o'zgarishlarida uchramaydigan bir qator intuitiv xususiyatlarga ega. Misol uchun, ular turli tezliklarda harakat qilayotgan kuzatuvchilar turli masofalarni, o'tgan vaqtlarni va hatto hodisalarning turli tartiblarini o'lchashlari mumkinligini aks ettiradi, lekin har doim yorug'lik tezligi barcha inertial sanoq sistemalarida bir xil bo'ladi. Yorug'lik tezligining o'zgarmasligi maxsus nisbiylik postulatlaridan biridir .

]=[Tarixiy jihatdan, o'zgarishlar Lorentz va boshqalarning yorug'lik tezligi qanday qilib mos yozuvlar tizimidan mustaqil ekanligini tushuntirishga va elektromagnetizm qonunlarining simmetriyalarini tushunishga urinishlari natijasidir. Lorents o'zgarishi Albert Eynshteynning maxsus nisbiylik nazariyasiga mos keladi, lekin birinchi bo'lib olingan.

Elektromagnit maydonning o'zgarishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lorentz elektr zaryadini kuchaytiradi, zaryad u yoki bu ramkada tinch holatda bo'ladi.

Lorentz o'zgarishlari magnit maydoni B va elektr maydoni E bir xil kuchning oddiygina turli tomonlari ekanligini ko'rsatish uchun ishlatilishi mumkin - elektromagnit kuch, elektr zaryadlari va kuzatuvchilar o'rtasidagi nisbiy harakat natijasida.[4] Elektromagnit maydonning relyativistik ta'sir ko'rsatishi oddiy fikrlash tajribasini o'tkazish orqali aniq bo'ladi.[5]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Veb-saytlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. (1996), A History of Special Relativity
  • Brown, Harvey R. (2003), Michelson, FitzGerald and Lorentz: the Origins of Relativity Revisited

Gazetalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

 

Kitoblar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Rao, K. N. Srinivasa. The Rotation and Lorentz Groups and Their Representations for Physicists, illustrated, John Wiley & Sons, 1988 — 213 bet. ISBN 978-0-470-21044-4.  Equation 6-3.24, page 210
  2. Forshaw & Smith 2009
  3. Cottingham & Greenwood 2007, s. 21
  4. Grant & Phillips 2008
  5. Griffiths 2007
  1. One can imagine that in each inertial frame there are observers positioned throughout space, each with a synchronized clock and at rest in the particular inertial frame. These observers then report to a central office, where all reports are collected. When one speaks of a particular observer, one refers to someone having, at least in principle, a copy of this report. See, e.g., Sard (1970).