Kontent qismiga oʻtish

Ispaniya — Shveysariya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ispaniya va Shveysariya mamlakatlarining xaritada aks etishi. Yashil rangda Shveysariya, sariq rangda Ispaniya ko'rsatilgan.

Ispaniya — Shveysariya munosabatlari bu ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama va diplomatik munosabatlardir. Har ikki davlat ham Yevropa Kengashiga aʼzo[1].

Mamlakatni taqqoslash

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ispaniya Ispaniya Shveysariya Shveysariya
Bayroq
Gerb
Aholi 47,163,418 8,636,896
Demonim Ispan Shveysariyaliklar
Hudud 505,990 km 2 41,285 km 2
Aholi zichligi   94/km 2 207/km 2
Poytaxt Madrid Bern
Eng katta shahar Madrid — 3,223,334 (6,791,667 metro) Bern — 133,883
Hukumat Unitar parlamentar konstitutsiyaviy monarxiya Yarim toʻgʻridan-toʻgʻri demokratiya elementlariga ega
federal yig'ilishdan mustaqil direktorlik respublikasi
Hozirgi rahbar (lar) Monarx Filipe VI

Bosh vazir Pedro Sánchez

Prezident Ignazio Cassis

Bosh vazir Alain Berset

Tashkil etish 1479-yil 20-yanvar — Ispaniya monarxiyasi 1848-yil 12-sentyabr — Federal Shveysariya davlati
Rasmiy til Ispan tili Nemis, fransuz, italyan tillari
Asosiy dinlar 75,2% xristianlik

21,0% Din yoʻq 3,3% islom 0,5% Boshqalar

62,6% xristianlik

34,4% katoliklik 22,5% protestant 5,7% boshqa xristianlar
29,4% Dinsiz 5,4% islom 0,6% hinduizm 0,9% Boshqalar 1,1% Javob yoʻq

YaIM (PPP) 2.20 trillion trillion dollar, aholi jon boshiga 46,511 dollar 739.49 milliard dollar, aholi jon boshiga 84,658 dollar
YaIM (nominal) 1.389  trillion dollar, aholi jon boshiga 29,198 dollar 841.69  milliard dollar, aholi jon boshiga 92,434 dollar
Inson taraqqiyoti indeksi 0.905 0.962

Ikki tomonlama munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikki tomonlama munosabatlar aʼlo darajada va ikki davlat oʻrtasida hech qanday bahsli bahs yoʻq, aksincha, konstruktiv siyosiy muloqot va tomonlarni qiziqtirgan masalalar boʻyicha yaxshi hamkorlik yoʻlga qoʻyilgan.

Ayniqsa, 1960- va 1970-yillarda Ispaniyaning Shveysariyaga emigratsiyasi kuchaygan. 2014-yil oxirida, Ispaniyaning Shveysariyadagi Bosh konsulliklari fuqarolarini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, 115 718 ispanlar Shveysariyada yashaydi, ularning orasida 34 500 ga yaqin kishi shaxsiy va oilaviy sabablarga koʻra ikki fuqarolikka ega.

Bu katta jamoa mamlakatda mukammal integratsiyalashgan va 1970-yillarda Shveysariya hududida mavjud boʻlganidan kam boʻlsa-da (oʻsha paytda 200 000 kishiga etgan), Konfederatsiyada istiqomat qiluvchi xorijiy ozchiliklar qatoriga kiradi.

Rasmiy Shveysariya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, 2014-yil dekabr oyi oxirida Shveysariyada 81 868 ispan (2013-yilga nisbatan + 3 711) boʻlgan, ulardan 26,5 foizi Shveysariyada tugʻilgan. Bu raqamlar ikki fuqarolikka ega boʻlganlarni oʻz ichiga olmaydi. Aksincha, 2014-yil oxirida Ispaniyada 24 474 (2013-yilga nisbatan + 232) Shveysariya fuqarolari boʻlib, ulardan 13 670 nafari ikki fuqarolikka ega edi.

2009-yilda tashqi ishlar vaziri darajasida har yili oʻtkaziladigan siyosiy maslahatlashuvlar institutsionallashtirildi[2].

Iqtisodiy munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniya va Shveysariya birinchi darajali hamkorlardir:

  • Ispaniya nuqtai nazaridan: Shveysariya bizning 10-chi mijozimiz (Yevropa 8-chi) va dunyo boʻylab 25-chi yetkazib beruvchimiz (Yevropada 11-chi).
  • Shveysariya nuqtai nazaridan, Ispaniya butun dunyo boʻylab 10-chi (Yevropada 5-chi) mijozimiz boʻlib, Shveysariya eksportining 2,6 foizini oʻzlashtiradi. Boshqa tomondan, Ispaniya Shveysariyaning 10-chi yirik yetkazib beruvchisi (Yevropada 8-chi).

Savdo balansi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniya va Shveysariya oʻrtasidagi savdo, bojxona maʼlumotlariga asoslanib, savdo balansi mavjud emas. Bu muqarrar, chunki Ispaniya banki ham, Shveysariya Milliy banki ham mamlakatlar boʻyicha taqsimlangan toʻlov balansi maʼlumotlarini eʼlon qilmaydi[3].

Ispaniya va Yevropa manbalariga koʻra, soʻnggi yillarda ikki tomonlama savdo balansi Ispaniya uchun juda ijobiy tomonga oʻzgargan: taqchillikni qoplash indeksidan profitsit bilan savdo balansiga oʻtgan va 2014-yilda qoplash darajasi 126% ni tashkil etib, Shveysariyaga yetib oldi. Manbalar bu koʻrsatkichni 100% deb belgilaydi.

Xalqaro tashkilotlarda hamkorlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniya — Shveysariya bir qator xalqaro tashkilotlarga aʼzodir, jumladan:

Tashkilot bayrogʻi Tashkilot nomi Shveysariyaning qoʻshilish sanasi Ispaniyaning qoʻshilish sanasi
Jahon Savdo Tashkiloti 1966-yil 1-avgust 1963-yil 29-avgust
Xalqaro taraqqiyot fondi 1992-yil 29-may 1960-yil 18-oktyabr
Xalqaro moliya korporatsiyasi 1992-yil 29-may 1960-yil 24-mart
Birlashgan Millatlar Tashkiloti 2002-yil 10-sentyabr 1955-yil 14-dekabr
Xalqaro elektraloqa ittifoqi 1866-yil 1866-yil
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki 1992-yil 29-may 1958-yil 15-sentyabr
Avstraliya guruhi 1987-yil 1985-yil
Konsultativ nizolarni hal qilish xalqaro markazi 1968-yil 14-iyun 1994-yil 14-sentyabr
Koʻp tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi 1988-yil 12-aprel 1988-yil 29-aprel
YUNESKO 1949-yil 28-yanvar 1953-yil 30-yanvar
Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti 1973-yil 25-iyun 1973-yil 25-iyun
Yevropa Kengashi 1963-yil 6-may 1977-yil 24-noyabr
Aeronavigatsiya xavfsizligi boʻyicha Yevropa tashkiloti 1992-yil 1997-yil
Interpol (Xalqaro jinoiy politsiya tashkiloti) 1923-yil 1951-yil
Kimyoviy qurolni taqiqlash tashkiloti 1993-yil 14-yanvar 1993-yil 13-yanvar
Umumjahon pochta ittifoqi 1875-yil 1-iyul 1875-yil 1-iyul

Doimiy diplomatik vakolatxonalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • RODRIGES, Mari Karmen, 1936-1939 : La Suisse face aux „deux Espagnes“, un cas d'étude des des internationales de la Suisse au XXe siècle (tesina inédita), Universidad de Lausana, 2001 yil.
  • PERRENOUD, Mark. Banklar va diplomatiya suisses à la fin de la Deuxième Guerre mondiale, Politique de neytralité va Financières xalqaro munosabatlar, Berna, Etudes et Sources 13-14, AFB, 1987/8, p. 13.
  • Carta del BNS al DPF, 1943-yil 12-iyul, 1946-yil 22-yanvar, AFB, E 6100 A 25/2331. Véase PERRENOUD, Mark. Banklar…op. shahar, p. 14.
  • VIÑAS, Ángel, VIÑUELA, J., EGUIDAZU, F., FERNÁNDEZ PULGAR, C., y FLORENSA, S., Politica comercial exterior en España (1931-1975), Madrid, Banco Exterior de España, 11979.
  • Véase reunión del Comité del IEME, Madrid, 1969 yil 14 mart, ABE, IEME, Secretaría, caja 406.