Kontent qismiga oʻtish

Jo Henry Engle

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jo Engle
Tavalludi
Joe Henry Engle

26-avgust 1932-yil
Abilene, Kansas, U. S.
Vafoti 10-iyul 2024-yil(2024-07-10)
(91 yoshda)
Houston, Texas, U. S.
Fuqaroligi AQSh
Mukofotlari Distinguished Flying Cross
NASA Distinguished Service Medal
Kosmik karyera
Daraja Major General, USAF/ANG
Kosmosdagi vaqt
 9d 8h 30m
Tanlash NASA Group 5 (1966)
Missiyalar
Missiya belgisi
Isteʼfo 28-noyabr 1986-yil

Jo Henry Engle – (1932-yil 26-avgust – 2024-yil 10-iyul) Amerikalik uchuvchi, aviatsiya muhandisi va NASA astronavti edi. U 1981-yilda dasturning ikkinchi orbital parvozi boʻlgan STS-2-ni oʻz ichiga olgan ikkita Space Shuttle missiyasining qoʻmondoni edi. U, shuningdek, 1977-yilda Shuttle dasturining yaqinlashish va qoʻnish sinovlarida ikkita parvozni amalga oshirdi. Engle Shimoliy Amerika X-15, Harbiy havo kuchlari va NASA tomonidan birgalikda boshqariladigan eksperimental kosmik samolyotni boshqargan oʻn ikkita uchuvchidan biri edi.

Engle X-15 uchuvchisi sifatida 50 milyadan yuqori boʻlgan uchta parvozni amalga oshirdi va shu sabab kosmos chegarasi boʻyicha Amerika konventsiyasi boʻyicha astronavt qanotlariga ega boʻldi. U 1966-yilda Apollon dasturiga qoʻshilib, Nasaning 5-astronavtlar guruhiga tanlangan uchuvchilardan biri edi. U 1966-yilda NASAning 5-astronavtlar guruhiga saylandi va Apollon dasturiga qoʻshildi. U Apollon 14 uchun Lunar Module Pilot (LMP) zaxirasida boʻlgan, Apollon 17 uchun esa LMP sifatida Oyda yurishi rejalashtirilgan edi. Biroq, keyingi oy moduli uchun rejalashtirilgan parvozlari bekor boʻldi, bunga asosiy sabab NASA Engleni oʻrniga Xarrison Shmittni asosiy uchuvchi sifatida olgani boʻldi.

Hayoti va ijodi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shaxsiy hayot va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Engle 1932-yil 26-avgustda Kanzas shtatining Abilin shahrida tugʻilgan[1]. U keyinchalik Kanzas shtatining Chapman shahrida voyaga yetib, boshlangʻich va oʻrta maktabda oʻqidi[2]. Engle 1950-yilda Dikkinson okrugidagi oʻrta maktabni tamomladi[3]. U skaut sifatida faol boʻlib, birinchi darajali unvonga sazovor boʻldi[4]. 1955-yilda Kanzas universitetida Aerokosmik muhandislik boʻyicha bakalavr darajasini oldi, u erda Teta Tau professional muhandislik birodarligiga aʼzo edi[5][6].

U Kanzas shtatining Mission Hills shahrida yashovchi Meri Ketrin Lourensga (1934–2004) uylandi va ikki farzandi va bir asrab olingan bolalari[7] bor edi[1]. Meri Ketrinning oʻlimidan keyin u Texasning Xyustonlik Jeani Karterga uylandi[1]. Englening katta qiziqishlariga uchish (jumladan, Ikkinchi Jahon urushi qiruvchi samolyotlari), katta oʻyin ovlari, ryukzaklar va yengil atletika kirardi[8]. 2009-yilda Engle Eksperimental sinov uchuvchilari jamiyati aʼzosiga aylangan[9].

Engle 2024-yil 10-iyulda Texasning Xyuston shahridagi uyida 91 yoshida vafot etdi[10][11]. Englening bilan birga X-15 ni boshqargan 12 uchuvchining hammasi vafot etdi[12].

Parvoz tajribasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Engle 1965-yilda X-15 A-2 samolyoti bilan
ARPS III sinf bitiruvchilari. Birinchi qator: Ed Givens, Tommi Benfild, Charli Bassett, Greg Noybek va Mayk Kollinz . Orqa qator: Al Atvell, Nil Garlend, Jim Roman, Al Uxalt va Engle

Engle Kanzas universitetidagi Havo kuchlari zahiradagi ofitserlar tayyorlash korpusi orqali AQSH Havo kuchlarida oʻz komissiyasini oldi. Maktabda professional muhandislik birodarligi Teta Tau aʼzosi sifatida qaralgan edi va u sinov uchuvchisi boʻlishga qaror qildi. Yozda Cessna Aircraftda ishlab yurganida, hamkasbi Genri Dittmerdan uchish saboqlarini oʻrgandi[13][14].

Engle 1957-yilda aviatsiya maktabiga kiradi va 1958-yilda uchuvchi qanotlarini olishga sazovor boʻladi. U F-100 Super Saberni Kaliforniyadagi Jorj havo kuchlari bazasida 474- qiruvchi kunlik eskadron va 309-taktik qiruvchi otryad bilan birgalikda parvoz qilardi. Chak Yeager Engleni 1961-yilda tugatdi va USAF sinov uchuvchilar maktabiga tavsiya qildi. U kosmik kapsulaga uchib ketishni istamasdi lekin shunga qaramay, Engleni Aerokosmik tadqiqotlar uchuvchilar maktabining uchinchi sinfiga oʻqishga kiritildi[14].

Engle, Kaliforniya shtatidagi Edwards havo kuchlari bazasidagi jangchi sinov guruhida sinov uchrashuvisi boʻlib xizmat qilganidan soʻng, 1963- yil iyun oyidan boshlab Lyndon B. Johnson kosmik markazi (hozir Lyndon Johnson Kosmik Markaz)ga tayinlanishidan oldin Edwardsdagi X-15 tadqiqot dasturi sinov uchrashuvchisi boʻlgan edi. Engle ARPSning talabalari Charlz Bassett va Maykl Kolins bilan uchinchi NASA kosmonavtlari guruhiga kirish uchun ariza bergan edi, ammo NASA havo kuchlari Englening arizasini olib tashladi va uning oʻrniga Englening roziligi bilan X-15 dasturidagi Robert M. Uayt oʻrni uchun tanlab olindi [14].

Englening ota-onasi 1965-yil 29-iyun kuni X-15 parvoziga guvoh boʻlishgan, bu 50 mil (80 km) balandlikdan oshgan va kosmonavt qanotlari uchun uni malakali uchuvchi boʻlishga undagan; u 16 ta parvoz davomida yana ikki marta 50 milga oshirilishiga muvoffaq boʻldi[14].  1965-yil 14-oktyabrda boʻlib oʻtgan X-15 ning soʻnggi missiyasida, 153-sonli bepul parvozda (1-61-101) u X-15-da sub-orbital kosmik parvozni amalga oshirgan ikkita uchuvchidan birinchi boʻldi. Bunda MH-96 moslashuvchan parvozni boshqarish tizimi tomonidan taqdim etilgan yordamining foydasi katta ahamiyatga ega edi[15]. Keyinchalik u „dunyoning eng yaxshi uchish ishi“ deyilishiga qaramay, Engle yana NASAga murojaat qildi, chunki u bir yil ichida boshqa havo kuchlari vazifasiga aylantirilishini kutardi va asosiy maqsadi oyga borishni umid qilgan edi[14].

Engle oʻz faoliyati davomida 185 dan ortiq turli xildagi samolyotlarda (25 xil qiruvchi) parvozni amalga oshirgan, 15 400 soatdan ortiq parvoz vaqtini qayd etishga sazovor boʻlgan, shundan 9 000 tasi reaktiv samolyotlarda uchgan edi[1].

NASA karerasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Engle, STS-2 missiyasi qoʻmondoni, Truly, uchuvchi bilan

Engle 1966-yilning apreliga kelib NASA tomonidan tanlangan 19 ta astronavtdan biriga aylandi[16]. U Apollon 10 uchun qoʻllab-quvvatlash ekipajida xizmat qildi. Keyin u Apollon 14 missiyasi uchun Oy modulining zaxira uchuvchisi sifatida xizmat qila boshladi. U Apollon 17 uchun Oy moduli uchuvchisi sifatida Oyga qoʻnishi kerak boʻlgan edi, ammo Englening oʻrniga geolog Xarrison Shmitt tanlandi. Bu ilmiy hamjamiyat tomonidan oddiy geologiya taʼlimidan oʻtgan uchuvchi-muhandislarni sinovdan oʻtkazish emas edi, balki professional geologni Oyni oʻrganishga undash edi. Missiyada toʻqnash kelganiga javoban, u „Bu haqda oʻylaganingizda, Oy missiyalari geologiyaga yoʻnaltirilgan edi“, deb aytdi[8].

Englening aytishiga qaraganda, Deke Sleyton undan Skylab, Apollon-Soyuz yoki kosmik kemada uchishni afzal koʻrishini soʻradi; Engle, u samolyot boʻlgani uchun, u Shuttleni afzal koʻrishini aytib oʻtdi[14].

Jo Engle Space Shuttle qoʻmondoni sifatida ikkita missiyani amalga oshirdi.
STS-51-I missiyasi ekipaji. Engle pastki chap tomonda.
General-mayor Jo Engle astronavt general Kevin P. Chilton bilan

Engle 1977-yil iyundan oktyabrgacha kosmik kemaning yaqinlashuvi va qoʻnish sinovlari parvozlarini amalga oshirgan ikki ekipajning qoʻmondonlaridan biri edi. Space Shuttle <i id="mwsw">Enterprise</i> Boeing 747 tashuvchi samolyotining tepasida 25 000 futga koʻtarildi va qoʻnishga ikki daqiqalik sirpanish parvozini amala oshirish uchun qoʻyib yuborildi. Ushbu parvoz sinovlari seriyasida Engle Orbiterning ishlov berish sifati va qoʻnish xususiyatlarini baholab bordi va Space Shuttle uchun subsonik parvoz konvertida barqarorlik, boshqaruv va ishlash maʼlumotlariga ega boʻldi. U <i id="mwtw">Kolumbiya</i> kosmik kemasining birinchi orbital sinov parvozi boʻlgan STS-1 ning zaxira qoʻmondonlaridan biri edi. Uchuvchi Richard Truly bilan STS-2 kosmik kemasining navbatdagi parvozida qoʻmondon sifatida parvoz qilgan edi va 2021-yilda Raja Charigacha SpaceX Crew-3 da kosmik parvozni boshqargan soʻnggi NASA yangi xodimiga aylanib qoldi. U parvozlari davomida STS-51-I missiyasi qoʻmondoni boʻlgan va kosmosda 225 soatdan koʻproq vaqt davomida parvoz qilgan varoʻyxatga olingan[14].

Engle ikki xil qanotli transport vositasi bilan kosmonga uchgan ikki kishidan biri edi: X-15 da Space Shuttle, STS-2 da esa (boshqa shaxs bilan Frederik V. Sturkkou). Engle Shuttle-da qayta kirish va tushish paytida katta miqdorda parvoz sinovlarini qoʻlda oʻtkazdi; Engle qayta kirish va qoʻnish vaqtida Shuttleda qoʻlda koʻp sonli parvoz-sinov manevrlarini amalga oshirdi; qoʻlda uchadigan sinov manevrlari davrlarida kompyuter nazorati davrlari bilan aralashib ketdi[14][17].

U 1982-yilning martidan dekabrigacha NASA shtab-kvartirasida kosmik parvozlar boʻyicha boshqariladigan yordamchi maʼmur oʻrinbosari boʻlib ishladi[1]. U oʻzi uchun astronavt parvozi maqomini saqlab qoldi va 1983-yilning yanvarida Jonson kosmik markaziga qaytib keldi[1]. Shuningdek, u 1986-yilda <i id="mwzQ">Challenger</i> falokatini tekshirishda ishtirok etdi va 1990-yillarda Shuttleda boshqa maslahat ishlarini amalga oshirdi[18].

NASAdan keyingi martaba

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Engle 1986-yil 14-noyabrda polkovnik unvoni bilan USAFdan, 1986-yil 28-noyabrda esa NASAdan nafaqaga chiqdi[19][20]. 1986-yil 1-dekabrda u Kanzas gubernatori va Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari kotibi tomonidan Kanzas havo milliy gvardiyasida brigada generali unvoniga sazovor boʻlgan keyin, dastlab general-ad’yutantning maxsus yordamchisi boʻlib ishlagan. Ushbu kelishuvga koʻra, Engle Xyustondagi rezidentligini saqlab qolishga erishgan edi[19][21]. 1988-yil 2-fevralda Harbiy havo kuchlari va Milliy havo gvardiyasi saflari oʻrtasidagi tafovut koʻtarilganligini Senat tomonidan tasdiqlashi bilan oʻzgartirildi[22]. Keyinchalik u Kolorado shtatidagi Peterson havo kuchlari bazasida shtab-kvartirasi bilan Amerika Qoʻshma Shtatlari kosmik qoʻmondonligi va Shimoliy Amerika havo mudofaasi qoʻmondonligi (NORAD) bosh qoʻmondoni havo milliy gvardiyasi yordamchisi sifatida xizmat qildi. Engle 1991-yilda Milliy havo gvardiyasidan general-mayor unvoni bilan nafaqaga chiqdi, bu lavozim Senat tomonidan 1989-yil 22-iyun kuni tasdiqlangan edi[23][24].

1992-yilda u Aerokosmik Faxriy yurish yoʻliga kiritilgan edi[25]. 2001-yilda esa Engle Milliy aviatsiya shon-shuhrat zaliga va AQSh astronavtlari shon-sharaf zaliga kiritildi[26][27].

Mukofot va unvonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jo Engle Apollon 14 uchun zaxira Oy moduli uchuvchisi sifatida

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Astronavt yodgorligi

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • USAF Astronaut Badge (1964)[28]
  • Defense Distinguished Service Medal – „for outstanding achievements“[1]
  • Air Force Distinguished Service Medal (1985)[1][29]
  • Distinguished Flying Cross, twice (1964 and 1978) – „for outstanding achievements“[8][29]
  • NASA Distinguished Service Medal[1][29]
  • Two NASA Space Flight Medals[30]
  • NASA Exceptional Service Medal[1][29]
  • NASA Special Achievement Award[30]
  • USAF Outstanding Young Officer of the Year (1964)[1]
  • Kansan of the Year (1964)[1]
  • U. S. Junior Chamber of Commerceʼs one of the Ten Outstanding Young Men of America (1964)[1]
  • American Institute of Aeronautics and Astronautics (AIAA) Pioneer of Flight Award (1965)[30]
  • AIAA Lawrence Sperry Award for Flight Research (1966)[31]
  • Iven C. Kincheloe Prize awarded by the Society of Experimental Test Pilots (1977) – for taking part in testing the Space Shuttle Enterprise[29]
  • AIAA Haley Space Flight Award (1980)[32]
  • Dr. Robert H. Goddard Memorial Trophy[29]
  • Robert J. Collier Trophy[1][29]
  • Harmon International Trophy (1981)[1]
  • University of Kansas Distinguished Service Citation (1982)[33]
  • University of Kansas School of Engineering Distinguished Engineering Service Award (1982)[1]
  • General Thomas D. White USAF Space Trophy, 1981[34]
  • Aerospace Walk of Honor, Lancaster, California (1992)[35][36]
  • National Aviation Hall of Fame, Dayton, Ohio (2001)[29]
  • U. S. Astronaut Hall of Fame, Florida (2001)[27]
  • Award of Air Force Space and Missile Pioneers (2007)[37]
  • International Air &amp; Space Hall of Fame (2014)[38]

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tashqi havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 „Astronaut Bio: Joe Henry Engle“. NASA (2009-yil iyun). 2019-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-yanvar.
  2. ↑ „Joe Engle Obituary - Houston, TX“. Dignity Memorial. Qaraldi: 2024-yil 17-iyul.
  3. ↑ „Dickinson County's historical high school“. The Salina Journal (1989-yil 10-sentyabr), s. 33. 2017-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  4. ↑ „Scouting and Space Exploration“. Boy Scouts of America (2016). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ „Alumni Hall of Fame Laureates“. Theta Tau. 2016-yil 9-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  6. ↑ „Maj. Gen. Joe H. Engle“ (en). engr.ku.edu. Qaraldi: 2024-yil 17-iyul.
  7. ↑ „Mary Lawrence Engle Obituary“. The Kansas City Star (2004-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 13-iyul.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 NYT Staff. „Engle: From Childhood He Planned to be a Pilot“. The New York Times (1981-yil 13-noyabr), s. A30. 2019-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  9. ↑ „Fellow Classes“. The Society of Experimental Test Pilots. 2018-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  10. ↑ Murphy, Brian. „Joe Engle, Last of the X-15 Test Pilots Who Touched Space, Dies at 91“. The Washington Post (2024-yil 12-iyul). Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  11. ↑ Burnett, Cameron. „Trailblazing Kansas astronaut General Joe Engle dies at 91“. KAKE-DT. Wichita, Kansas: ABC News (2024-yil 11-iyul). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 11-iyul.
  12. ↑ Pearlman, Robert. „Joe Engle, X-15 rocket plane and space shuttle astronaut, dies at 91“. collectSPACE (2024-yil 11-iyul). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  13. ↑ Nichols. „Joe Engle: From Rocket Ships to the Space Shuttle“. United Press International (1981-yil 30-oktyabr). 2019-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 11-iyul.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 „Joe H. Engle Oral History Interviews“. Johnson Space Center Oral History Project. National Aeronautical and Space Administration (2004). 2024-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 11-iyul. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "engleoh" defined multiple times with different content
  15. ↑ Evans, Michelle. The X-15 Rocket Plane, Flight Log. Mach 25 Media, 2020 — 44 bet. 2024-yil 11-iyulda qaraldi. 
  16. ↑ Thompson, Ronald. „19 New Spacemen Are Named“. The High Point Enterprise (1966-yil 5-aprel), s. 2A. 2019-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-fevral.
  17. ↑ Jenkins, Dennis R.. Space Shuttle: Developing an Icon 1972–2013. Speciality Press, 2017. ISBN 978-1580072496. 
  18. ↑ „Engle, Joe Henry“. The National Aviation Hall of Fame. 2017-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  19. ↑ 19,0 19,1 „Astronaut promoted to general“. The Olathe Daily News (1986-yil 2-dekabr). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  20. ↑ Recer. „Senior NASA astronaut Joe H. Engle retires“. AP (1986-yil 2-dekabr). 2019-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-iyul.
  21. ↑ „Veteran Astronaut Resigns“. Anderson Independent-Mail (1986-yil 3-dekabr). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  22. ↑ „18 nominees for Air Force, 100th Congress (1987–1988)“. Congress.gov. 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  23. ↑ „14 nominees for Air Force, 101st Congress (1989–1990)“. Congress.gov. 2024-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  24. ↑ „Astronaut to speak to Scouts“. The Springville Herald (1992-yil 29-yanvar). 2024-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  25. ↑ „Former NASA astronaut Joe Engle Dies“. SPACE & DEFENSE (2024-yil 12-iyul). 2024-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  26. ↑ „Joe Henry Engle“. National Aviation Hall of Fame. 2024-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 12-iyul.
  27. ↑ 27,0 27,1 „Joe Engle inducted into the U.S. Astronaut Hall of Fame“. Astronaut Scholarship Foundation. 2023-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  28. ↑ Pearlman, Robert. „Former NASA X-15 Pilots Awarded Astronaut Wings“. Space.com (2005-yil 23-avgust). 2017-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 29,6 29,7 Shayler, David. The Last of NASA's Original Pilot Astronauts: Expanding the Space Frontier in the Late Sixties. Springer, 2017 — 372 bet. ISBN 978-3319510149.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "burgess" defined multiple times with different content
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 „NASA Johnson Space Center Oral History Project: Biographical History Data Sheet“. NASA JSC (2015-yil 11-fevral). 2017-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "oral" defined multiple times with different content
  31. ↑ „Lawrence Sperry Award Recipients“. AIAA. 2019-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  32. ↑ „Haley Space Flight Award Recipients“. AIAA. 2019-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  33. ↑ „Astronauts Joe Engle, Steven Hawley to serve as grand marshals for Homecoming parade“. University of Kansas (2017-yil 8-sentyabr). 2017-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  34. ↑ „The Gen. Thomas D. White USAF Space Trophy“ (PDF). AIR FORCE Magazine. USAF. May 1997. 156-bet. March 6, 2022da asl nusxadan arxivlandi (PDF).
  35. ↑ „Walk of Honor“. City of Lancaster. 2017-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 1-dekabr.
  36. ↑ Halley, Blaine. „Ceremony Will Honor 5 Test Pilots“. The Los Angeles Times (1992-yil 19-sentyabr), s. B2. 2019-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-sentyabr.
  37. ↑ Rust. „Two Space & Missile Pioneers selected for 2007“. USAF (2007-yil 6-iyul). 2017-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 2-dekabr.
  38. ↑ Sprekelmeyer, Linda, editor (2006). These We Honor: The International Aerospace Hall of Fame. Donning Co. Publishers. ISBN 978-1-57864-397-4. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Jo_Henry_Engle&oldid=4540742" dan olindi