Lohia, Rammanohar
| Lohia Rammanohar | |
|---|---|
| Tavalludi |
1910-yil 23-mart Akbarpur Britaniya Hindistoni |
| Vafoti |
1967-yil 12-oktabr Yangi Dehli Hindiston |
| Fuqaroligi | Britaniya Hindistoni Hindiston |
| Sohasi | Iqtisodchi va siyosatchi |
| Ish joylari | Kalkutta universiteti HU Berlin |
Rammanohar Lohia—1910-yil 23- martda Akbarpurda tugʻilgan. Hind sotsialistik siyosatchisi, mustaqillik faoli, chap qanot millatchisi boʻlgan . Mahatma Gandi va Javoharlal Neruning hamrohi. Mustaqil Hindistonda u INC partiyasi va Neru hukumatiga muxolifatdan boʻlgan edi. Atoqli milliy inqilobiy mutafakkir edi.
Gandist boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
U oʻqituvchi oilasida tugʻilgan. Bolaligidan u otasi faol boʻlgan mustaqillik harakatiga qoʻshilgan. Rammanohar 10 yoshligida Tilakning oʻlimi munosabati bilan namoyishda qatnashgan. Mahatma Gandining izdoshi boʻlgan va u bilan shaxsan uchrashgan. Rammanohar ham ishtirok etgan. Mahatma Gandi bilan suhbatlashganda Lohianing tasavvurlari butunlay oʻzgardi [1] .
Bolaligidanoq Rammanohar Lohia Javoharlal Neruni ham tanir edi. Yillar davomida ular doʻst va siyosiy ittifoqchilar boʻlib qolishdi.
Lohia Benares Hindu universitetida, keyin Kalkutta universitetida tahsil oldi. Falsafiy taʼlimni Berlin universitetida olgan..
1928-yilda Lohia mustamlaka hokimiyatiga qarshi talabalar noroziliklarini uyushtirdi. U Jenevada boʻlib oʻtgan Millatlar Ligasi konferentsiyasida Hindiston delegatsiyasining Britaniya tarafdori pozitsiyasiga qarshi chiqishlarida ishtirok etdi. .
Mustamlakachilikka qarshi harakat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Britaniya maʼmuriyatiga qarshi kurash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hindistonga qaytgach, Lohia INCga qoʻshildi. U Kongressning soʻl, sotsialistik qanotiga mansub edi. U INCning xalqaro yoʻnalishlariga rahbarlik qildi, mustaqil Hindistonning kelajakdagi tashqi siyosati uchun asoslarni yaratdi.
2-jahon urushi arafasida Lohia mustaqillik uchun kurashni kuchaytirishga va mustamlakachilarni boykot qilishga chaqirdi. 1939-yil 24-mayda hibsga olingan, lekin 1 kundan soʻng yoshlar qoʻzgʻoloni tufayli ozod qilindi.
Doktor Rammanohar Lohia qamoqda ekan, men tinchlana olmayman. Undan jasurroq odamni bilmayman. U hech qachon zoʻravonlik qilmagan. U nima qilgan boʻlmasin, u doimo hurmat va sharaf bilan eʼtirof etilgan.</br> Mahatma Gandi
1941-yil dekabr oyida, Tinch okeani urushi boshlanganidan soʻng, barcha hibsga olingan INC rahbarlari, Lohia ham ozod qilindi. Bu yapon tahdidiga qarshi jamiyatni birlashtirishga umid qilgan Britaniya maʼmuriyatining jesti edi. Biroq, Lohia inglizlarning Hindistondan, shuningdek, boshqa Afro-Osiyo koloniyalaridan chiqib ketishini ommaviy ravishda talab qilishda davom etdi. 1942-yilda Lohia INCning Britaniyaga qarshi ommaviy kampaniyasida faol qatnashgan va yana qamoqqa tushgan. Ozodlikka chiqqandan keyin u yer osti varaqalari va radio tashviqotini tashkil etdi.
Hind tilida „uchinchi yoʻl“[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loxiya sotsializmi nomarksistik ahamiyatga ega edi. Lohia marksizm va kapitalizmni sanoatizmning („Katta mashina“) yagona tizimining [2] 2 tomoni deb hisobladi. U Hindiston va boshqa rivojlanayotgan mamlakatlarning Gʻarb sanoat tizimini qabul qilishiga qarshi chiqdi. Lohia liberalizm va marksizmni Osiyo maʼnaviyatini buzuvchi „ekvatordan 40 daraja shimoldagi mafkuralar“ deb ataladi.
Marksizm Yevropaning Osiyoga qarshi oxirgi qurolidir.</br> Rammanohar Lohia
Ijtimoiy-iqtisodiy sohada Lohia kichik sanoatda mehnat va mulkni tarqoq texnologiyalar bilan birlashtirish tarafdori edi. Uning fikricha, faqat shunday tizim ishchini dushman tashqi kuchlar tomonidan nazorat va boshqaruvdan qutqaradi. Shu bilan birga, Lohia Uchinchi dunyo siyosiy elitasining birinchi avlodiga xos boʻlgan kommunizmga boʻlgan ishtiyoqni yoʻqotmadi. Uning fikricha, kommunistik tuzumda markazlashgan partiya-davlat apparati kapitalistik banklar va korporatsiyalar bilan bir xil ruhsiz zulm kuchidir.
Muxolifat birligi strategi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1952-yilda Rammanohar Lohia uzoq yillik hamkori Jayaprakash Narayan (1970-yillarda kongressga qarshi muxolifat rahbari) bilan Xalq sotsialistik partiyasini tuzdi. 3 yil oʻtgach, Lohia mustaqil sotsialistik partiyani tuzdi.
.
1967-yilgi saylovlar ushbu strategiyaning samaradorligini tasdiqladi: INC hukumatlari toʻqqiz shtatda quladi. Keyinchalik, 1977-yilgi saylovlarda INCni hokimiyatdan olib tashlagan Bharatiya Janata partiyasining koalitsiya tuzilishida Loxiyaning birlashtiruvchi kontseptsiyasi shakllandi. Qizig‘i shundaki, aynan shu voqeadan so‘ng Hindistonda Rammonahar Lohia portreti tushirilgan pochta markasi muomalaga chiqarilgan [3] .
Mafkuraviy meros va xotira[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rammonahar Lohia falsafiy, ijtimoiy-madaniy, ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va huquqiy mavzularda ko‘plab asarlar muallifi. U umumjahon sotsialistik harakatni yaratishni orzu qilgan va xalqaro tinchlik, demokratiya va ijtimoiy adolatni taʼminlaydigan „jahon hukumati“ kontseptsiyasi tarafdori edi [4] . Ikkinchisi sovet dissidenti Andrey Saxarovning gʻoyalariga mos keladi.
U muntazam ravishda yoshlar bilan uchrashuvlar o‘tkazib, nafaqat siyosat, balki hind falsafasi, adabiyoti va sanʼati haqida gapirib turardi.
Rammanohar Lohia hech qachon turmushga chiqmagan va oilasi ham boʻlmagan. Uning vafotidan keyin katta mulk qolmadi.
Fayzobod va Laknaudagi universitetlar doktor Lohia nomi bilan atalgan, shuningdek, Nyu-Dehlida vafot etgan kasalxona [5] . Rammonahar Lohia oʻzining Goan tashviqotini boshlagan Panaji yoʻli ushbu voqeadan keyin „18 iyun yoʻli“ deb nomlangan.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Knowing Dr Ram Manohar Lohia on his 102nd birth anniversary“. 2014-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-may.
- ↑ „अर्थशास्त्र : मार्क्स,लोहिया से आगे /सुनील“. 2016-yil 1-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-may.
- ↑ „Kamat Research Database. Lohia Picture Album“. 2014-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-may.
- ↑ „On Remembering Lohia“. 2017-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-may.
- ↑ „Dr. Ram Manohar Lohia Hospital“. 2014-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-may.